Tüyo resmi gazeteden servet repodan

Türkiye'nin en büyük organize sanayi bölgelerinden Aliağa'nın kurucusu Atıl Akkan'ın hayatı ve aktardıkları gerçekten sizi de çok şaşırtacak. 2000 yılında Organize Sanayi için toplanan paranın miktarı ve değerlendirilmesi de Akkan'ın finanstan ne kadar iyi anladığını ortaya koyuyor.

Akkan kendi hayatını anlatırken çok da güzel bir tüyo veriyor. Atıl Akkan hayatında işine yarayan bir çok bilgiyi resmi gazeteyi inceleyerek edinmiş. İşte Akkan'ın örnek alınacak tecrübeleri...

Habertürk ekonomi yazarı Abdurrahman Yıldırım bugünkü köşesinde Atıl Akkan'ın hayatına ve deneyimlerine yer verdi. İşte o yazı...

Paradan para kazanıp reel sektöre yatırımın en iyi örneklerinden birine şahit olduk. Türkiye'nin en büyük ve en modern organize sanayi bölgelerinden biri olan Aliağa (ALOSBİ) böyle bir yer.

Kurucusu eski Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı Atıl Akkan. 1996 yılında Yalım Erez'in bakanlığı döneminde Aliağa'nın yaklaşık 10 bin dönümlük bölgesi bakanlıktan kredi kullanmamak şartıyla organize sanayi bölgesi ilan edilmiş. 300 üyeden ayda metrekare başına 5 lira para toplanmaya başlanmış.

O dönemde faizler yüksek. Atıl Akkan da finans işlerinden iyi anlıyor, finansal piyasaların içinde ve borsada alım satım yapıyor. Organize Sanayi için toplanan para 2000 yılına 2 milyon liraya ulaşıyor. Bu para Atıl Akkan'ın finansal işlemlere yatkınlığından dolayı kamu bankalarında gecelik repoda değerlendiriliyor. 2 milyon lira 52 milyon liraya yükseliyor. Bir bankadan da 30 milyon dolar kredi kullanılıyor.

TL'ye çevrilip mevduat yapılıyor. Bu kredinin finansal olarak değerlendirilmesinden de 12 milyon lira ekstra kar ediliyor. Organize Sanayi'nin temeli 2003'te atılıyor. Şimdi toplam bedeli 250 milyon euroya ulaşıyor. Toplanan aidatlar ve başlangıçtaki 2 milyon lira yüksek faizde ve gecelik repoda değerlendirilerek böylesi bir büyüklüğe ulaşılıyor. Arsalar satılırken de leasing yöntemi kullanılmış ve KDV avantajı elde edilmiş. ALOSBİ'de kendi kendini finanse eden bir organize sanayi bölgesi ile karşı karşıya geldik. Atıl Akkan bu finansal başarıyı anlatırken öğreniyoruz ki, kendisi ünlü 1989 yılındaki terlik teşvikinden yararlanan, Türkiye'ye muz, ananas ve kiviyi ilk kez ithal eden biri.

Hikayesini kendi sözleriyle aktarıyorum: Ekonomi okudum. Birikimim gazetecilikten gelir. Resmi gazeteyi okuyarak bir çok şeyi önceden öğrenebilirsiniz. Ama ben gazeteyi yarı geceden okurum. Orada bir çok şey çıkar. Değerlendiririm. Mesela bir zamanlar çocuk oyuncaklarında yüzde 40 vergi iadesi vardı. Bir baktım Resmi Gazete'de bezik tahtasını da çocuk oyuncakları kategorisine sokmuşlar. Hemen devreye girdim. 4 gün sonra da bezikteki iadeyi kaldırdılar. Türkiye'de 1983'e kadar kahve pek bulunmuyordu. Ton başına 1.500 dolar gümrüğü vardı. Ama kavrulmuş kahvede vergi sıfırdı. Ben de kahveyi yurtdışında kavurttum ve öyle ithal ettim. Sonra da kendimi ihbar ettim. İthal muz, ananas ve kiviyi ihracatçıya tanınan ihracatın yüzde 5'i kadar ithalat hakkını kullanarak yaptım."

