Torba yasa ile gelen teşvik ve destekler

TBMM’ye sunulan torba yasa ile teşvik sisteminde köklü bir değişiklik yapıldı. Ekonomi Koordinasyon Kurulu tarafından teşvik edilmesine karar verilen bir yatırım, özel koşullarda, yer ve sektör kısıtlaması olmaksızın normal teşvik sistemi dışında teşvik unsurlarıyla desteklenebilecek. Teşvikleri verme yetkisi Bakanlar Kurulu’nun olacak. 

Bu kapsama girebilecek teşvikler için genel ifadelerle bir tanım yapıldı. Maddede bu tanım, “kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefl er doğrultusunda, ülkemizin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarını karşılama, arz güvenliğini sağlama, dışa bağımlılığı azaltma, teknoloji dönüşüm sağlama, yenilikçi, Ar- Ge yoğun ve katma değeri yüksek olma niteliklerine ayrı ayrı ya da birlikte sahip olabilecek” şeklinde. Bu kapsamdaki yatırımlarda üretilen ürünlere süre ve miktarı Bakanlar Kurulu tarafından belirlenerek alım garantisi verilebilecek. Bir diğer olağanüstü avantaj ise izin, ruhsat, tahsis, lisans, tescillere yönelik oldu. Bu yönde diğer kanunlarda bulunan kısıtlayıcı hükümler Bakanlar Kurulu kararıyla bu kapsamdaki yatırımlar için istisna tutulabilecek veya bunların edinme süreçlerinde düzenleme yapılabilecek. Proje için devlet özel altyapı yapabilecek. 

Hibe şeklinde faiz desteği 

Köklü değişikliklerden biri, devletin bu tür yatırımlara “hibe verebilmesi” şeklinde düzenlendi. Yatırımcı projesi karşılığı sabit yatırım tutarları için kullandığı kredinin faizi veya kar payına denk gelen tutarda hibe ya da destek alabilecek. 

Yatırım için belirlenen sayıda nitelikli personele, 5 yıl süreyle sınırlı olmak üzere brüt asgari ücretin 20 katına kadar ücret desteği devlet tarafından verilecek. Ağustos itibariyle bu tutar çalışan başına aylık 32 bin 940 TL’ye denk geliyor. Devlet yatırımın yüzde 49’u ile sınırlı olmak üzere ve 10 yıl içinde edindiği payı halka arz etmek veya yatırımcıya satmak koşuluyla, yatırıma ortak olabilecek. Yani yatırıma sermaye koyabilecek. 

Bu yatırımlar yüzde 100’e kadar kurumlar vergisi indirimi alabilecek. Yatırım katkı oranı yüzde 200’e kadar çıkarılabilecek. Yatırımcı eğer isterse 10 hesap dönemine kadar yatırımdan elde edilen kazançla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi istisnasını tercih edebilecek. 

İşçinin sigortası 10 yıl devletten 

Şirket, Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 80. maddesinde sıralanan ve çalışanların ücretlerinden alınan gelir vergisi stopajının asgari ücrete tekabül edilen kısmının indirilmesine imkan sağlayan gelir vergisi stopajı indirimi teşvikinden yararlanabilecek. Bu şirketlere 49 yıl boyunca ücretsiz arsa-arazi verilebilecek. Gümrük vergisi muafiyeti tanınabilecek. Yatırım süresi içinde bitirilir ve 5 yıl da istihdam garantisi sağlanırsa arsa- arazi ücretsiz olarak mülkiyet olarak devredilecek. 

10 yıl süreyle yeni istihdamın sigorta primi işveren hissesinin tamamının devlet tarafından ödenmesi sağlanabilecek. Yatırıma ilişkin enerji harcamasının yarısının 10 yıl süreyle teşvik edilmesine imkan tanındı. 

Yatırıma katkı yüzde 80’den yüzde 100’e çıkarıldı 

Yatırıma başlama tarihinden itibaren kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlara indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle belirlenen yatırıma katkı tutarı, yüzde 80’den yüzde 100’e çıkarıldı. Mevzuata yeni giren proje bazlı yatırımlar da bu yatırıma katkı oranından yararlanabilecek. 

