Trump dünyayı ters köşeye yatırdı

ABD başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi Donald Trump'ın kazanmasının tüm dünyada yarattığı şok dalgası piyasaları da vurdu. Seçim sonuçları küresel ve yurtiçi piyasalarda sert hareketlenmelere neden oldu. Borsalar yüzde 5 eridi, birçok para biriminde değer kaybı yaşandı. İlk şokun ardından kapsayıcı ve ılımlı bir 'balkon' konuşması yapan Trump, piyasaların toparlanmasının da önünü açtı. ABD'de açılışta toparlanma başlayınca Avrupa hisse senetleri de kayıplarını azalttı.

SEÇİMİN ASIL KAZANANI ALTIN
Güvenli liman olarak görülen altının onsu da seçim sonuçlarının ardından yükseldi. Seçim sonuçları açıklanmaya başlamadan önce bin 268 dolar seviyelerinden, ons başına 70 dolara yakın yükselişle bin 337 dolar seviyesine kadar yükseldi. Ardından gün içinde bin 300 dolara yakın bir seyir izledi. Avrupa borsalarında sabahın ilk saatlerindeki yüzde 2'lere varan yoğun düşüş oldu. Gün içinde inişli çıkışlı bir seyir izlendi. Türkiye piyasalarının kapandığı saatlerde İngiltere FTSE 100 endeksi yüzde 0.5'e yakın artıya geçti. Almanya Dax'ta yüzde 1.5'luk düşüş yüzde 0.23'e geriledi. Fransız CAC 40 Endeksi'nde yüzde 0.13 değer kaybı yaşandı. Para birimlerinde en çok değer kaybına Meksika Pesosu uğradı. Başkanlık seçimleri sırasında Meksika aleyhtarı propaganda yapan Donald Trump'ın zaferi pesoyu rekor seviyeye geriletti. Peso, dolar karşısında yüzde 11'in üzerinde değer kaybederek 20.7 seviyesinden işlem gördü. Meksika para birimindeki düşüş, 2008'den bu yana gün içi işlemlerde görülen en sert düşüş oldu. 2016'nın en kötü performansını gösteren peso, analistlere göre yüzde 25 gerileme riski taşıyor. Euro/dolar paritesi de dün 1.1050-1.1100 bandında hareket etti.

PİYASALARDA BULUTLU HAVA
Uzmanlar seçim sonuçlarından sonra küresel piyasaların her alanda bulutlu bir havaya girdiği görüşünde. Önümüzdeki yıl İtalya referandumu, Almanya ve Fransa seçimlerinin de gelişiyle 2017'de aynı bulutlu hava devam edecek. Uzmanlar ABD piyasalarında yıl sonuna kadar yüzde 10 ile kötü senaryoda ise yüzde 20 değer kaybı yaşanacağı görüşünde. Faiz cephesinde ise ABD 10 yıl vadelilerin faizi yüzde 1.71'e geriledi ardından ise 10 baz yükselerek yüzde 1.96 oldu. Petrol cephesinde de hareketli saatler yaşandı. Varil fiyatı yüzde 2.6 düşüşle 45 doların altına indi ancak gün içinde tekrar yükselişe geçerek 45 dolar seviyesini aştı.

9.6 TRİLYON DOLARLIK GELİR KAYBI
ABD'de mevcut gelir vergisi oranları, yüzde 10'dan başlayarak 15, 25, 28, 33, 35 ve yüzde 39.6'a kadar yükseliyor. Donald Trump'ın vaatleri arasında, gelir vergisi dilimlerinin ve bunlara karşılık gelen vergi oranlarının yediden üçe indirilmesi vardı. Trump ayrıca şu an yüzde 35 olan kurumlar vergisinin yüzde 15'e çekilmesini önerirken, veraset vergisinin tamamen kaldırılması ve çocuk bakımı için verilen vergi kredilerinin vergilendirilmesi gibi planlara vurgu yaptı. Yapılan hesaplamalara göre Başkan Trump'ın vergi reformu 9.6 trilyon dolarlık gelir kaybına yol açacak.

ABD'Yİ TEKRAR BÜYÜK YAPABİLECEK Mİ?
Donald Trump, "Make America great again" (Amerika'yı tekrar büyük yapın) seçim sloganı ile yola çıktığından bu yana ekonomide yurtdışındaki işleri ülkeye geri getirme ve ekonomiyi tekrar büyütmeyi vaat ediyor. Vergi konusunda net rakamlar vermese de şu ana kadar "Gönlümde büyük bir vergi indirimi var" değerlendirmesini yaptığı için büyük bir vergi indirimi bekleniyor. Pasifik işbirliğini 'ülkeye tecavüz' olarak değerlendirdiği için özellikle Çin, Japonya gibi büyük partnerleri ile arasında ekonomik ilişkiler azalabilir. Meksika ve Çin ürünlerine gümrük vergisi koyacağını defalarca söylediği için bu ülkelerle ticari ilişkilerin de nasıl olacağı merak ediliyor. Donald Trump, petrol ve kömür üretimini artıracağını da açıkladı. Ayrıca İran'a yapılan ambargonun kaldırılması konusunda atılacak olan adımlar da merakla bekleniyor. Çünkü yeni başkan kampanyasında İran'ın aleyhinde çok sert açıklamalar yapmıştı.

AVRUPA VE PASİFİK'LE ANLAŞMALAR KALKACAK
Trump ticaret konusunda oldukça sert fikirlere sahip. Hem Trans-Pasifik Ortaklığı (TPP), hem de Avrupa Birliği ile müzakere edilen Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı Anlaşması'na (TTIP) karşı. Trump'ın, Çin'den gelen mallara yüzde 45 tarife uygulanması gibi sert bir düşüncesi var. Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması'nın (NAFTA) ABD'yi yok ettiğini söyleyen Trump, anlaşmayı gözden geçireceğini ya da tamamen iptal edeceğini söylüyor. Trump'ın ücretler konusunda görüşü de net değil. Daha önce asgari ücretin çok yüksek olduğunu belirten Trump, sonrasında bu rakamla geçinmenin mümkün olmadığını belirtmişti.

Barış Ergin / Sabah