Türkiye ekonomisi 18 yıl sonra cari fazla verdi

Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 2019'da ise 2001'deki 3.76 milyar dolar sonrası ilk kez cari fazla verildi. Geçen yıl cari fazla 1.67 milyar dolar ile 1 milyar dolarlık OVP öngörüsüne yakın gerçekleşti.

Cari denge fazla verdi

Mayıs 2018'de yıllık bazda 58 milyar dolara yükselen ve Türkiye ekonomisi için önemli bir sorun haline gelen cari açık, TL'nin sert değer kaybı ile birlikte önce ciddi bir düşüş kaydetti. Ardından ithalatın TL değer kaybı ile pahalı gelmesiyle ekonomi yönetiminin söylemiyle "lüks ithalat" azaldı.

Cari işlemler dengesi 18 yıl 2019 Mayıs ayında fazla vermeye başladı. Ancak bu fazla ekonomideki toparlanmanın da etkisiyle yerini açığa bırakmış durumda.

Ekonomistlerin beklentisi cari fazlanın önümüzdeki dönemde yerini kalıcı olarak cari açığa bırakması.
Tera Yatırım Ekonomisti, "İçinde bulunduğumuz periyottan itibaren, ekonominin büyümeye geçmesi ile birlikte ilerleyen aylarda görüntünün cari açık pozisyonuna dönmesini bekliyoruz" dedi.

Güncel OVP'ye göre cari denge/GSYH tahmini 2019 için %0.1, 2020 için -%1.2 seviyesinde.

Ekonomistlerin beklentileri ekonomide toparlanma işaretleri öncesi OVP ile paralel iken son dönemde öngörüler OVP'den daha fazla ancak yakın bir açığa işaret ediyor. Ancak cari denge/GSYH tahmini OVP'de 2021 için -%0.8 ve 2022 için sıfır seviyesinde. Ekonomistler bu tahminleri yüksek büyüme
ortamında ulaşılabilir bulmuyor. 

Cari dengenin önce pozitife dönmesi ardından sınırlı kalmasını sağlayacak başlıca nedenler arasında TL'deki değer kaybının ithalatı pahalılaştırması ve yavaşlatması ve turizm gelirlerindeki canlı seyir bulunuyor.

Turizm gelirlerinin etkisi yoğun sezonun bitmesiyle azalıyor ancak tam olarak ortadan kalkmıyor. Bir kaç ay önceye kadar iç talep de cari dengeyi destekler konumdaydı. Ancak artık canlanan talep nedeniyle iç talebin pozitif etkisinin azaldığı görülüyor.

Petrol fiyatlarının Ocak ayı başındaki 72 dolardan bugün itibarıyla 56 dolara gerilemesi enerji ithalatçısı olan Türkiye ekonomisi için pozitif. 2019 yılında Türkiye'nin enerji faturası 19 milyar dolar ile sınırlı kalmıştı. TCMB ise güncel enflasyon raporunda tahminini $57.7'den $60'a yükseltti.

Ödemeler dengesinde dikkat çeken bir diğer kalem ise altın ticareti olmaya devam ediyor.Altın kalemi 2019'da cari dengeyi 9 milyar dolar aşağı çekti.

Öte yandan TCMB geçmişe yönelik ödemeler dengesi verilerinde revizyona gitti. Yapılan güncellemeler neticesinde Net Hata ve Noksan kalemi, 2013 yılında 660 milyon dolar, 2014 yılında 1.34 milyar dolar ve 2018 yılında 1.1 milyar doları artış gösterdi.

Net hata noksan 2015 yılında 19 milyon dolar, 2016'da 1.69 milyar dolar, 2017'de 280 milyon doları ve 2019 yılın Ocak-Kasım dönemi için 1.93 milyar dolar azalış olarak yansıdı.