Tontin nedir?

Türk sigorta dünyasına ‘tontin’ girdi. Hazine Müsteşarlığı, Türkiye’de hemen hemen hiç bilinmeyen tontin sigortasını, sigorta branşları içine dahil etti. Resmi Gazete’de dün yayımlanan tontin sigortası tebliği, sigortacılar arasında da şaşkınlık yarattı. Çünkü hayat sigortaları grubu altına 8. sıradan dahil edilen tontin, çok tartışmalı bir sigorta branşı.
Tontin sigorta poliçesi, katılımcıların belli bir ödemeyle katıldıkları fonun işletilmesi sonucu elde edilen getirinin katılımcılara kâr payı olarak ödenmesi esasıyla işliyor. Ancak işin tartışmalı boyutu şu: Katılımcının ölmesi durumunda kendisine düşen kâr payı diğer katılımcılara dağıtılıyor ve tek yatırımcı hayatta kalıncaya kadar süreç devam ediyor.
Yeni Ticaret Kanunu getirdi
Tontin en az 10 kişiyle işliyor. Katılımcılar ana parasını geri alamıyor, kendisine hayat boyu kâr payı veriliyor. Grupta katılımcı sayısı ölüm nedeniyle azaldıkça diğerlerinin kâr payı artıyor. Bu nedenle Avrupa’da bazı vakalarda tontin için işlenen cinayetler olduğu biliniyor. O yüzden tontin birçok ülkede yasal değil.
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren tontini aslında Yeni Türk Ticaret Kanunu getirdi. Eski Ticaret Kanunu’nun ilgili maddesi şöyleydi:
* “Madde 1333 - Ortaklar tarafından verilen muayyen birer taksit neticesinde tahassul edecek tutarların muayyen bir tarihte hayatta bulunanlar arasında paylaşılmasıyla yapılacak sigorta batıldır.”
Ruhsat başvurusu gerekiyor
Yeni kanun ise şu maddeyi getirdi:
* “Madde 1488 - Birden çok kişi tarafindan verilen katkı payları ile oluşturulan varlıkların, belirli bir tarihte hayatta kalanlar ve ölenin önceden belirlemiş olması halinde, lehtarlar arasinda paylaştırılması ilkesi uyarınca tontinler kurulabilir.”
Buna gerekçe olarak da şu açıklama yapıldı:
* “1333. maddede batıl sayılan tontinler Avrupa Topluluğu’nun 76/580 ve 79/267 sayılı direktiflerine paralel olarak geçerli kabul edilmiştir. Bu yönerge daha sonra 2002’de 2002/83 sayılı yönerge ile kaldırılmışsa da yeni yönerge tontinlerin geçerliliğine dair değişiklik yapmamıştır. Tontinleri yeniden düzenleyen yönergenin tasarıya yansıtılması olanağı yoktur. Yönerge bir idari tasarrufla Türk hukukuna getirilmelidir.”
Türk sigorta şirketler arasında tontin sigortasıyla ilgili bir ruhsat başvurusu olup olmayacağı merak konusu.
İsim babası Napolili BANKER TontIne
Türkiye’de artık sigorta şirketleri ruhsat alıp tontin ürünü sunabilecek. Tontinde ana para geri alınamıyor ancak kâr payı elde ediliyor. Katılımcı azaldıkça en uzun yaşayan büyük bir servete kavuşabiliyor. Ancak para kişinin eline ancak ileri yaşta geçmiş oluyor. Konu sigortacılar arasında da tartışılıyor. Bir sigortacı, “Tontin uygulamasının ne şekilde gerçekleştirileceğinin bugünden öngörülmesinin imkânı yok” diyor.
Tontin adı, sistemi 1653’te Fransa hükümetine pazarlamaya çalışan Napolili banker Lorenzo de Tonti’den geliyor. O yıllardan beri sistem farklı şekillerde uygulanmış, birçok ülke ve eyalette istismar edildiği için kaldırılmış.