Türkiye'deki yoksulluk oranı açıklandı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin "Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri"ni açıkladı.

Bu kapsamda, eş değer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı 2024 yılında 0,1 puan artarak yüzde 13,6 oldu.

Medyan gelirin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre hesaplanan yoksulluk oranı ise bu yıl 0,1 puan azalışla yüzde 21,2 olarak gerçekleşti.

Eş değer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 40'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı geçen yıla kıyasla 0,1 puan gerileyerek yüzde 6,9 oldu.

Medyan gelirin yüzde 70'i dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre hesaplanan yoksulluk oranı ise geçen yıla kıyasla 0,1 puanlık azalışla yüzde 28,9 olarak kayıtlara geçti.

Hane halkı tipine göre eş değer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında, tek kişilik hane halklarında yoksulluk oranı geçen yıla göre 0,8 puan azalarak yüzde 6,5'e gerilerken çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hane halklarında 3,1 puan artarak yüzde 10,8'e çıktı.

En az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hane halklarının yoksulluk oranı 0,9 puan artarak yüzde 17,9'a, tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının yoksulluk oranı ise 0,1 puan artarak yüzde 13,4'e yükseldi.

Maddi ve sosyal yoksunluk oranı hesabında, hane düzeyinde otomobil sahipliği, ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme, evin ısınma ihtiyacını karşılayabilme ve mobilyaları eskidiğinde değiştirebilme durumu değişkenleri sorgulandı.

Bu oran için fert düzeyinde toplanan değişkenler ise eskimiş giysilerin yerine yenisini alabilme, düzgün iki çift ayakkabıya sahip olabilme, ayda en az bir kez tanıdıklarıyla toplanabilme, ücretli boş zaman faaliyetlerine katılabilme, kendini iyi hissetmek için bir miktar para harcayabilme ve kişisel amaçlı kullanım için internet sahipliği olarak belirlendi.

Söz konusu maddelerden 13'ünün en az 7'sini karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan maddi ve sosyal yoksunluk oranı geçen yıl yüzde 14,4 iken 2024 yılı sonuçlarında 1,1 puan azalışla yüzde 13,3 olarak tahmin edildi.

Sürekli yoksulluk oranı yüzde 13,7

Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan sürekli yoksulluk oranı, eş değer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60'ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde yoksul olan fertleri kapsıyor.

Buna göre, 2024 yılı sonuçlarına göre sürekli yoksulluk oranı geçen yıla göre 0,7 puan artışla yüzde 13,7 olarak hesaplandı.

Göreli yoksulluk oranı en düşük bölge "Gaziantep, Adıyaman, Kilis"

İBBS 2. Düzey bölgelerinin her biri için eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si baz alınarak hesaplanan yoksulluk sınırına göre, gelire dayalı göreli yoksulluk oranı en yüksek bölgeler yüzde 14,6 ile TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir), yüzde 12,3 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) oldu.

Göreli yoksulluk oranı en düşük olan İBBS 2. Düzey bölgeleri ise yüzde 4,7 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), yüzde 6,4 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) olarak belirlendi.

Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olan fertlerin oranı yüzde 29,3

Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanlar, göreli yoksulluk, maddi ve sosyal yoksunluk, düşük iş yoğunluğu göstergelerinin en az birinden yoksun olanları ifade ediyor.

Son yıl sonuçlarına göre fertlerin yüzde 29,3'ü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında kaldı. Bu oran yaş gruplarına göre incelendiğinde 0-17 yaş grubunda yüzde 38,9, 18-64 yaş grubunda yüzde 26,3, 65 ve üstü yaş grubunda ise yüzde 23,3 olarak tahmin edildi.

Nüfusun yüzde 74,8'i hiç yoksul olmadı

Dört yıllık panel veri kullanılarak medyan gelirin yüzde 50'sine göre hesaplanan yoksullukta kalma süresi incelendiğinde, fertlerin yüzde 10,1'i dört yıl içinde bir yıl, yüzde 6,5'i iki yıl, yüzde 4,3'ü üç yıl, yüzde 4,3'ü ise dört yıl boyunca (panel süresince) yoksullukta kaldı. Nüfusun yüzde 74,8'i ise dört yıl boyunca hiç yoksulluk sınırının altında kalmadı.

Kurumsal olmayan nüfusun yüzde 31,3'ü sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçeveleri gibi problemler yaşarken yüzde 30,2'si konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu, yüzde 21,7'si trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlarla karşılaştı.

Taksit ödemeleri veya borçları olanların oranı yüzde 56,8

Geçen yıla göre konut alımı ve konut masrafları dışında borç veya taksit ödemesi olanların oranı 1,2 puan azalarak yüzde 56,8 oldu.

Nüfusun yüzde 5,2'sine bu ödemeler yük getirmezken yüzde 39,1'ine biraz, yüzde 12,5'ine ise çok yük getirdi.

Konut masraflarının çok yük getirdiği hanelerin oranı 3,9 puan azalarak yüzde 13,6 olurken bu masrafların biraz yük getirdiği hanelerin oranı 4,7 puan artarak yüzde 71,2 oldu. Konut masraflarının yük getirmediğini belirten hanelerin oranı geçen yıla göre 0,7 puan azalışla yüzde 15,2 olarak hesaplandı.

Fertlerin yüzde 57,5'i evden uzakta bir haftalık tatil masraflarını, yüzde 39,3'ü iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, yüzde 26,8'i beklenmedik harcamaları, yüzde 15,1'i evin ısınma ihtiyacını, yüzde 59,6'sı ise eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.

Kendilerine ait konutta yaşayanların oranı yüzde 56,1

Oturulan konuta sahip olanların oranı geçen yıla göre 0,1 puan azalarak 2024 yılında yüzde 56,1 olarak hesaplanırken kirada oturanların oranı yüzde 28, lojmanda oturanların oranı yüzde 0,9, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15 oldu.