Vatandaşlarda senet korkusu başladı

Türkiye’de kredi kartı sistemi hükümetin aldığı yeni tedbirler ile ilginç bir noktaya geldi. Geçmişte iç tüketimin canlanmasında teşvik edilen kredi kartları, şimdi yeniden yerini senete bırakma seçeneğiyle karşı karşıya.

Milliyet'ten Kadife Şahin'in haberine göre, yapılan harcamaların kayıt altına alınması için bankacılık sektörünün kredi kartı uygulamalarını destekleyen hükümet ve ilgili düzenleyici kurumlar (Ekonomi Bakanlığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu-BDDK), bir ay önce kredi kartı için ayrılan karşılıkları artırarak dolaylı olarak bankalara ‘kredi kartı taksitlerini azalt’ mesajı verdiler.
Genel karşılıklar yönetmeliğinde yapılan bu düzenlemenin yanı sıra bankaların müşterilerine verdiği kredi kartı limitlerini gelire göre düzenleyerek banka müşterilerine de ‘ayağını yorganına göre uzat’ mesajı veren hükümet, alınan tedbirlerin yeterli olmadığını düşündüğü için BDDK’ya sektörlere göre taksit sınırlaması görevini vermiş durumda.
BDDK da, taksit uygulaması bulunmayan gıda ve akaryakıt sektörleri dışındaki neredeyse tüm kategorilerde taksit kısıtlanmasının nasıl olması gerektiği konusunda kafa yoruyor.

‘Zorlayıcı olur’

Bankalar ile kredi kartında geçilecek olan yeni dönem üzerinde görüşmeler yapan BDDK yönetimi tatil, beyaz eşya, kuyum, mobilya, elektronik ve giyim sektörlerindeki kredi kartı taksitlerinin kaldırılmasını veya azaltılmasını planlıyor.
Taksitteki yeni uygulamaların ekonomiye yapacağı etkileri hesaplayamaya çalışan BDDK’nın taksitleri tamamen yasaklamasının zarar verici sonuçlara yol açacağını belirten bazı bankacılar, taksitlerin düşürmesinin şimdiden sözü edilen sektörlerdeki esnaflar üzerinde etkisi olduğunu savunuyor.
Buna göre esnaflar müşterilerini kredi kartı yerine senede yönlendiğini belirtiyor. Hatta burada 24 aya uzanan vadeler konuşuluyor.
Gelire göre limit uygulamasının müşterilerin gereksiz kredi kartı harcamalarından uzak durmalarını sağlayacağını ifade eden bankacılar, taksit sınırlandırmasının ekstra zorlayıcı düzenleme olarak yorumluyorlar.

Para bulamayınca...

Bankaların kredi kartına 12 ayın üzerinde taksit yapmadığını ifade eden bankacılar, taksitin azalması nedeniyle söz konusu sektörlerde satış yapan işyeri sahiplerinin paylarına düşen maliyet nedeniyle fiyat artırdığını, kendileri ile pazarlığa giren müşterilerine de ‘Taksit istemiyorsan 24 aylık senet yap” dediklerini iletiyorlar.
Otomobil satışlarında getirilmesi düşünülen araç bedelinin yüzde 25’inin müşteri tarafından ödenmesi şartının ise alıcıları başka yöne yönelteceğini belirten bankacılar, “Zor bir ödeme girildi. Eşinden dostundan para bulamayan, bu uygulamalar karşısında başkasına gidecek veya senede yönelecek. Henüz düzenleme çıkmadı ama son üç aydır bu yönde etkiler görüyoruz” dedi.  

SÜREÇ NASIL İŞLEDİ?

Kartlı tatil yok otoya peşin şartı

* İç tüketimdeki artışta taksitli kredi kartı harcamalarının tehlikeli boyuta geldiğini düşünen hükümet cephesinde bu yönde en etkili çıkışı Başbakan Erdoğan yaz aylarındaki ‘Kredi kartı kullanmayın’ uyarısıyla yapmıştı.
* Bunun ardından Merkez Bankası (MB) genel karşılıklar yönetmeliğinde bankalara kredi kartı harcamaları için ayrılan karşılıkları artırarak bu alandaki düzenlemenin ilk sinyalini verdi.
* Ardından kredi kartı limitlerinin gelire göre hesaplanması için düzenleme getirildi.
* Bankalar bu düzenlemelere karşı çıkarak, uygulamaların kredi kartının kayıtlı sisteme kazandırdığı yararları yok edeceği tezini ileri sürdüler. Ancak hükümet, geri adım atmayarak ilgili kurumları kredi kartı harcamalarını kısıtlayacak düzenleme için görevlendirdi.
* BDDK’nın taksit sayısını düşürmesi ya da tamamen yasak getirmesi muhtemel sektörlerin başında yurtiçi ve yurtdışı tatil turları, beyaz eşya, mobilya, kuyumculuk ve perakende-giyim harcamaları geliyor.
* BDDK, iç tüketimi kısıtlama tedbirleri içinde otomobil satışlarını da mercek altına almayı planlıyor. BDDK, otomobil satışlarında konut alımında olduğu gibi araç bedeli için yüzde 75 kredi kullanan müşterinin, kalan yüzde 25’ini bankaya peşin ödemesini istiyor.
* Üzerinde tartışılan bu konuların kasım ayı içinde netleşmesi bekleniyor.