TÜİK'ten Defne Samyeli'ye şok ceza

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından 81 ilde yapılan gelir incelemesi çalışmasın da Defne Samyeli'nin de kapısı çalındı. TUİK görevlileri tarafından evlerine bir görevlinin yerleştirileceği ve bir boyunca o evdeki gelir ve giderin incelenip istatislik rakamlarının oluşturulacağı söylenen Samyeli, görevlilere özel hayatın gizliliği ve vakit sıkıntısını belirterek görevlilere yardımcı olmayınca Samyeli'ye 923 TL para cezası kesildi. Samyeli, cezayı ödeyeceğini açıklarken konuyu mahkemeye taşıyacağını belirtti.
Genel Nüfus sayımı, Genel Tarım Sayımı, Genel Sanayi veya İşyerleri Sayımı, Milli gelir tahminleri, Tüketici Fiyatlari Endeksi ve Üretici Fiyatları Endeksi ve Enflasyon hesaplamalarında devlet adına araştarmalar yapan Türkiye İstatistik Kurumu, bu yıl ki Tüketici Fiyatlari Endeksini belirlemek için bir çalışma başlattı. Çalışmada ailelerin aylık giderlerini belerlemek için harekete geçen TUİK görevlileri dün gazeteci Defne Samyeli'nin kapısı çalındı.
1 ay bir görevli evinde kalacaktı
Ülkedeki açlık, yoksulluk ve fakirlik rakamlarının belirlenmesi için çalışma yürüttükmerini belirtip Samyeli'nin kapısına çalan TUİK yetkilileri, Samyeli'ye bilgi verdikten sonra harcamaları kontrol edecek bir görevlinin 1 ay boyunca evinde kalacağını söyleyip kendilerine yardımcı olunmasını istedi. Ancak Samyeli görevlilere özel hayatın gizliliği ilkesinin çiğneneceğini zaten bu araştırma için vaktinin de olmadığını belirterek kendilerine yardımcı olmayacağını söyledi.
"Özel hayatın gizliliğine aykırı"
Bunun üzerine de TUİK yetkilileri Samyeli'ye TUİK'e yardımcı olmadığı için yetkililer tarafından 929 TL ceza kesildi. Cezayı ödeyeceğini ancak kanuni hakkını aramak için en kısa sürede mahkemeye başvuracağını söyleyen Samyeli,"Evimde 24 saat birisinin olması özel ne kadar doğru. Birisi tarafından herşeyinizin kayıt altında olması normal değil. Ne yersiniz, ne içersiniz, misafiriniz eve ne getirir hepsinin tek tek kayıtlara alınması, evinize gelenlerin bilinmesi özel hayatın gizliliğine aykırıdır. Bu nedenle görevlilere yardımcı olmadım. Özellikle benim evimin seçilmesini de anlayamadım" diye konuştu.
TÜİK'DEN AÇIKLAMA
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı Birol Aydemir, Defne Samyeli'nin, Hanehalkı Bütçe Anketi'nde örnek hanelerinden biri olduğunu ve bu konuda yazılı olarak çalışma öncesinde bilgilendirildiğini ifade ederek, kendisi hakkında araştırmaya katılmayacağı yönündeki cevapları üzerine gerekli yasal müeyyidenin uygulandığını bildirdi.
Aydemir, yaptığı açıklamada, kurumun bu yıl 73 araştırma yürüttüğünü, bunlardan birinin de Hanehalkı Bütçe Anketi olduğunu belirtti. 
Birol Aydemir, bu anketin temel amaçları arasında, hanehalklarının tüketim harcaması kalıplarında meydana gelen farklılıkların belirlenmesi, mutlak yoksulluk hesaplarının yapılması ve tüketici fiyat endeksi hesabına gerekli olan mal ve hizmet sepetinin oluşturulması bulunduğuna değindi.
Defne Samyeli'nin bazı basın organlarında yayımlanan açıklamalarının incelendiğini ifade eden Aydemir, şunları kaydetti:
"Söz konusu kişi araştırmalarımızdan Hanehalkı Bütçe Anketi'nde örnek hanelerimizden bir tanesidir. Kendisi bu konuda yazılı olarak çalışma öncesinde bilgilendirilmiştir. Bu araştırmaya katılmayacağı yönündeki cevapları üzerine gerekli yasal müeyyide uygulanmıştır. Basında çıktığı gibi personelimizin Defne Samyeli'nin evinde bir ay kalması asla söz konusu değildir.
Söz konusu anket, Türkiye genelinde 2002 yılından itibaren örnekleme yöntemine göre belirlenen her ay 1104, yılda toplam 13 bin 248 hanehalkı ile gerçekleştirilmektedir. Anket kapsamında hanehalkları tarafından yapılan harcamaların kendilerine bırakılan harcama kayıt defterlerine kaydedilmesi istenmektedir. Bu anket kapsamında TÜİK personeli tarafından hane halkları bir aylık süre içerisinde ortalama 6 ila 8 defa ziyaret edilerek haftalık harcama kayıtlarını içeren defterler kendilerinden alınmaktadır. Örnek hanehalklarının yaptıkları harcamaları kaydetmek için her gün 15 dakika zaman ayırması yeterlidir."
Birol Aydemir, konuyla ilgili 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’nun 7. maddesi ile kuruma, görev alanına giren konularla ilgili sayım ve araştırmalarda, istatistik üretimi için gerekli gördüğü her türlü ortamdaki veri ve bilgiyi, tüm istatistiki birimlerden isteme yetkisi verildiğini, istenen bilgileri, geçerli bir mazereti olmaksızın belirlenen şekil ve sürede vermeyen veya eksik veya hatalı verenlere idari para cezası uygulanacağı belirtildiğini anımsattı.
Bu konuda, bilgi vermeyen hane ve iş yerlerine uygulanan idari para cezalarıyla ilgili yerel mahkemelerin, Anayasa Mahkemesine müracaatları olduğunu ve Anayasa Mahkemesinin 2011'de verdiği kararla kurumun, din ve kanaat bilgileri dışındaki her konuda bilgi toplayabileceğini ifade ederek, yerel mahkemelerin bilgi toplama yetkisinin iptaline ilişkin talebini reddettiğini belirten Aydemir, şöyle devam etti:
"Diğer taraftan kuruma verilen bilgilerin gizliliği aynı kanun ile teminat altına alınmıştır. Dolayısı ile kurumumuza bilgi veren kişiler, haneler ve iş yerleri bu bilgilerin gizli tutulacağı ve hiçbir makama, kuruluşa hatta mahkemelere bile verilmediğini bilerek, bizimle bilgilerini güvenle paylaşabileceklerini bilmelerinde fayda vardır.
TÜİK, yasa ile kurulmuş ve ülkenin resmi istatistiklerinin üretilmesinden ve koordinasyonundan sorumlu bir kurum olarak en güncel, en doğru ve uluslararası standartlarda bilgi üretmeye çalışmakta ve bu konuda tüm haneler, iş yerleri ve kurumların açık desteklerini beklemektedir. Kurumumuza verilecek her doğru bilgi, politikacı, bürokrat ve araştırmacılara ülkemizle ilgili doğru verilerin sağlanmasına ve doğru kararların alınmasına hizmet edecektir."