Varlık Barışı başarılı olacak mı?

Hükümet II. Varlık Barışı hamlesini başlattı. Vergisi yüzde 2 olacak. Hedef, Türklerin yurtdışındaki parasını yurda çekmek. Peki para gelir mi?
Milliyet yazarı Güngör Uras bugünkü köşesinde bunları yazdı. İşte o yazı;
TBMM’ye sevk edilen bir “Torba Kanun Taslağı” içinde “Varlık Barışı” adı verilen ve yurtdışındaki dövizlere “af” getiren bir düzenleme de yer alıyor. Gerçek ve tüzel kişiler, yurtdışında bulunan döviz, altın, hisse senedi ve tahvil gibi varlıklarını yurda getirirler ise, bunların Türk Lirası değeri üzerinden yüzde 2 vergi ödeyecekler.
Bu varlıkların geçmişi ile ilgili hiçbir soruşturma yapılmayacak. Bu varlıklar Türkiye’ye “sütten çıkmış ak kaşık” gibi aklanmış olarak girecek.
Eğer yurtdışında üzerlerine kayıtlı gayrimenkuller var ise, bunları da beyan ettiklerinde, bundan sonra bu gayrimenkullerin geçmişi ile ilgili kanuni soruşturmadan ve yükümlülükten kurtulacaklar. Açık anlatımı ile bu uygulama “Varlık Barışı” değil de, yurtdışındaki dövizleri yurda çekme ve dışarıdaki gayrimenkulleri kayda alma operasyonu.
Yurtdışındaki 130 milyar dolar
Kimin nerede ne kadar parası olduğu bilinmez. Türklerin yurtdışında dövizi, hisse senedi, altını vardır. Bir kuruluş 130 milyar dolarlık bir tahmin yaptı. Bu rakam hemen kabul gördü. Özel kişilerin (vatandaşların) yurtdışında döviz, altın, tahvil birikimleri, gayrimenkulleri nasıl olur?
1) Türklerin yurtdışında varlık sahibi olmaları kanunen yasak değildir. İsteyenin yurtdışında bankada hesabı, gayrimenkulü olabilir. Kanunen yasak olan bunların vergi beyannamesinde gösterilmemesi, faizinin kirasının vergisinin Türkiye’de ödenmemesidir.
2) Bir Türkün bankaya giderek yurtdışına döviz göndermesi serbesttir. Bankalar 50 bin doların altındaki dövizleri sorgu sual eylemeden (TCMB’ye bildirmeden) yurtdışına transfer ederler. Bunun üzerindeki döviz transferlerinin gerekçesini isteyerek TCMB’ye duyururlar.
3) Yurtdışında yaşayan, okuyan, iş sahibi olan çok sayıda Türk var. Bunlar yaşadıkları ülkede bankalarda hesap açıyor, gayrimenkul satın alıyor.

Yurtdışında çok sayıda Türk şirketi bulunuyor
Doğrudan yabancı sermaye denilince eskiden Türkiye’ye gelen yabancıların getirdiği dövizler gündeme gelirdi.
1) Şimdilerde yurtdışında Türkler de doğrudan yatırım yapıyor.
TCMB verilerine göre 2012 yılında Türklerin yurtdışındaki yatırımları yılda 4 milyar dolara ulaştı. Türklerin yatırımları giderek artıyor.
Yurtdışında iş yapan Türkler bankalarda hesap açıyor, gayrimenkul satın alıyor.
2) Çok sayıda müteahhitlik firması yurtdışında iş yapıyor. Döviz ile ödeme yapıyor. Döviz ile para tahsil ediyor. Bu  dövizler yurtdışındaki hesaplarda birikiyor.
3) Türk bankalarının yurtdışında şubeleri var. Bu şubelerde dövizler birikiyor.
4) İthalatçılar, ihracatçılar yurtdışındaki ihtiyaçları için dışarıdaki hesaplarda döviz tutuyor.
5) Türkiye’de yabancı firmaların temsilciliğini, komisyonculuğunu yapanların yurtdışı hesaplarda birikmiş dövizleri var.
6) Büyük sermaye gruplarının, holdinglerin yurtdışında kurdukları şirketler var. Bu şirketlerde, değişik ihtiyaçları için döviz tutuyorlar.
7) Nihayet, “Ne olur, ne olmaz?” endişesi ile varlıklı kişilerin yurtdışında bankalarda tuttukları dövizler var.
‘ÖZEL SEKTÖRÜN’ DÖVİZ KREDİLERİNDE BÜYÜK ARTIŞ
Varlık Barışı ile ilgili çalışmaların arkasında, özel sektörün döviz kredilerindeki patlama var.
Genel kanaat özel sektörün yurtdışındaki bankalarda büyük miktarlarda döviz birikiminin olduğu ve bu birikimleri teminat göstererek döviz kredisi kullandığı.
Doğrudur. Hazine Müsteşarlığı’nın verilerine göre Kamu’nun 2012 yılı sonunda toplam brüt dış borç stoku 103 milyar dolar ile, TCMB verilerine göre özel sektörün 2013 Şubat ayında dış borcu 173 milyar dolara yükseldi.
Bu borcun 69 milyar doları bankaların kullandıkları kredilerden, 89 milyar doları özel sektörün (reel kesimin) kullandığı kredilerden oluşuyor.
Bu kredileri yurtdışından verenlerin başında yabancı bankalar var. 97 milyar dolar kredi vermişler.
Kimler vergi ödeyerek dövizini aklar?
Vergi Hocası Şükrü Kızılot her zaman uyarır: Nereden bulduk kanunu olmadığı için, yurtdışındaki yasal dövizi (kara para olmayan dövizi) Türkiye’ye bankalar aracılığıyla getirmek her zaman mümkündür.
Getirilemeyecek para kara paradır.
Varlık Barışı ile yurda döviz getiren olmaz mı? Olur... Ama getirecekler genelde geçmişe dönük vergi takibinden  kurtulmak isteyenler olur.
‘Eğri oturalım’ doğru konuşalım
-  Hazine dış kredi kullanmıyor. Dış kredi bulma işini özel sektöre yıktı. Kamu ihaleleri dolar ile yapılıyor. Özel sektör yurtdışından borçlanmaya itiliyor.
-  Dışarıda kredi faizi yüzde 4 dolayında. TCMB dolar fiyatını sabit tutuyor. Bu durumda yurtdışından borçlanmak cazip.
-  Dışarıda döviz bol. Bankalar döviz kredisi alacak şirketlerin peşinde koşuyor.
Açık anlatımıyla “Oooo... Bu özel sektör bu kadar kolay nasıl döviz ile borçlanıyor? Bunlar kendi paralarını kredi olarak getiriyor...” şeklinde bir genelleme yapmak yanlış olur.
Kendi döviz birikimini getiren yok mudur? Vardır.
Sonuç olarak “döviz affı çıktı” diyerek yurtdışında dövizi olanlar yurda büyük miktarda döviz getirir mi? Piyasayı bilenler 10-15 milyar toplam döviz girişi olabilir diyorlar. İyimserler 20 milyarlık döviz girişi bekliyorlar.