Uysal'ın görevden alınması piyasalara nasıl yansıyacak

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı (TCMB) Murat Uysal, cuma gecesi yayımlanan kararname ile görevden alındı. Uysal'ın yerine eski maliye bakanı Naci Ağbal getirildi.

Murat Uysal'ın görevden alındığını ve Naci Ağbal'ın TCMB'nin yeni başkanı olduğunu açıklayan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi cuma gecesi Resmi Gazetede yayımlandı.

İki dönem Maliye Bakanlığı görevinde bulunan Ağbal, Temmuz 2018'den bu yana Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı olarak görev yapıyordu.

Işık Üniversitesi Öğretim Görevlisi Doçent Evren Bolgün bu kararı, "Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın bağımsızlığı teknik ve fiili olarak ortadan kalkmıştır. Çünkü eski bir maliye bakanı, partili bir bakan, bütün ülkeyi temsil eden TCMB'nin, ki adından belli, başına getirildi" diyerek değerlendirdi.

Bolgün, bu görev değişikliğinin kura ve ekonomiye olumsuz yansıyacağını düşünüyor.

Marmara Üniversitesi İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, piyasaların başkan değişiminden ziyade faizlerin artırılıp artırılmayacağına odaklandığı görüşünde.

Arzova, "Bu hafta kritik. İlk başta olumsuz bir tepki verileceğini ve anormal bir kur artışı olacağını düşünmüyorum, çünkü Naci Ağbal'a faiz artırımı konusunda bir marj tanınacaktır. Faiz artırımı yapmadığı takdirde, hiçbir şeyin değişmediği ve piyasayla inatlaşmanın devam ettiğinin görülmesi tehlikeli olabilir" yorumunda bulunuyor.

BBC Türkçe'deki haberde soruları yanıtlayan ekonomist Evren Bolgün, Murat Uysal'ın görevden alınmasında TCMB'nin dolaylı olarak faizi artırmasının rol oynadığını düşünüyor.

TCMB, son dönemde uyguladığı likidite adımlarıyla piyasaya uyguladığı faiz oranını yüzde 14,75'e kadar çıkarmıştı.

Bolgün, "Faizin dolaylı artması kredi faizlerini doğrudan, mevduat faizlerini de dolaylı yoldan etkiliyor" tespitinde bulunuyor.

Marmara Üniversitesi İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, bir açıklama yapılmadığı için Uysal'ın neden görevden alındığının bilinemediğini vurguluyor:

"Acaba Faiz artırım sürecine başlamadığı için mi görevden alındı? Ama bir taraftan da dolaylı yoldan artırdı. Yoksa piyasanın baskısı vardı ve bu baskıya mı karşı koyamadılar? Cumhurbaşkanı, Maliye Bakanlığı'na daha mesafeli birini mi atamak istedi, bunu bilemiyoruz.

"Naci Ağbal'ın Cumhurbaşkanı'na çok yakın olduğunu biliyoruz, dolayısıyla o yakınlık üzerinden sanki Maliye Bakanlığı'nın kontrolünden Cumhurbaşkanlığı'nın kontrolüne geçmiş bir Merkez Bankacılığıyla karşılaşabiliriz bu dönemde. Ağbal'ın daha önceden ortodoks politikalar uygulamaya yatkınlığını bildiğimizden faiz artırımı gelebilir bu dönemde."

'Piyasada faiz artırımı beklentisi oluştu'

Uluslararası Finans Enstitüsü'nün (IIF) baş ekonomisti olan Robin Brooks, Twitter'dan yaptığı açıklamada, "Kimi piyasa aktörleri TCMB başkanının değişmesini, TL'nin dengeyi bulması ve faiz artırımı için bir rejim değişikliği olarak görüyor. Doğru ya da yanlış, bunu bilemesek de hızlı bir faiz artırımı için piyasa beklentisinin yükseldiğini söyleyebiliriz" dedi.

TCMB'nin bir sonraki faiz kararını alacağı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı 19 Kasım'da düzenlenecek.

BBC Türkçe'deki haberde soruları yanıtlayan ekonomist Prof. Dr. Burak Arzova, Naci Ağbal'ın faiz artırımı için 19 Kasım'ı beklemeyebileceğini söylüyor:

"Görevden alınmayla piyasada bu aralar faiz artırımı beklentisi yoğun bir şekilde oluştu. Ağbal, bu ilk kredibiliteyi kullanmak isteyebilir."

'Döviz kurunda yeni yüksek seviyeler görülecektir'

Naci Ağbal'ın önümüzdeki iki hafta boyunca yurt içi ve yurt dışı piyasalar tarafından test edileceğini söyleyen ekonomist Bolgün ise, "Bu testi faiz artışı yapmadığı takdirde başarılı geçebileceğini tahmin etmiyorum. Eskisinden daha fazla, yüksek miktarda bir faiz artışı yapmaları gerek" diyor.

Bolgün, bu yüzden döviz kurunda yeni yüksek seviyelerin görüleceği görüşünde.

Dolar/TL kuru cuma günü 8,5793 seviyesine çıkarak rekor kırmıştı.