KDV iadesinde ‘stratejik yatırım’ şartı kaldırıldı 

Tasarının 30’uncu maddesi ile teşvikli yatırımlara inşaat işleriyle ilgili uygulanan katma değer vergisi indiriminde, ‘stratejik yatırım’ şartı kaldırıldı. Böylece yatırım teşvik belgesi kapsamında bulunan yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilmeyen KDV, stratejik olarak kabul edilmeyen yatırımlar için de iade konusu olabilecek. Bu hükümden yararlanmak için geçerli olan 500 milyon liralık asgari yatırım şartı da 50 milyon liraya indirildi.

Projeye özel destek ve muafiyetler

► Yatırıma 49 yıl süreli ücretsiz arsa-arazi verilebilecek. 

► Süresi içinde tamamlanan ve 5 yıl istihdam garantisi sağlayan yatırımda arsa/arazi bedelsiz devredilecek. 

► Proje için devlet özel altyapı yapabilecek. 

► Üretilen ürünlere kamu alım garantisi verilecek. 

► Altyapı izin, ruhsat, tahsis, lisans, tescil için istisna getirilebilecek. 

► Sabit yatırım için kullanılan kredinin faizi karşılığı hibe desteği verilecek. 

► Yatırıma gümrük vergisi muafi yeti tanınabilecek. 

► Devlet, nitelikli personele 5 yıl süreyle brüt asgari ücretin 20 katına kadar ücret desteği verecek. 

► Devlet yatırımın yüzde 49’una, halka arz koşuluyla ortak olabilecek. 

► Yatırımlar, yüzde 100’e kadar kurumlar vergisi indirimi alabilecek. 

► Yatırım katkı oranı yüzde 200’e kadar çıkarılabilecek. 

► Ücretlerden alınan gelir vergisi stopajında indirim sağlanacak.

Türkiye Varlık Fonu kuruldu

Söz konusu torba yasa ile Başbakanlığa bağlı 50 milyon lira sermayeli bir Türkiye Varlık Fonu da kuruluyor. Başlangıç sermayesi Özelleştirme Fonu’ndan karşılanacak varlık fonunun büyüklüğünü ilerleyen dönemde 200 milyar liraya ulaştırılması hedefleniyor. ÖYK tarafından devredilecek kuruluş ve varlıkların yanı sıra Bakanlar Kurulu’nun karar vereceği kamu kurumlarının ihtiyaç fazlası gelir, kaynak ve varlıkları, fonun kaynaklarını oluşturacak. Fonun, Türkiye’nin ekonomik büyümesine gelecek 10 yılda yıllık yüzde 1.5 ilave katkı sağlaması öngörülüyor.

Hakkari Çölemerik, Şırnak Nuh oldu

TBMM’ye sunulan torba yasada, Hakkari ve Şırnak il merkez ilçesi olmaktan çıkarılarak ilçeye dönüştürülüyor. Hakkari’nin ismi Çölemerik, Şırnak’ın ise Nuh olarak değiştiriliyor. Hakkari ilinin merkez ilçesi ise Yüksekova haline getiriliyor. Şırnak’ın merkez ilçesi ise Cizre olarak belirlendi. Şırnak 1990 yılında ilk haline getirilmişti. Hakkari’nin merkez ilçe olduğu Hakkari ili ise 1936 yılında kurulmuştu.

50 milyon sermayeli Türk fonu kuruldu

Başbakanlığa bağlı 50 milyon lira sermayeli bir Türkiye Varlık Fonu kuruldu. Fonun sermayesi Özelleştirme Fonu’ndan karşılanacak. Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından devredilecek kuruluş ve varlıklar yanı sıra Bakanlar Kurulu’nun karar vereceği kamu kurumlarının ihtiyaç fazlası gelir, kaynak ve varlıkları Türkiye Varlık Fonu’nun kaynaklarını oluşturacak. Sayıştay denetimine tabi olmayacak fonun tabloları, bağımsız denetçi tarafından denetlenecek ve kurulacak alt şirket ve fonlar dahil Fon, gelir ve kurumlar vergisinden muaf olacak. Bu fonların yurtiçi ve yurtdışından borçlanmalarına kolaylık sağlamak amacıyla Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Kanunu’nda da değişiklik yapıldı. 

