Türkmenistan paranın üzerine yattı!

Türkmenistan’da sadece geçen yıl 4.3 milyar dolarlık iş üstlenen Türk şirketleri ile bu ülke yönetimi arasındaki alacak krizini Cumhurbaşkanı Gül de çözmedi. Birkaç ay önce Türkmenistan Başkanı Berdimuhamedov ile görüşen Gül’e rağmen Türk şirketleri onaylanmış hakedişlerini alamıyor, işyerlerine el konmaya devam ediliyor.
40 civarında şirketin alacakları 1 milyar doları aşarken İçkale Holding 130 milyon dolar, İbrahim Kölük 230 milyon dolar, Kılıç İnşaat 90 milyon dolar, Bozbey ise 81 milyon dolarla en fazla alacağı olan şirketlerin başını çekiyor
Türkmenistan yönetimi ile bu ülkede yatırımları olan, milyarlarca dolarlık proje üstlenen Türk şirketleri arasındaki ‘alacak’ sorununu Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Devlet Bakanı Zafer Çağlayan’ın araya girmesi de çözmedi. Birkaç ay önce Türkmenistan Başkanı Berdimuhamedov ile bizzat görüşen Gül ve Çağlayan’ın temaslarına rağmen Türk şirketleri onaylanmış hakedişlerini alamıyor, şantiyeleri veya işyerlerine el konmaya devam ediliyor. Türkmenistan’daki fabrikalarına el konan ve ağabeyi Faruk Bozbey’in 18 ay hapis yattığı Türkmenistan’da Türk şirketlerinin endişeli olduğunu söyleyen Akdeniz Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Tarık Bozbey, 40’a yakın yatırımcının onaylanmış olmasına rağmen tahsil edemediği alacaklarının 1 milyar 300 milyon dolara yaklaştığını söyledi. Bozbey, yarın (bugün) İstanbul’da Türkmenistan’ın Ankara Büyükelçiliği yetkilileriyle biraraya geleceklerini, sıkıntıları dile getireceklerini ve onaylanmış hakedişlerinin bir an önce ödenmesini talep edeceklerini kaydetti.
İçkale ve Kılıç dava açtı
Kendi şirketlerinin 20 milyon doları ağabeyinin haksız yere hapis yatma bedeli olmak üzere 81 milyon dolar alacağı olduğuna dikkat çeken Bozbey, şöyle devam etti. “Nadire İçkale’nin şirketi İçkale Holding’in alacağı 130 milyon dolar, İbrahim Kölük’ün alacağı 230 milyon dolar, Kılıç İnşaat’ın alacağı 90 milyon dolara yakın. En küçük alacağı olan 6-7 milyon dolarla Ahmet Haseki... İnşaat yapılmış, hakedişi onaylanmış ama ödeme yapılmıyor. Ödeme yapılmadığı için firmaların ödedikleri faizler artıyor. Yanan teminat mektupları, bozulan moraller ve cılızlaşan bilançolarla, kaybedilen yetişmiş personelle bu süreçte kaçırılan yeni iş fırsatları her geçen gün hasarı artıyor. Zarar çok yönlü ve çok fazladır. Birçok Türk şirketi, dava açma yoluna gidiyor. Türkmenistan’daki yetkililer ’Mahkemeye gitmeyin size yeni ihaleler vereceğiz’ diyor.”
İçkale Holding, Kılıç İnşaat ve kendi şirketlerinin dava açtığını hatırlatan Tarık Bozbey, kendilerinin davayı kazandığını, bu yüzden Türkmenistan’ın kendilerini Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e şikayet ettiğini anlattı. Bozbey, “Türkmenistan kardeş ülke ve biz öyle kalmasını tercih ediyoruz. Ama soyguna da razı değiliz” değerlendirmesini yaptı.
4.3 milyar $’lık proje ile en çok iş üstlendiğimiz ülke
- Türk-Türkmen İş Konseyi verilerine göre, Türkmenistan Türk müteahhitlik firmaları için Orta Asya’daki en büyük pazar.
- Bugüne kadar ülkede Türk firmaları yaklaşık 20 milyar dolarlık 800 projeye imza attı.
- Türkmenistan’da kayıtlı 400’ün üzerinde Türk firmasının olduğu ancak bunların yarısının aktif olduğu belirtiliyor.
- Türkmenistan’da yatırım yapan şirketler arasında Efes, Rönesans İnşaat, Polimeks, Koza Garanti, Net Yapı, Çalık Holding, Norsel, Bozbey, Kölük gibi şirketler bulunuyor.
- 2007 yılında, otoyol, elektrik santrali, doğalgaz çevrim santrali, asfalt tesisi, köprü, çimento fabrikası, havalimanı ve konut inşaatları gibi, 99 adet proje üstlenilmiş ve 3.2 milyar dolarlık yatırım yapıldı. Aynı şekilde, 2008 yılında 5.3 milyar dolarlık 97 adet proje üstlenerek rekor kırıldı.
- Devlet Bakanı Zafer Çağlayan’ın açıkladığı rakamlara göre 2010’da en fazla iş üstlenilen ülkelerin başında 4.3 milyar dolar ile Türkmenistan geldi.
- Türkiye ile Türkmenistan arasındaki ticaret hacmi ise 2009 yılında 1.2 milyar dolarla rekor kırdı. Bu yıl hedef rakamı 2 milyar dolara çıkarmak.
‘Toplantı yaparak çözmek zor’
TÜRKİYE Müteahhitler Birliği Başkanı Emin Sazak, Türkmenistan’da sıkıntılar yaşandığını ancak Türk şirketlerinin alacaklarına ilişkin net rakamı bilemediklerini söyledi. Sazak, “Bizim birliğimizin üyeleri arasında ciddi sıkıntı yaşayan yok ama bazı müteahhitlerin sıkıntısı olduğunu biliyoruz. İşlerini bitiremeyen, bitirdiği işi teslim edemeyen, hakedişlerini alamayan firmalar var. Görevi devraldığım eski başkanımız Erdal Eren’in de katıldığı bir toplantı yapılmış ve orada yaşanan sorunlar ele alınmıştı. Ancak henüz bir çözüm bulunamadı” diye konuştu. Türk Avrasya İş Konseyleri Başkanı Tuğrul Erkin ise “Bu sıkıntılar uzun süredir var. Ancak toplantılarla çözüm bulmak mümkün olmuyor. Cumhurbaşkanımızın, Başbakanımızın bizzat özel olarak ele alması lazım” değerlendirmesini yaptı. Vatan