Uçak kıtlığı hava yolu ulaşımını sekteye uğratabilir

FINANSINGUNDEMI.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

2024 yılı seyahat için iyi bir yıldı. UN Travel, 2024'ün ilk üç çeyreğinde küresel turizmin pandemi öncesi seviyelerin yüzde 98'ine geri döndüğünü bildirdi. Statista, BM Turizm Güven Endeksi'nin bu yıl Eylül/Aralık dönemi için 120 puan kaydettiğini ve 100'ün temel beklenti olduğunu bildirdi.

Finansingundemi.com’un derlediği bilgilere göre, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (The International Air Transport Association - IATA), 2025 yılında havayollarının 5,2 milyar yolcu taşıyacağını, rakamların ilk kez 5 milyarı aştığını ve 2024'e kıyasla yüzde 6,7'lik bir artış olacağını öngörüyor. Aynı şekilde, kargo hacimlerinin de 2024'ten itibaren yüzde 5,8 oranında artması bekleniyor. İlk kez, toplam endüstri gelirleri muhtemelen 2024'e göre yüzde 4,4 artarak 1 trilyon doların üzerine çıkacak.

Rakamların arkasında hangi etkenler var?

Fortune’dan Alex Ledsom’un haberine göre, peki bu pozitif rakamlar neye dayanıyor? Pandemi dışında her yıl seyahat eden daha fazla insan bulunuyor. 2009 ile 2019 yılları arasında dünya nüfusu 6,9 milyardan 7,8 milyara çıktı ve herkes bu süre zarfında seyahate daha fazla harcama yaptı.

Her gezgin 2009'da seyahat başına 536 dolar otel, restoran ve ulaşım için harcama yaptı ancak 2019'da bu 672 dolara kadar çıktı. Ayrıca, uçak biletleri 2014'ten bu yana yüzde 44 oranında düştü. 2025'te havayolları 5,2 milyar yolcu taşıyacak, ilk kez rakamlar 5 milyarı aştı, 2024'e kıyasla yüzde 6,7 oranında artış anlamına geliyor.

Havayolları için yolcu başına kâr, 18 ay önce yolcu başına bu rakam 2,25 dolarken, 2025'te ortalama 7 dolar olacak. Middle Eastern havayolları yolcu başına en yüksek kârı 24 dolarla bekliyor. Buna karşılık, ABD havayolları 12 dolar ve Avrupa havayolları 9 dolarlık kâr bekliyor: Afrika, Latin Amerika ve Asya-Pasifik bölgesi ise genellikle sektör ortalamasından daha az karlı.

EasyJet'in hisse senedi fiyatı şu anda yüksek seyrediyor çünkü 2025'te kapasitede yüzde 3'lük bir artış öngörülüyor. Reuters ayrıca Orta Doğu çatışmasının neden olduğu kısıtlamalardan kurtulması nedeniyle hava yolunun işletme kârının arttığını bildiriyor. Lufthansa, ağırlıklı olarak Avrupa içi ve Atlantik ötesinde yeni rotalar açıyor. British Airways'in sahibi olan IAG ise, operasyonel performansını iyileştirme planları nedeniyle City Bank'ın 2025 için en iyi hava yolu hisse senedi seçimlerinden biri.

Le Monde'a göre bu, 2020-2022 yılları arasında pandemi nedeniyle 183 milyar dolar kaybeden havayolları için memnuniyet verici bir geri dönüş.

Yeni uçak eksikliği

İyi haberlere rağmen, beklenen yolcu artışıyla birlikte düşük marjlar havayollarını daha düşük maliyetler aramaya zorlayacak. Ayrıca, hava yolculuğu iklim krizi, başlıca turistik destinasyonlardaki aşırı olumsuz hava olayları ve jeopolitik belirsizlikten giderek daha fazla etkileniyor. Ayrıca, enflasyon ve artan yaşam maliyeti zemininde birçok sakin, Fransa ve ABD'de olduğu gibi, yeni hükümet yönetimlerinin yaklaşan etkileriyle ilgili ekonomik belirsizlik nedeniyle kemer sıkıyor.

Küresel istikrarsızlık da maliyetleri artırıyor çünkü hava sahası ticari uçuşlar için yasak, yani daha uzun rotalarda uçmak zorunda kalınıyor; bu da daha uzun sürüyor ve gecikmelere yol açıyor. Uçuş sayısındaki artışın ise muhtemelen bu sorunu daha da kötüleştirmesi bekleniyor.