30 Haziran 2017’ye kadar alınan ticari araçlara ÖTVmuafiyeti

Tasarının 46’ncı maddesiyle ticari yolcu ve yük taşımacılığı yapan kişilere sahip oldukları araçla aynı cinsten olmak üzere, 30 Haziran 2017’ye kadar yeni araç almaları halinde ÖTV muafiyeti sağlandı. Bu kapsamda taksi, dolmuş otobüs yanı sıra kamyon, kamyonet ve TIR’lar bulunuyor. 43’üncü madde ile ise şehit eş ve çocuklarının, eş ve çocuğu bulunmaması halinde anne ve babasının bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV’siz araç almasına imkan sağlandı. Cep telefonlarından alınan asgari maktu vergi tutarı 40 liradan 160 liraya çıkarıldı. 

Mal ve hizmet alımında 15 yıla kadar yetki

Birden fazla yıla yaygın olması zorunluluğu bulunan veya ekonomik olan diğer mal ve hizmet alımlarını yüklenme süresi 3 yılı geçmemek üzere Bakanlar Kurulu yetkili kılındı. Bakanlar Kurulu, Maliye Bakanlığı’nın teklifi üzerine bu süreyi 5 katına kadar arttırabilecek.

Tahsisli turizm arazilerinin kirasına 1 yıl erteleme

Turizm tesisi yapmak üzere adına kamu arazisi tahsis edilen turizm belgeli yatırımcılar ve işletmecilerden tahsil edilmesi gereken kira, kesin izin, kesin tahsis, irtifak hakkı, kullanma izin bedelleri ile hasılat payları 1 yıl ertelendi. Aynı şekilde izinsiz kullanım kaynaklı tahsil edilmewsi gereken ecrimisiller için de erteleme kararı çıktı.

Özel bütçeli idarelerin ticari kuruluşlarındaki hisselerine özelleştirme yolu

Torba yasa tasarısının 35’inci maddesi ile özel bütçeli idarelerin ticari amaçlı kuruluşlardaki hisseleri ile varlıklarının özelleştirilmesinin öne açıldı. Madde gerekçesinde, bu varlıkların ekonomiye kazandırılmasının amaçlandığı belirtildi. Özelleştirme gelirinin yüzde 5’i düşüldükten sonra ilgili idareye aktarılacak.

BAĞ-KUR’a da 5 puanlık prim desteği

Halen işçiler için uygulanan 5 puanlık sigorta prim desteğinin, tasarının 55’inci maddesiyle Bağ- Kur’lular için de uygulanması hükme bağlandı. Mükellefl erin bundan yararlanabilmesi için bu kapsamda kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme zammı borcunun bulunmaması gerekiyor.

Yalıtım harcamaları matrahtan indirilebilecek

Bina sahiplerinin gayrimenkulün iktisadi değerini arttırıcı nitelikte yapılacak ısı yalıtımı ve enerji tasarruf sağlanmasına yönelik harcamalarının, VUK’da belirlenen sınırı aşan kısmı vergiden indirilebilecek. Tasarının 16’ncı maddesi ile Bakanlar Kurulu’na vergiye tabi işlemlere taraf veya aracı olanlara vergi kesintisi yaptırmaya ve belirli şartlar altında farklı kesinti oranları tespit etmesine ilişkin yetki verildi. İlgili madde gerekçesinde, internet üzerinden gerçekleştirilen ticari işlemler olmak üzere bilgi işlem teknolojilerinin yaygın olarak kullanıldığı alanlarda kayıtlı ekonomiye geçişi hızlandırmanın amaçlandığı kaydedildi.

