Türkiye faize 563 milyar dolar ödedi

Türkiye'nin 2003-2023 yılları arasında ödediği faiz miktarı 563 milyar dolara ulaştı. 2023’te devletin topladığı 100 lira verginin 15 lirası faize gitti. 2023’te 28,4 milyar dolara ulaşan faiz ödemesi 2011 yılından bu yana yıllık en yüksek değer oldu.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’nde kabul edilen bütçeye göre hükümet 2024 yılında 11 trilyon 89 milyar lira harcama yapacak. Ekonomim'de yer alan habere göre, bunun 1 trilyon 254 milyarı faiz harcamasına gidecek. Yani bütçeden harcanacak her 100 liranın 11,3 lirası faize gidecek.

Yüzde 16,9'u faiz harcamalarına gidecek

Devlet 2024 yılında 8 trilyon 437 milyar lira gelir elde etmeyi planlıyor. Bunun 7 trilyon 408 milyar lirası vergilerden toplanacak. Bu durumda toplanan vergilerin yüzde 16,9’u faiz harcamalarına gidecek. Bu hükümetin 2023 yılı hesabına dayanıyor. Bütçe hedeflerinin şaşması durumunda vergi giderleri artabilir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası verilerine göre 2002’de 34,3 milyar dolar olan faiz gideri 2008’de 40 milyar dolara yükseldi. 2017’de ise en düşük seviyeye ulaşarak 15,6 milyar dolara kadar düştü.

2021’de 21,3 milyar dolar olan faiz gideri 2022’de 18,9 milyar dolara düştü. 2023 yılında ise faiz harcamaları 28,4 milyar dolara kadar çıktı.

Toplanan verginin ne kadarı faize gitti?

2000 yılında toplanan 100 lira verginin 77 lirası faize giderken bu oran 2001’de yüzde 103’ü aştı. 2002’de 87’ye düşen oran 2003’te yüzde 70’e geriledi.

Kademeli şekilde düşen faiz giderinin toplanan vergiye oranı 2016 ve 2017 yılında yüzde 11’e kadar düştü. Bu oran 2021’de yüzde 15,5 olurken 2022’de yüzde 13,2’ye geriledi. 2023’te ise toplanan 100 lira verginin 15 lirası faize gitti.

2017'de yüzde 8,4'e kadar düştü 

Faizin bütçedeki payı 2001 krizi döneminde yüzde 51’e kadar çıkmıştı. Yani bütçenin yarıdan fazlası faize gidiyordu. 2002’de bu oran yüzde 45 idi. 2003’te yüzde 42 olan faizin bütçedeki payı ardından 2011 yılına kadar kademeli şekilde düşerek yüzde 13,4’e kadar geriledi. 2017 yılında yüzde 8,4’e kadar düşen oran 2022 yılında yüzde 10,6 oldu. Bu oran 2023’te yüzde 10,2 gerçekleşti.

İşte banka banka ihtiyaç kredilerinde yeni taksit oranları

Ticari kredi iştahı 2 yılın en düşüğünde