'Laminat parke fiyatına tapu veriyoruz'

Aliağa Organize Sanayi Bölgesi'nde şu anda yerli ve yabancı 42 fabrika faaliyette, 30 proje ise inşa halinde ve 1.700 kişi çalışıyor. 10 bin dönümlük 7. sınıf arazide yani tarım yapılamayan bir arazide kurulu. Deniz manzaralı organize sanayide 5 dönümden 575 dönüme kadar toplam 362 parsel yer alıyor. Tamamı faaliyete geçtiğinde 60 bin kişi çalışacak ve yıllık 10 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilecek. ALOSBİ'nin 2 bin dönümlük bölümü ise 2011 yılında 135 parsel olarak Kimya İhtisas Organize Sanayi Bölgesi olarak ayrıldı.
-İzmir Aliağa, Kocaeli Gebze ve Gölcük ile Hatay İskenderun olmak üzere Türkiye'nin 4 ağır sanayi bölgesinden biri. Demir çeliğin yüzde 48'ini üretiyor. Demir çelik yanında petrokimya ve rafineri yatırımlarını Tüpraş ve Petkim yapmış.

-1983'te ilçe olan Aliağa'nın bugün nüfusu 85 bine çıkmış. Şimdi her ay ortalama 2 bin kişi göç alıyor. Adeta bavulunu kapan geliyor. Türkiye'nin en gelişmiş 5. ilçesi durumuna gelen Aliağa bölgesinden yılda 12 milyar dolarlık ihracat yapılıyor. Aliağa etrafındaki limanlarıyla aynı zamanda bir ihracat üssü. Akdeniz'in en büyüğü olacak Çandarlı Limanı da bitirilmek üzere. İzmir Çanakkale Otoyolu'nun ve İzmir-Bandırma demiryolunun kesişme noktasında. Tam bir lojistik merkez.

-10 bin dönüm büyüklükteki ALOSBİ hem tarım alanlarına kurulmaması hem de modern altyapısı ile dikkati çekiyor. Elektrik, haberleşme ve ilgili tüm kablolar yer altında, 56 km uzunluğundaki galerilere alınmış. Türkiye'de ilk defa altyapı galeri sistemi burada uygulandı. Bu sayede arızalara anında müdahale edilebiliyor. Her parselin telefonu, elektriği, suyu, doğalgazı aynı gün bağlanabiliyor. Organize Bölge'de 280 MW kurulu güce sahip enerji santralı da yer alıyor.

-Kimya, metal, döküm, hadde ve otomotiv gibi sektörlerin nitelikli eleman ihtiyacını karşılamaya yönelik meslek lisesi, meslek yüksek okulu da projenin içinde yer alıyor. Sanayiciye ar-ge desteği için teknopark projesine de yer ayrılmış. Sanayi bölgesine 130 bin ağaç dikilmiş ve bu sayı 370 bine çıkarılacak. Yeşil sertifika almak için de başvuru yapılmış.

-Bu sanayi bölgesinde fiyatlar metrekare başına 50 euro olarak belirlendi. ALOSBİ'nin başkanı eski Ege Bölgesi Sanayi Odası başkanı Atıl Akkan "50 euro bugün aynı zamanda 1 metrekare ithal laminant parkenin fiyatı. Ben parke fiyatına böyle bir arazinin tapusunu veriyorum" diyor. Diğer organize sanayi bölgelerine göre avantajlarını ve yerin ucuzluğuna dikkat çekiyor Atıl Akkan.

Madem bu kadar avantajlı ve parsel fiyatları uygun neden sanayi bölgesi dolmamış?
Atıl Akkan bu konuda epeyce dertli: "Burası İzmir'e bağlı ve dolayısıyla 1. bölge teşvik kapsamına giriyor. Ama hemen yanıbaşımızda 15-20 km ötemizde Manisa son teşvik paketi ile 4. bölge teşviği alıyor. Bu nedenle Manisa Organize doldu, yok sattı. Bizden de gidenler oldu. Hatta gidenlerin sayısı da 34'ü buldu, parasını bizden alıp gidip 4. bölge teşvikinden yararlandılar. Aslında Manisa İzmir'den daha zengin. Manisa'yı bu teşvik kapsamına sokan da bu ilde faaliyet gösteren üretim tesislerinin merkezlerinin İstanbul'da olması, vergiyi orada ödemeleri. Gerçekte Manisa İzmir'den daha zengin. Her gün İzmir'den 20 bin kişi Manisa'ya çalışmaya gidiyor, akşam geri geriyor. İzmir'den Manisa'ya göç yılda 45 bin kişiyi buldu."