TL'deki sert düşüş Avrupa bankalarını ne kadar etkiler?

BBC Türkçe'de yer alan habere göre İngiliz Financial Times, Avrupa Merkez Bankası'nın liradaki değer kaybının BVA, UniCredit ve BNP Paribas olmak üzere Euro Bölgesi'ndeki bazı büyük bankalar üzerinde yaratacağı olası etkilerden endişeli olduğunu öne sürdü. Bu üç bankanın Türkiye'de yerel iştiraklerinin olmasının, bu bankalar için bir risk unsuru olduğu aktarıldı.

Haber sonrası Türk Lirası'nda ve Türk varlıklarında satışlar hızlandı.

Türk Lirası'nın değer kaybıyla döviz kurları rekor kırarken kredi risk primi olarak adlandırılan Türkiye'nin 5 yıllık CDS'leri 2009'dan beri en yüksek seviyesine çıktı. Borsa İstanbul'un bankacılık endeksi ise yüzde 6,5'e yakın düşüş kaydetti.

Financial Times'ın haberinin ardından sadece Türk varlıklarında değil, euro ve Avrupa piyasalarında da satış dalgası görüldü. Özellikle Avrupa bankacılık endesklerinde de satış yaşanması, Türk Lirası'ndaki değer kaybının Avrupa bankaları ve piyasalarına nasıl etkileri olabileceği sorusunu ortaya çıkardı.

Analistler, Türk lirasındaki düşüşün Türkiye'de iştiraki olan Avrupa bankalarını doğrudan etkilemeyeceği ancak Türkiye'deki durumun daha olumsuz bir hale bürünmesinin dolaylı olarak piyasalara ve bu bankaların bilançolarına etkisi olabileceği görüşünde.

Banka hisselerinde yüzde 5'e kadar düşüş

Cuma günü Avrupa borsaları günü düşüşle kaparken Amerikan borsaları da düşüşle açıldı. New York S&P 500 endeksi güne bir haftalık kazançlarını vererek başladı. Financial Times haberinin ardından euro, dolar karşısında yüzde 0,5 değer kaybederek bir yılın en düşük seviyesine indi.

Avrupa'daki 17 ülkeden farklı büyüklükteki şirketleri temsil eden STOXX Avrupa 600 endeksi yüzde 1,2; bankacılık endeksinde yüzde 3,7 düşüş görüldü. BBVA yüzde 5,3, UniCredit yüzde 5,2 and BNP Paribas hisseleri yüzde 4,1 düştü. MSCI (Morgan Stanley Capital International) Gelişmekte Olan Piyasalar Endeksi ise son iki ayın en düşük seviyesine indi.

Türk Lirası öncülüğünde yaşanan bu kayıplar, yatırımcıların güvenli liman olan dolar ve altına yönelmesine yol açtı.

'Hareket piyasa hissiyatından'

Kanada merkezli yatırım bankası TD Securities'ten gelişen piyasalar baş stratejisti Cristian Maggio, Cuma günü yaşanan satış dalgasının piyasa hissiyatından kaynakladığını açıklıyor.

BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Maggio, Türk Lirası'nın diğer piyasalara etkisinin kısıtlı olacağı görüşünde.

Maggio, Avrupa Merkez Bankası'nın günün ilk saatlerinde Avrupa bankalarına Türkiye'deki durumla ilgili gönderdiği ön uyarının zamanla Türkiye'deki fon akışında kesintiye yol açacak bir hale bürünmesinin ise ileride piyasalara olumsuz yansıyacağını aktarıyor.

'Yaptırımlar artarsa faaliyetler gözden geçirilir'

Financial Times haberinde, "Avrupa Merkez Bankası, durumu henüz kritik olarak nitelendirmiyor. Ancak konuya yakın iki kişinin aktardığına göre, Türkiye'de büyük operasyonları bulunan İspanyol BBVA, İtalyan UniCredit ve Fransız BNP Paribas risklere açık olarak değerlendiriliyor" ifadesini kullandı.

Bu riski daha önce Bloomberg Intelligence'dan bankacılık analisti Tomasz Noetzel de yazdığı raporunda dile getirmişti.

Tomasz Noetzel'in raporunda da belirtildiği gibi Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) 2017 yılı sonu verilerine göre bu üç bankanın Türkiye'de toplamda 224 milyar dolar ederinde alacağı bulunuyor.

Noetzel, ABD'nin Türkiye'ye uyguladığı yaptırımların artırılması durumunda bu bankaların Türkiye'de gerçekleştirdiği faaliyetleri ve yatırımları gözden geçirebileceğini vurguluyor.

