Türkiye ve İran bölgenin en büyük ekonomik güçleri

Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, "Nihai hedefimiz İran'la Türkiye arasında serbest ticaret rejimini gerçekleştirmektir" dedi.

Gevaş, Çatak ve Gürpınar ilçelerinde partililerle bir araya gelen Bakan Yılmaz, daha sonra kentteki bir otelde düzenlenen DEİK Türk-İran İş Konseyi Bilgilendirme Forumu kapanış toplantısına katıldı.

Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO) Başkanı Necdet Takva, Türkiye İran İş Konseyi Başkanı Ali Osman Ulusoy, kentteki iş adamları ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin katıldığı toplantıda konuşan Yılmaz, İran'da ve Türkiye'de seçim süreçlerinin yaşandığını belirterek, İran'da yeni bir hükümetin göreve başladığını, bu nedenle de iki ülke arasındaki ilişkilerde belli konuların ertelenmek zorunda kaldığını söyledi.

Yılmaz, İran'la hiçbir dönemde ilişkileri gevşetmediklerini, en sıkıntılı dönemlerde dahi İran'a gittiklerini ve İran'dan misafir ağırladıklarını anımsatarak, şöyle konuştu:

"Bu zor dönemlerde devam ettirdiğimiz ilişkilerin meyvelerini önümüzdeki dönemlerde daha fazla toplamayı arzu ettiğimizi belirtmek isterim. 2013 yılında İran'a ihracatımız 4,2 milyar dolar, ithalatımız ise 10,4 milyar dolar oldu. 2013 yılında ikili ticaret hacmimiz 14,6 milyar dolar seviyesine ulaşmış durumda. Hedefimiz 2015 yılında 30 milyar dolarlık ikili ticaret hacmine ulaşmak. İki ülke arasındaki karşılıklı yatırımlara bakıldığında İran'ın ülkemizdeki doğrudan yatırımı 163 milyon dolar iken, İran'da faaliyet gösteren 174 Türk firmasının yatırımları 1,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İki ülke arasındaki ilişkilerin layık olduğu seviyeye ulaştırılması için yoğun çaba gösterilmektedir."

Yılmaz, 10 yılı aşkın süredir gündemlerinde olan tercihli ticaret anlaşmasının 29 Ocak 2014'te Tahran'da imzalandığını hatırlatarak, iç onay süreçlerinin tamamlanmasıyla anlaşmanın yürürlüğü gireceğini ifade etti.

Tercihli ticaret anlaşmasıyla İran ile Türkiye'nin karşılaştırmalı olarak üstün oldukları belirli sayıdaki ürünlerde gümrük vergisi oranlarını indirmiş olacağına değinen Yılmaz, bu anlaşmanın, iki ülke ilişkilerinde yeni bir anlayışı işaret ettiğini dile getirdi.

"Nihai hedefimiz İran'la Türkiye arasında serbest ticaret rejimini gerçekleştirmektir" diyen Yılmaz, tercihli ticaret anlaşmasını, bu yönde atılmış önemli bir adım olarak gördüklerini kaydetti.

Yılmaz, 26-28 Ocak 2014'te Tahran'da gerçekleştirilen Ortak Ticaret Komitesi 5. Dönem Toplantısında iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerde yaşanan sorunların detaylı şekilde masaya yatırıldığına işaret ederek, bu toplantıda iki ülke arasındaki ticari engellerin kaldırılması ve ticaretin kolaylaştırılması konusunda da mutabakata varıldığını söyledi.