TCMB, likidite adımlarıyla faiz yükseltti

TCMB Para Politikası Kurulu, ekim ayı toplantısında politika faizi olan bir haftalık repo faizini yüzde 10,25'te sabit tutmuş, geç likidite penceresi faizini ise yüzde 13,25'ten 14,75'e yükseltmişti.

Böylelikle Uysal politika faizini yüzde 10,25 olarak Ağbal'a teslim ediyor.

Enflasyon ve faiz

Ancak döviz kurları dolar ve euro'da Türk Lirası'na karşı son haftalarda yaşanan yükseliş, TCMB'nin başka yollardan faizi yükseltmesine yol açtı.

TCMB son günlerde devreye soktuğu likidite adımlarıyla sıkılaştırma gerçekleştirdi; böylece piyasaya uyguladığı faiz oranını yüzde 14,75'e kadar çıkardı.

Erdoğan: TCMB başkanı laf dinlemiyordu

Murat Uysal, 6 Temmuz 2019'da dönemin TCMB başkanı olan Murat Çetinkaya'nın görevden alınmasıyla TCMB başkanı olmuştu.

Çetinkaya'nın görev süresinin dolmasına yaklaşık 10 ay kalmıştı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çetinkaya'nın görevden alınmasıyla ilgili, "TCMB başkanını görevden alma yetkisini aldık, laf dinlemiyordu. Yeni arkadaş ile devam ettik, dedik ki faiz oranlarını düşüreceğiz" açıklamasında bulunmuştu.

Murat Uysal 2019'da dünyanın en çok faiz indiren başkanı oldu

Erdoğan'ın faizlerin indirilmesi gerektiğine yönelik sözlerinin ardından TCMB başkanı olan Uysal, göreve başladıktan sonra toplam 1200 baz puanı (12 tam puan) bulan indirim kararlarıyla 2019 yılında dünyada en çok faiz indiren Merkez Bankası başkanı oldu.

Uysal, göreve geldikten sonra ilk kez başkan olarak katıldığı Temmuz 2019'daki PPK toplantısında 425 baz puan faiz indirimine gitti.

Böylece politika faizi yüzde 24'ten yüzde 19,75'e indirildi.

Sonraki toplantılarda da faiz indirimi devam etti; böylece Uysal 2019 yılında toplam 1.200 baz puan faiz indirimi gerçekleştirdi.

Rezervleri satmakla eleştirildi

TCMB faiz indirimlerine 2020'de de devam etti.

2020'nin ilk 5 ayında politika faizi 375 baz puan daha düşürüldü, mayıs ayında politika faizi yüzde 8,25'e indirildi.

Koronavirüs krizinin patlak vermesiyle eylül ayında ise politika faizi iki tam puan artırılarak yüzde 10,25'e çıkarıldı.

Uysal'a getirilen en büyük eleştirilerden biri, kurdaki artışı sınırlandırmak için rezervlerin satılması oldu.

Goldman Sachs, Türkiye'nin bu yıl dövize müdahale etmek için 101 milyar dolar harcadığını tahmin ediyor.

'Kur, cuma günü bu yüzden yükselmiş olabilir'

Dünya gazetesine konuşan analistler, Murat Uysal'ın görevden alınmasına şaşırdıklarını, kararın beklenmedik olduğunu ifade etti.

Gazetede yer alan aynı habere göre kimi analistler, cuma günü kurda görülen yükselişi piyasanın görevden almayı öğrenmiş olabileceğine bağlıyor.

Gazeteye konuşan analistler, Naci Ağbal'ın atanmasıyla Merkez Bankası'na ilk defa dışarıdan bir başkan geldiğine dikkat çekti.

Babacan: Kötü yönetimin bir yansıması

Sabancı Üniversitesi Finans Kürsü Başkanı Profesör Özgür Demirtaş, Merkez Bankası başkanlığındaki görev değişimine dair Twitter'dan yaptığı değerlendirmede, "Merkez Bankası Başkanı kim olursa olsun yapılması gereken şey: 1) Sert, doğrudan faiz artırımı. 2) 'Faiz enflasyonun nedenidir' söyleminin bırakılması. 3) Başkanın bağımsız olması. Bunlar olursa kısa vadeli yaraları sararız. Uzun vadeli iyileşme için ise yapısal reform şart" dedi.

Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi) Genel Başkanı Ali Babacan ise TCMB başkanlığındaki görev değişimini, partisinin olağan Mardin İl Kongresi'nde değerlendirdi.

AKP iktidara ilk geldiğinde ekonomi yönetiminin başında olan Babacan, "Bütün bu problemi tek bir bürokrata yıkarak sorumluluktan kaçamazsınız" diyerek, "Merkez Bankası Başkanı'nın bir gece ansızın yapılan operasyonla görevden alınıp bir başka başkanın getirilmesi kötü yönetimin yansımasından başka bir şey değildir" açıklamasında bulundu.

Murat Uysal'ın görev süresinde neler oldu

Uysal'ın dikkat çektiği oran 10 ayın zirvesine çıktı

Merkez Bankası yeni Başkanı Naci Ağbal

Eski Merkez Bankası Başkanı'ndan sürpriz atama yorumu