Merkez’e reeskonta kabul edilecek ürünlerle ilgili yetki

19’uncu madde ile Merkez Bankası’na asgari iki imza taşımak koşuluyla, reeskonta ve avansa kabul edilecek ticari senet ve vesikaların türlerini ve uygulama ile ilgili yetki tanındı.Belediyelerin kurduğu elektronik sistemlerin, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün trafik ihlallerini tespit etmek amacıyla kullanılması durumunda, kesilen trafik cezalarının yüzde 30’unun belediyelere verilmesine ilişkin hüküm değiştirildi. Belediyelerin yatırım maliyetlerini bu cezalarla karşıladığı durumda, cezalardan kesinti oranı yüzde 5’e indirilecek.

Taşınmazlar gücenlik gerekçesiyle İçişleri Bakanlığı'na tahsis edilebilecek

İçişleri Bakanlığı’nın güvenlik gerekçesiyle ihtiyaç duyduğu kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ve il özel idareleri dahil mahalli idareler ve diğer kamu tüzel kişiliklerine ait taşınmazlar, kaynak ve irtifak hakları, Bakanlar Kurulu kararı ile Bakanlığa tahsis edilecek.Tasarının 32’nci maddesiyle devlet üniversiteleri ile Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlar arasındaki protokollere ilişkin düzenlemeler yapılırken, öğretim üyelerine yasal açıdan ödenemeyen nöbet ücretlerinin ödenmesine imkan sağlandı. 33’üncü madde ile de tıp veya diş hekimliği fakültesi bulunan ancak sağlık uygulama ve araştırma merkezi bulunmayan vakıf üniversitelerine, özel hastaneler ile bütçeleri ayrı olmak şartıyla işbirliği imkanı getirildi.

Darbe girişimine karşı yayınlara 'devlet jesti'yle karşılık verildi

Radyo televizyonların brüt iletişim gelirleri üzerinden RTÜK’e ödedikleri payları yüzde 3’ten yüzde 1,5’a indirildi. Ayrıca vakıfl ara radyo televizyon kurma hakkı da verildi. Sağlık alanındaki kamu-özel ortaklığı yatırımlarının denetiminde dış hizmet alımına imkan sağlandı. Tasarıyla, Gençlik ve Spor Bakanlığı personelinin rotasyona tabi haline getirilmesi sağlandı.

Terörden zarar gören binaların yenilenmesi 

Terör olaylarından zarar gördüğü için riskli alan olarak ilan edilen bölgelerde, taşınmazların yeniden yapımı için imar uygulamaları ve çeşitli projeler konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilendirildi. Burada inşaat ruhsatları Hazine adına düzenlenecek, tüm tapu kadastro işlemler ile yıkım ve yapıma ilişkin için ve ruhsat gibi işlemler, ilgililerin muvafakatı aranmaksızın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yaptırılacak. 

Görevden alınan belediye başkanı yerine atama

Terör örgütüne yardım ve yataklık sebebiyle görevden uzaklaştırılan belediye başkanları veya belediye meclisi üyelerinin yerine, seçilme yeterliliğine sahip olması şartıyla görevlendirme yapılabilecek. Bu belediyelerin bütçe ve muhasebe işlemleri valilik onayı ile defterdarlıklara veya mal müdürlüklerine yaptırılabilecek. Belediye meclisleri, başkanın çağrısı olmadan toplanamayacak. 

Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne AOÇ'de kısıtlamasız imar yetkisi 

Tasarının 10’uncu maddesi ile Atatürk Orman Çiftliği bünyesinde koordinatları belirlenen alan içinde, Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılacak temapark, hayvanat bahçesi, rekreasyon alanları ve diğer yapılar, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’ndaki kısıtlamalara tabi olmaksızın proje ve ruhsatlandırılabilecek. 2B 

Ödemelerine ek kolaylık 

2B kapsamında hak sahiplerine yapılan satışlarda ödeme güçlüğüne düşenlere yeni bir hak tanındı. Torba yasa tasarısında, yeni bir başvuru hakkı tanındı. Ayrıca, ödeme yapamayanlara altı ay ek ödeme süresi, taksitli satışlarda ödemesi bozulanlara altı ay içinde ödeme imkanı sağlandı.

(Dünya)