Türkiye'ye yasak elma denetimi

Türkiye’den Rusya’ya sebze-meyve ihracatında “denetim sorunu” bu kez de elmaya sirayet etti. Rus tarım ürünleri devlet denetim ajansı Rosselhoznadzor, Türkiye’den Rusya’ya elma satışında “rekor artış”ı kuşkulu bularak elma üreticilerini denetlemek için Türkiye’ye heyet gönderdi. Rus tarafı, Rusya’ya mal satma yasağı olan ülkelerin elmalarının Türkiye üzerinden “reeksport” ile yollandığından kuşkulanıyor.

Sputnik’in aktardığına göre Rosselhoznadzor'dan yapılan yazılı açıklamada “Uzmanlarımız, Rusya'ya ihracat yapan taze elma üreticilerinin üretim ve depolama alanlarını denetim için şu an Türkiye’de bulunuyorlar” denildi

Açıklamada, bu uygulamanın Türkiye'den Rusya'ya elma sevkiyatında gerçekleşen ani artış nedeniyle oluşan endişeden kaynaklandığı vurgulandı.

Rusya'ya Türkiye'den 2015 yılında 13.8 bin ton elma sevkiyatı yapılırken, 2018 yılının sadece 4 buçuk ayında bundan neredeyse 4 kat daha fazla sevkiyatın yapıldığı gözlendi. Rus makamlarının Türk yetkililerden 2107 elma üretim, ihracat ce depolama rakamlarını talep ettiği de açıklamada vurgulandı.

Öte yandan Tass ajansı haberi, “Reeksport kuşkusuyla Türkiye’de denetimler yapılıyor” diye verdi.

Medyaya göre, yaptırımlar yüzünden özellikle Polonya elmalarının Rusya'ya dolaylı yollardan sokulduğundan kuşku duyuluyor. Kalite sorunu olan Moldova ve Belarus menşeli elmalar da sıkı denetim altında.

Açıklamada ayrıca, 10-24 Mayıs tarihleri arasında Rusya’nın Karadeniz’deki Gelencik limanına getirilen 19 parti Türk domatesinin yüzde 61’inde tarım zararlıları tespit edildiği bildirildi. Bunun “Türk tarafının etkisiz denetiminbdeb kaynaklandığı” savunuldu.

Rus tarım denetim ajansı Rosselhoznadzor geçen hafta da, mayıs başından itibaren Rusya'ya domates sevk etmesine izin verilen Türk şirketlerinin çoğunun bitki sağlığı kurallarını ihlal ettiğini söylemişti. Türk yetkililerle görüşeceklerini belirten Rus yetkililer, bunun sonucunda domates alımını azaltabileceklerini ya da artırabileceklerini belirtmişlerdi.

Rosselhoznadzor yetkilileri, şu anda 43 Türk şirketinin Rusya'ya domates ihracatı yaptığını, bunların içinden 29'ununsa ürünlerini Rusya'ya göndermeye 1 Mayıs'ta başladığını söyledi.

Sputnik’in haberine göre, Türkiye'den Rusya'ya ihraç edilen domateslerin toplam miktarının mayıs ayında 6 bin 400 tonu bulduğunu belirten Rus tarım denetim yetkilileri, 11 Türk şirketininse bitki sağlığı kuralları ile Rusya ve Avrasya Ekonomik Birliği yasalarını ihlal ettiğinin belirlendiğini söyledi.

11 şirketin kuralları ihlal etmesi, ihracat izni verilen Türk şirketlerinin üçte birden fazla bir kısmının kurallara uymadığı anlamına geliyor.

Rosselhoznadzor yetkilileri ayrıca, Türkiye'nin, Rusya'ya gönderilen ürünlerin bitki sağlığı kurallarına uygunluğuyla ilgili bu ihlalleri nasıl engellemeyi planladığını öğrenilmesi için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilileri ile görüşmek istediklerini belirtti. Nitekim Rus yetkililer, bu görüşmelerin sonuçlarına göre de Türkiye'den domates alım miktarını azaltma ya da artırmaya yönelik bir karar alacaklarını kaydetti.

Rusya, domates alımı konusunda, Türkiye'ye şirket sayısı üzerinden uygulanan sınırlamayı mayıs başında kaldırmıştı.

Türk jetlerinin Kasım 2015'te bir Rus uçağını düşürmesi ardından Rusya'nın Türkiye'den alımını durdurduğu domates, Moskova-Ankara ilişkileri açısından sembolik bir önem kazanmıştı.

İlişkilerin normalleşmeye başlamasının ardından 2016'da Türk tarım sektörüne uygulanan yaptırımlar aşamalı olarak kaldırılırken, domates alımı konusundaki yasak Kasım 2017'ye kadar sürmüştü. Daha sonra bu yasak aşamalı olarak gevşetildi.