İran'ın Türkiye'den altın alımlarının ABD yaptırımları nedeniyle bankacılar ve altın
tüccarları için mali riskler yaratması Dubai'den İran'a satılan Türk altını miktarını büyük ölçüde azalmasına neden oldu.
Türkiye, uluslararası yaptırımlar nedeniyle İran'dan aldığı doğalgaz karşılığında ödemelerini dolar veya euro yerine lira olarak yapıyor. İran ise yapılan ödeme karşılığında Türkiye'den altın olarak kuryelerle Dubai'ye taşıyor. Dubai'de altın döviz karşılığı satılıyor ya da İran'a gönderiliyor.
ABD'li yetkililer küresel bankacılık sistemine erişimi çok kısıtlı olan İran'ın Türkiye ile yaptığı altın ticari sayesinde mali olarak ayakta kaldığını ifade ediyorlar. ABD Dışişleri Bakanlığı, Senato'da İran'ın değerli maden ticaretinin kısıtlanmasını da kapsayacak yeni yaptırımların onaylanmasının ardından ABD'li diplomatların Ankara'ya gidip görüşmeler yürüttüğünü belirtmişti.
Altın ticareti üzerinde ABD'nin artan baskısı, Türk altının ticaretini yapanlar için sorun yaratmaya başladı.
Dubai'de altın ticareti yapanların çoğu Türkiye'de üretilen altın külçelerini almayı kabul etmiyor.
Bazı tüccarlar birçok
banka ve işlemcinin birkaç aydır Türk altınının ticaretini durduğunu ifade ederek, büyük indirim talep ettiklerini belirtiyor.
Türkiye'nin Birleşik Arap Emirliklerine altın ihracatı Ağustos ayında 2 milyar dolar civarına yükselmiş, fakat konuya basının yoğun ilgi göstermesinin ardından Kasım ayında 621 milyon dolara gerilemişti.
Türkiye'de bulunan bir sektör kaynağı, İran'ın Türkiye'den aldığı altını Dubai'ye naklediyor olmasının uluslararası bankaları ve tüccarları endişelendirdiğini, bu nedenle Türkiye'de üretilen altının ticaretinin durdurulduğunu söyledi.
"Bu pek anlatılan bir durum değil. Geçen aydan bu yana sessizce devam ediyor. Bazı uluslararası bankalar inisiyatif aldı, Türkiye'den gelen külçe altından uzak durmak istiyorlar."
TÜRKİYE'DE ÜRETİLEN ALTIN İÇİN KÜRESEL SORUN YARATABİLİR
Dubai altın piyasasında aktif olan Standard Bank'ın sözcüsü, bankanın şu anda Türkiye'de üretilen altının ticaretini yapmadığını, daha önce de düzenli olarak Türkiye'de üretilen altının ticaretini yapmadığını söyledi.
Sözcü, bankanın London Bullion Market Association (LBMA) tarafından sertifikalanan külçe altınların ticaretine devam ettiğini söyledi.
Türkiye'de bulunan altın rafinerileri Nadir Metal ve İstanbul Altın Rafinerisi'nin LBMA'dan sertifikası bulunuyor.
İstanbul merkezli bir altın işlemcisi, "Genel olarak Dubai üzerinden gelen talepte bir azalma görüyoruz. Son ABD yaptırımları ardından Türk tedarikçiler de tedbirli davranıyor olabilir. Ancak piyasada üç ay önceki hareketlilik yok" dedi.
Dubai ve Türkiye'deki kaynaklar, Türkiye'deki mücevher üreticilerinin Dubai'de hükümetin işlettiği DMCC adlı bir emtia ticaret platformunu ziyaret ederek Türkiye'de üretilen altın konusundaki şüpheleri bertaraf etmeye çalıştıklarını söyledi.
DMCC, altın ticareti ve işlemi yapan taraflar için altyapı hizmeti veriyor. DMCC ve Türk yetkililer arasındaki görüşmeler hakkında bilgi sahibi bir kaynak "Bu durum Dubai'ye özel değil. Türk altını buraya giriş yaptığı için Dubai'de ortaya çıktı, fakat Türk altını için küresel bir sorun haline dönüştü" dedi.
Aktif olarak altın işlemi yapan ve çoğunluğa kamuya ait olan Emirates NBD bankasının Kasım ayında müşterilerine yayımladığı notta, "Emirates NBD, tamamen tedbiren bir karar alarak, Londra veya Dubai'de doğru akreditasyona sahip olsa bile Türkiye'de bulunan rafinerilerden külçe altın alımı ve satımını durdurdu" denilmişti.
Bank of Nova Scotia'ya bağlı olan ve altın ticareti yapan başlıca kuruluşlardan ScotiaMocatta şu anda Türkiye'de üretilen altının ticaretini yapmadığını açıkladı.
ALTINA GİZLİ İNCELEME
İran'ın Türkiye'den aldığı altının Dubai'ye kanalize edilmesiyle Türkiye'nin Birleşik Arap Emirlikleri'ne altın ihracatı Ağustos ayında patlama göstermişti.
Türk bir yetkili, İran'ın aldığı altın hakkında "Çok büyük bir doğalgaz tüketimimiz var... Altın konusunda İran piyasadan almaya çalışırsa, onları durduramayız. Altını buradan almak ve başka bir yere götürmek onların kararı... Satışı (Türkiye) devlet veya devlet kurumları yapmıyor" dedi. Sektör kaynakları Dubai hükümetinin tüccarlar üzerindeki baskıyı artırdığını ve Türkiye'den gelen altını almak konusunda dikkatli olmalarını istediğini ifade etttiler.
Dubai'de bulunan ve adının açıklanmasını istemeyen Dubai merkezli bir sektör kaynağı, "Yerel yönetimin bir süredir bu konuyu izlediğini biliyoruz. Haberleri var, bilgi toplıyorlar, bir yandan da gizli inceleme yürütüyorlar." dedi.
"Bir şeylerin yanlış olduğuna dair bir sonuca varırlarsa bazı şirketleri incelemek isteyebilirler. Ancak bütün bunlar şirketlerin saygınlığına zarar gelmemesi için gizli yapılacaktır."