Tükek: Kovid-19’un ateşi sönse de közü duruyor

Türkiye’de ilk Kovid-19 vakasının görüldüğü 11 Mart’tan bu yana üç ay geçti. Salgındaki artış hızı bakımından 11 Nisan’da tepe noktayı gören Türkiye’de 24 Nisan kırılma günü oldu. Bu tarihte ilk kez iyileşen hasta sayısı yeni vaka sayısının önüne geçerken, 10 Haziran itibarıyla vaka artış hızı yüzde iki seviyesine sabitlendi. Türkiye’de ilk Kovid-19 vakasının tespit edildiği günden bu yana 90 gün geçti. Bu sürede 2 milyon 500 bin 890 test yapılırken, toplam vaka sayısı 174 bin 23, toplam iyileşen hasta sayısı 147 bin 860 oldu. Kovid-19 nedeniyle 4 bin 763 vatandaş yaşamını yitirirken, yoğun bakımda tedavi gören hasta sayısı 643, entübe hasta sayısı ise 266 oldu. İlk vakanın görüldüğü 11 Mart’tan altı gün sonra, Türkiye’deki ilk Kovid-19 ölümü gerçekleşti. 17 Mart’ta Çin temaslı 89 yaşındaki bir hastanın yaşamını yitirdiğinde ülke genelinde tespit edilen toplam vaka sayısı 98 olarak açıklandı. 18 Mart’ta 61 yaşındaki ikinci hasta vefat ederken, 18 Mart’ta ise eski Kara Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Aytaç Yalman virüs nedeniyle yaşamını yitirdi.

'Kabus gibi'

Milliyet'ten Mert İnan'ın haberine göre, Nisan ayının ilk üç haftalık dönemi kabus gibi geçti. Salgının en şiddetli hissedildiği dönem nisanın ilk üç haftası oldu. 3 Nisan’da vaka artış hızı yüzde 15’e ulaşırken, 11 Nisan’a kadar geçen sürede artış yüzde 11 ile 14 arasında seyretti. İlk vakadan 4 hafta sonra, salgın Türkiye’de tepe nokta denilen eşiğe ulaştı. 11 Nisan’da 33 bin 170 kişiye test yapılırken, bir günde 5 bin 138 vaka tespit edildi. 11 Nisan’da en çok vaka tespit edilirken, 12 Nisan’da vaka artışı yüzde 9.2 olarak tespit edildi. Bu oran 18 Nisan’a kadar kademeli olarak düşüşe geçti. 18 Nisan’da  vaka artış hızı yüzde 4.8’e geriledi.

19 Nisan’da yine yüzde 4.8 olarak saptandı. 20 Nisan’da bir önceki güne oranla vaka artış hızı yüzde 5.4’e yükseldi. 21 Nisan’da  vaka artış hızı yüzde 5.1 olurken, uzmanlar bu artışı 10 Nisan etkisine bağladı. Neyse ki 22 Nisan ve 23 Nisan’da  vaka artış hızı yüzde 3.2’ye geriledi.

İki günde ‘hız’ artışı

Mayıs ayının ilk 10 günlük döneminde en yüksek vaka artış hızı yüzde 1.8 olurken, son iki günlük yeni vaka artış hızı yüzde 1.1 oranına kadar geriledi. 1 Mayıs’ta yüzde 2.6 olan ölüm oranı artış hızı ise 10 Mayıs itibarıyla yüzde 1.3 seviyesine kadar geriledi. Haziran ayında normalleşme süreciyle özellikle hafta sonu İstanbul’da ortaya çıkan manzaralar endişeye neden olurken, vaka sayıları dalgalı seyretmeye başladı. 7 Haziran’da 914 olan yeni vaka sayısı, dün itibarıyla 987’ye çıkarken, bu sayı 30 Mayıs’tan bugüne kadar kadar en yüksek olgu sayısı oldu. 6 Haziran’da 591, 7 Haziran’da 613 olan yoğun bakım hasta sayısı ise dün itibarıyla 643 kişiye çıktı. Test sayısına göre pozitiflik oranı da son iki günde belirgin bir artış gösterdi. 4 Haziran günü yüzde 1.8.

5 Haziran’da yüzde 1.6 olan vaka artış hızı, 6 Haziran’da yüzde 2.4, 7 Haziran’da yüzde 2.5 olurken, bu oran 8 Haziran’da yüzde 2.8 seviyesi olarak tespit edildi.

Kırılma 24 Nisan’da

24 Nisan ise kırılma noktasıydı. Bu tarihte ilk kez iyileşen hasta sayısı yeni vaka sayısının önüne geçti. 29 Nisan’da günlük test sayımız 43 bin 498 gibi rekor bir seviyeye ulaşırken, vaka artış hızı yüzde 2.6’nın da altına düşmeye başladı. Alınan önlemlerin yanı sıra vatandaşların Kovid-19 salgın riskine karşı izolasyon uyarılarını dikkat alması, 30 Nisan’dan sonra tabloyu tersine çevirdi. 30 Nisan 2020’de koronavirüsle mücadelede birinci dönem geride kalırken, vaka ve ölüm artış oranları ciddi düşüşe geçti.

‘Yaz dönemine dikkat’

Üç aylık tabloyu değerlendiren İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek şunları söyledi:

“Sağlık Bakanlığı’nın illere göre sayıları açıklaması önümüzü görmemizi sağlar. Normalleşme ile İstanbul için özel bir artış olduğunu düşünmüyorum. Ancak İstanbul’dan Anadolu’ya gidenlerin etkisiyle diğer şehirlerde bir miktar artış olabileceği kanısındayız. Haziran ayında oluşan dalgalı seyir beklenen bir durum. Önümüzdeki bir aylık dönemde vaka sayılarının 1300’lere ulaştığını da görebiliriz. Sonrası bu rakam düşüşe geçecektir. Son 10 günlük sürede vaka sayısı 900 ile bin bandında takıldı. Bu tabloyu sokağa çıkma yasaklarında da görüyorduk. Önümüzdeki haftalarda gerçek rakamları görmüş olacağız. Kovid-19’un ateşi sönse de közü duruyor. Tablomuz kötü değil ancak çok iyi de olduğunu söyleyemeyiz. Vaka sayısı 100’e düştüğünde derin nefes alıp rahatlarız. Yaş kısıtlaması kalktı, bu durum risk ancak sonsuza dek izole olarak yaşamamız mümkün değil. Yaz döneminde vaka sayısının 100’ün altına düşmesi zor görünüyor. İkinci dalga beklemiyoruz ancak yaz döneminde dalgalı bir seyir olabilir. Kovid-19 riskine karşı artık nasıl davranmasını bilmeyen varsa gerçekten yapacak bir şey yok demektir. Maske zorunlu olmalı. Sosyal mesafe çok uygulanamıyor ama maske çok önemli. Şu an için yoğun bakımlarda artış söz konusu değil.”