ABD'nin İzmir'de ev hapsinde tutulan Pastör Andrew Brunson'ın serbest bırakılmaması karşılığında uygulamaya koyduğu yaptırımlar, TL'de satış baskısını artırmıştı.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Cuma günü açıkladığı yaptırım kararıyla TL'deki değer kaybı hızlandı.

Donald Trump attığı Twitter mesajında, "Türkiye'den gelen çelik ve alüminyum üzerindeki gümrük vergilerinin ikiye katlanmasına onay verdim" dedi.

Dolar/TL kuru bir ara günde yüzde 22 artışla 6,87'ye kadar çıktı.

Ticaret Bakanlığı ise ABD yönetiminin duyurduğu ek vergilerin Dünya Ticaret Örgütü kurallarına aykırı olduğunu vurguladı.

BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Noetzel, bu bankaların şimdilik Türkiye'deki varlıklarına dokunmadığını ancak ABD'nin Türkiye'ye daha ağır yaptırım uygulaması takdirinde, İran örneğinde ING, Barclays ve Standard Chartered bankalarında görüldüğü gibi durumun değişebileceğini söylüyor.

Noetzel, zayıflayan liranın bu üç bankanın sermayelerindeki etkisinin ise az olacağını söylüyor. Liradaki her yüzde 2'lik değer kaybının bu bankaların sermayelerinde sadece 2 baz puan etkisi olduğunu söyleyen Noetzel, Türkiye'deki iştiraklerinin borç maliyetlerinin artması dolayısıyla bu bankaların sadece net kazançlarında düşüş olabileceğini aktarıyor.

BBVA, Türkiye'deki Garanti Bankası'nın yüzde 49,85'ine sahip.

UniCredit'nin Yapı Kredi'de yüzde 40,9, BNP Paribas'nın ise TEB'de yüzde 72,5 hissesi bulunuyor.

'Alacakları lira cinsinden'

Merkezi Londra'da bulunan BlueBay portföy yönetimi şirketinin gelişmekte olan piyasalar masasından stratejist Timothy Ash ise Financial Times'ın haberinin abartılı değerlendirildiğini düşünüyor.

Financial Times haberinde İspanyol bankalarının Türkiye'de 83,3 milyar dolar alacağı olduğunu yazmıştı.

Timothy Ash ise haberde belirtildiği gibi bu alacakların döviz değil lira cinsinden olduğunu, o yüzden BIS'te yer alan bu rakamların dikkatli okunması gerektiğini söylüyor.

Ash, aynı zamanda Türk bankalarındaki kredilerin bütün dünya bankalarına yayıldığını vurguluyor:

"TL'deki durumun Avrupa bankalarına bulaşıcılığına bakacak olursak, döviz cinsinden borçlar ile Avrupa bankalarının yerli iştirakleri arasında fark olduğunu göz önünde bulundurmalıyız. Döviz cinsinden borçluluk bütün uluslararası bankalara yayılmış durumda, Avrupa, ABD, Japonya, Çin, Ortadoğu. Çok yayılmış bir durumda hem de.

"Yerel iştiraki olan Avrupa bankalarına baktığımız zaman ise onlar sadece hisseleri oranında bu durumla muhataplar, o yüzden rakamlar abartılı, İspanya'ya karşı olan döviz borcu 83 milyar dolar değil. Bu rakam, bu bankaların yereldeki Türk Lirası cinsinden bilançolarını da içeriyor."

'Uzun vadede etkisi kısıtlı'

Stratejist Cristian Maggio da Türkiye'deki borçluların kredi performansının bozulmasının, bazı Avrupa bankalarının varlıklarında olumsuz bir tablo oluşturacağını düşünüyor.

Maggio, liradaki değer kaybının devam etmesi takdirinde Avrupa bankacılık sektörünün, Türkiye'deki faaliyetlerini kısma, varlıklarını kesme, yeniden sermaye yapılandırmasına gitme ve bilançolarındaki risk unsurlarını azaltma yoluna gideceklerini vurguluyor.

O yüzden Maggio'ya göre liradaki değer kaybının piyasalara uzun vadeli etkisi sınırlı olacak; kısa vadede şok ve panik yüzünden yaşanan bu satışlar ise gelişmekte olan hisse senetlerinden güvenli varlıklara geçme ve güçlü dolar etkisi meydana çıkabilir.

Stratejist Ash ise Rusya, Meksika, Brezilya ve Arjantin gibi ülke para birimlerinin kendi riskleri yüzünden zaten ilk çeyrekten beri satış yediğini, bu yüzden Türk Lirası'nın gelişmekte olan ülke piyasalarında da sınırlı bir etkisinin olacağını söylüyor.