Vatandaşı ilgilendiren çok sayıda ödeme değişiyor

Ekim ayı enflasyon verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 4 Kasım 2024 Pazartesi günü saat 10.00'da açıklanacak.

Yeniden değerleme oranı, yasadaki tanımıyla her yıl ekim ayı itibariyle gerçekleşmiş ve TÜİK tarafından açıklanan 12 aylık ortalama Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yi-ÜFE) olarak belirleniyor. 

Kamunun sunduğu hizmetler, bazı ürünler (pasaport defteri vb. gibi) ücret, harç ve bazı vergi ve cezalardaki artışlar otomatik olarak takip eden yılda bu oran kadar artırılıyor. Yasalarda ve yönetmeliklerde genelde Cumhurbaşkanı’na ya da bazı durumlarda bakanlara yeniden değerleme oranını artı ya da eksi yönde belirli bir oranda değiştirme yetkisi verilse de genellikle bu yetkiler az sayıda düzenleme için nadiren kullanılıyor.

Birkaç puanlık gerileme gözlenebilir

Eylül ayı itibariyle, 12 aylık ortalamalara göre Yi-ÜFE TÜİK tarafından yüzde 44,81 olarak ölçüldü. Yine geçen yıl ekim ayındaki aylık artış oranı, yüzde 1,94 seviyesindeydi. Bu yıl da benzer ya da daha düşük bir oran gerçekleşirse, bir miktar düşüş olacak. Ancak hem ortalamalar üzerinden hesaplanan bir endeks, hem de yüksek oranlı aylık artışlar, endeksten çıktığı için büyük oranlı bir düşüş gerçekleşmeyecek. Ancak ekim ayı Yi-ÜFE çok düşük olursa birkaç puanlık bir gerileme gözlenecek.

Çok sayıda ücret etkilenecek

Yeniden değerleme oranı, vatandaşın hem vergi hem de ödediği ücretler bakımından yaşamını yakından ilgilendiren çok sayıda unsura etki ediyor. Gelir vergisinde yüzde 15’lik kısma karşılık gelen birinci dilimin ne kadar olacağı yeniden değerleme oranıyla belirleniyor. Ancak burada son yıllarda bazı düşük tuttuğu için yeniden değerleme oranı kadar artış yapılsa da birinci dilim geçmişe kıyasla çok düşük tutarda kaldı.

Diğer yandan, işverenlerin günlük yemek ücreti istisnalarından, akaryakıt giderleri istisnalarına, kira gelirlerinin vergilemesinden çok sayıda maktu tutara kadar hemen her kamu ile yapılan iş ve işlemdeki ücretler de buna göre artacak.

Pasaport, kimlik, ehliyet, gelir vergisi dilimleri, trafik cezaları, hemen hemen her türlü idari para cezası, motorlu taşıtlar vergisi, çevre temizlik vergisi gibi çok sayıda vergi de yeniden değerleme oranında artırılıyor.

Gözler enflasyon verisinde! Ekonomistler ne diyor?

Yıllık gıda enflasyonu yüzde 45.67