Ancak en büyük sorun, ağırlıklı olarak Airbus ve Boeing olmak üzere hava yolu üreticilerinin talebi karşılayamaması ve sipariş edilen uçakların geç kalması; yani havayollarının eskiyen stoklara güvenmeye devam etmesi gerekiyor. 1990'da bir filonun ortalama yaşı 12,3 yılken bu yıl bu sayının 14,8 olduğu görülüyor.

Yedek parça kıtlığı

Airbus ve Boeing 17.000 yeni uçak siparişi üzerinde çalışıyor ancak mevcut projeksiyonlara göre yalnızca 1.254'ü teslim edilmiş olacak. Bu, 2024 için tahmin edilenden yüzde 30 daha az bir rakama karşılık geliyor. Örneğin 2018'de havayolları 1.813 yeni uçak aldı. IATA Genel Müdürü Willie Walsh, sipariş edilen tüm uçakların mevcut oranda teslim edilmesinin 14 yıl süreceğini söylüyor.

Ayrıca yedek parça konusunda da küresel bir kıtlık yaşanıyor; bu da uçakların bakım için daha fazla durma süresine ihtiyaç duyması anlamına geliyor ve yeni nesil uçakların bazılarında güvenilirlik sorunları bulunuyor. Her iki sorun da havayolları için daha fazla maliyet anlamına geliyor çünkü uçmaya devam etmek için mevcut uçakları kiralamaları gerekiyor ve yedek parçaların fiyatı enflasyondan daha fazla artmış durumda.

İklim krizi açısından sonuçları

Bu, eski filoların verimsiz olması ve daha önemli miktarda karbon emisyonu yapması nedeniyle iklim krizi için muazzam sonuçlar anlamına geliyor. Bu durum, birçok hava yolunun 2050 yılına kadar karbon nötrlüğüne ulaşma planlarını iptal etmesine neden oluyor çünkü eski uçaklar daha fazla uçak yakıtı kullanıyor ve sürdürülebilir havacılık yakıtları (Sustainable Aviation Fuels - SAF) kullanamıyor. SAF hala uçak yakıtından 3,4 kat daha pahalı ve şu anda uçakların yalnızca yaklaşık yüzde 1'i SAF kullanabiliyor.

Havacılık, dünya çapındaki karbon emisyonlarının yüzde 2,5'ini oluştururken turist emisyonları küresel toplamın yüzde 9'unu oluşturuyor ve 2009 ile 2019 yılları arasında yılda yüzde 3,5 oranında büyümüş durumda. Artan talep, emisyonların artması anlamına geliyor ve bu da yeni uçakların kullanımındaki bazı verimlilikleri ve teknolojik gelişmeleri ortadan kaldırıyor.

Üç ülke turist emisyonların yüzde 39'undan sorumlu konumda bulunuyor: Yüzde 19’la ABD, yüzde 15’le Çin ve yüzde 6’yla Hindistan. Bu üç ülke ayrıca son on yıldaki büyümenin yüzde 60’ından da sorumlu. Bunun başlıca nedeni ise uluslararası seyahatler yerine ülkeleri içindeki seyahatler olarak öne çıkıyor.

Başkan değişikliği

ABD'deki başkan değişikliği, ABD havayollarının net sıfır emisyona doğru hareketini geciktirip geciktirmeyeceğini belirsiz hale getiriyor. Şu anda Biden yönetimi, örneğin ‘Enflasyon Düşürme Yasası’ kapsamında SAF üretmek için vergi indirimleri sağlıyor.

Bu, 2025'in havayolları için karbon azaltımlarındaki düşüşü ve yeni uçaklar yeterince hızlı gelmediğinde beklenen yolcu talebini karşılamada karmaşık bir yıl olabileceği anlamına geliyor.

Ancak havayolları için olumlu tarafta, hava kargo artıyor ve yakıt fiyatları varil başına 91,2 dolardan 72,5 dolara düşmüş durumda; burada 80 doların altındaki her fiyat hava yolu maliyetleri için uygun kabul ediliyor ve bunun 2025 yılı boyunca kadar devam etmesi bekleniyor.

Rekor sayıda yolcu gökyüzüne çıkacak

Avrupa'nın en büyük havayolu şirketlerinden maliyetleri azaltma planı

Rus havayolu şirketleri mahsur kalan uçakları satın alacak

Havayolu endüstrisinde şeffaflık dönemi