"Türkiye ile İran, bulundukları coğrafyanın en büyük iki ekonomik gücü"
Türkiye ile İran'ın bulundukları coğrafyanın en büyük iki ekonomik gücü olduğunu, bu iki ekonominin daha fazla alışveriş yapması gerektiğini bildiren Yılmaz, konuşmasına şöyle devam etti:

"Bu sınır bölgesine yakın iller için çok anlamlı. Bu bölgelerimizin gelişmesi ve kalkınması için İran ile Türkiye arasındaki ticaretin artırılması gerekiyor. Tarihte nasıl ki bölgelerdeki refah ticaretle oluştuysa önümüzdeki dönemlerde de ticaretin artmasıyla bölgede refah artışını birlikte göreceğiz. Uzun bir sınırı ve barışa dayalı güçlü bir tarihi iki ülke olarak paylaşıyoruz. Bu nedenle ekonomik ilişkilerin geliştirileceği alanlar da sınırsızdır. Biz de önümüzdeki dönemlerde iki ülke sınırında bir ortak sanayi bölgesi yapmayı planlıyoruz. İnanıyorum ki bu projeyi en kısa zamanda hayata geçirerek İran'la olan sınır bölgelerimizi bir cazibe merkezi haline getireceğiz. Bu konuda sabırlı olmamız gerekiyor."

Sınır kapıları
İran ile Türkiye arasındaki gümrük kapılarının uluslararası standartlara ulaşmasına yönelik çalışmaların devam ettiğini, Türkiye olarak Kapıköy-Razi ve Esendere-Sero kapılarının modernizasyonuna ilişkin iç onay süreçlerini tamamladıklarını aktaran Yılmaz, şu anda İran tarafını beklediklerini, iç onay süreçlerinin tamamlanmasının ardından kapıların çağın gereksinimlerini taşıyan bir yapıya kavuşacağını bildirdi. 

Yılmaz, Türkiye ile İran arasındaki ilişkileri bir sonraki seviyeye taşımak için yoğun çaba göstermenin yanında iş adamlarının da yaşadığı sıkıntıların farkında olduklarını belirterek, şunları kaydetti:

"Türkiye-İran KEK toplantısını 15-17 Nisan 2014'te Tahran'da gerçekleştireceğiz. Bugünkü toplantıda gündeme getirilen hususları ve daha fazlasını iki gün boyunca İranlı muhataplarımızla değerlendireceğiz. İnanıyorum ki sorunların aşılmasında KEK toplantısı önemli bir adım olacaktır. Bu süreçte iş adamlarımızın ve Türk İran İş Konseyinin de etkin rol almasının önemli olduğunu düşünüyorum. Bu yeni hükümetle ilk toplantımızı bu şekilde gerçekleştirmiş olacağız. Bu konuda sıkıntıları detaylı olarak ele alacağız. İran'la Türkiye iki kadim kültür ve iki güçlü devlet. Muazzam potansiyele sahip iki ülke. Bunlar arasındaki ilişkilerimizi ne kadar güçlendirirsek, bu hepimizin lehine özellikle bölge illerinin lehine olacaktır."

Kapıköy sınır kapısı konusuna değinen ve Türkiye tarafında ulaşımla ilgili bir sıkıntının bulunmadığının altını çizen Yılmaz, bu tür ilişkilerde tek taraflı yapılan işlerin bir yere kadar ilerlediğini, iki ülkenin de sorunların kaldırılması için çaba göstermesi gerektiğini ifade etti.

Yılmaz, İran tarafında arzu edilen atılımların altyapı konusunda atılmadığını ancak belli çalışmaların yapıldığını bildirerek, "Özellikle köprüler konusunda bir sıkıntı var. Burada yapılacak çalışmaları araştıracağız. Diğer taraftan Eximbank kredisi vererek de İranlı dostlarımız kabul ederlerse oradaki bazı altyapıların geliştirilmesine destek verebiliriz. Kapıyı modernize etmemiz gerekiyor. Türkiye üzerine düşeni yaptı. Ama İran iç onay süreçlerini tamamlamadı. İnşallah Nisan'daki KEK toplantısında da İranlı muhataplarımızı zorlayacağız. İnşallah önümüzdeki süreçlerde Kapıköy çok farklı işlev görecektir" ifadelerini kullandı. 

Toplantının ardından Van TSO Başkanı Necdet Takva, Bakan Yılmaz ve Türkiye-İran İş Konseyi Başkanı Ali Osman Ulusoy'a plaket verdi.