Trump 'sağlık'ta niçin tökezledi

Robert H. Frank ABD’nin Cornell Üniversitesi'nde ekonomi Profesörü. Aşağıda sağlık sistemi değişiklik konusunda medyada yazdığı makalenin özetini aktarıyoruz.

Donald Trump ve Başkan yardımcısı ve sözcüsü Paul Ryan, yedi yıldır hayalini gördükleri, önceki Başkan Obama’nın sağlık sistemini ortadan kaldırma ve değiştirme işine girişirken, çok zor bir duruma düştüler. Trump’ın kendi Cumhuriyetçileri de Trump tayfasının gündeme getirdiği yeni sağlık kanununu eleştirip desteklemediklerinden, geçtiğimiz cuma günü yeni sağlık kanunu Trump tarafından geri çekildi. Böylece sağlık kanunu da, Trump ekibinin üç aydır yaptığı işlerin çoğu gibi iptal edilmek veya şimdilik durdurulmak zorunda kaldı. Ryan’ın yeni sağlık kanunu hem sol hem de sağ tarafından eleştirilmişti.

Congressional Budget Office denen kamu kurumunun yaptığı hesaplara göre Ryan’ın yeni sağlık kanunu (adı A.H.C.A) kabul görse idi, bir yıl içinde 14 milyon kişi sağlık sigortasının dışında kalacaktı, 10 yıl içinde de 24 milyon kişi sağlık sigortasını kaybedecekti. Başka bir bakışla da yıllık 26.500 dolar kazanan birinin ödeyeceği sağlık primleri, kabaca bir hesapla yedi misline çıkacaktı.

Yapılması gereken değişiklik, aslında birçok ülkenin yaptığı gibi (tam 35 ülkenin yaptığı gibi) bir kamu kuruluşunun, sağlık yaklaşımının finansal içeriğini, tek bir kamusal kuruluş olarak yöneteceği ve sağlık hizmeti uygulamasının ise özel ellere bırakıldığı bir sistem olmalı deniyor! Dünyada genelde bu yaklaşım tercih edilmekte. Ama Paul Ryan sağlık işlerini tamamen özel tarafa bırakmak yaklaşımını Trump’a kabul ettirmişti, fakat yaklaşımı insanlar tarafından kabul görmedi, Cumhuriyetçiler bile red ettiler.

Tek bir kamu kuruluşu yönetimi, iş başında ise, o zaman reklam yapılmak zorunda değil. Özel taraf bu görevi aldığı zaman yüzde 15 maliyet artıyor, çünkü reklam yapılması gerekiyordu.

ABD’nin kişi başına sağlık harcamaları bahsettiğimiz 35 ülkenin sağlık harcamalarının iki misli kadar. Ama esas nedeni de ABD’de özel sektördeki sağlık hizmeti fiyatlarının çok yüksek olması.

Mesela Fransa’da bir manyetik resonans incelemesinin fiyatı ortalama 363 dolar, ABD’de ise 1.121 dolarmış. Veya Fransa’da bir apandisit ameliyatı ortalama 4.463 dolarken ABD'de ortalama olarak 13 851 dolar kadarmış.

Bu fiyat farkları, tek elden yönetilen kamusal sağlık sistemlerinin, özel sağlık kurumları ile kolayca fiyat pazarlığı yapabilecek durumda olması nedeni ile oluşmuş. ABD’de sağlık uygulamasının, yeni bir yaklaşımla, tek kamusal yönetim ortamında yapılmasının, fiyatların ucuzlamasını getireceği düşünülüyor.

Trump durumu kurtarmak için, sağlık kanunu konusunda çuvallayınca da, daha çok bilgisi olan ve ABD’de kolay olan vergileri düşürme konusunda acilen kanun hazırlatmaya başladı.

Hayırlısı! Bakalım ne olacak!