Tiyatro, opera ve bale Cumhurbaşkanlığı'na bağlandı

703 sayılı KHK ile Devlet Tiyatroları ile Devlet Opera ve Balesi kuruluş kanunlarında yapılan değişikliklerle, her iki kurumun da Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ilişikleri kesilerek, Cumhurbaşkanı’na bağlandı. Devlet Tiyatrosu’nun iç ve yönetim işleri Cumhurbaşkanınca çıkarılan bir yönetmelikle belirlenecek.

Türkiye yeni yönetim sistemine geçerken, sanatın iki önemli kurumu Devlet Tiyatroları ile Devlet Opera ve Balesi’ne de önemli değişiklikler yapıldı. 703 sayılı KHK ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olan her iki kurum da Cumhurbaşkanı’nın himayesine geçti.

KHK ile 1949 yılında kabul edilen 5441 sayılı Devlet Tiyatrosu Kuruluş Kanunu’nda değişiklikler yapıldı, bazı maddeleri çıkarıldı. Kanunun adı “Devlet Tiyatroları Personeli Hakkındaki Kanun” olarak değiştirildi. Kanunun 19’uncu maddesinde yer alan “Tiyatronun içi ve yönetim işleri bir tüzükle belirtilir” ifadesinde “bir tüzükle” ibaresi “Cumhurbaşkanınca çıkarılan bir yönetmelikle” olarak değiştirildi. 

KURULUŞ MADDESİ ÇIKARILDI

KHK ile Devlet Tiyatrosu kanununun ilk 4 maddesi çıkarıldı. Kanunun “Ankara’da Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı tüzel kişiliği haiz, ‘Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü kurulmuştur’ ifadesinin de yer aldığı birinci maddesi kaldırıldı. Bu madde içinde tiyatronun yurt içi ve yurt dışında turneler düzenlemesi, ülkenin farklı şehirlerinde tiyatrolar kurması ifadeleri de yer alıyordu.

Kanundan çıkarılan 2. Madde ise Devlet Tiyatroları’nda oynanacak eserlerin edebi kurul tarafından seçilmesini öngörüyordu. Tiyatronun “Sanat ve Yönetim Kurulu” ve “Disiplin Kurulu” ile ilgili düzenlemeleri belirleyen kanunun 3. Maddesi’de kaldırıldı. Çıkarılan 4. Madde ise Genel Müdürün nasıl seçileceğini belirliyordu. Devlet Tiyatroları’nın bütçesinin, nasıl kullanıldığının ve denetlendiğinin belirlendiği 12. 15. ve 20. maddeler de çıkarıldı. 

AYNI DEĞİŞİKLİKLER OPERA VE BALE’DE DE YAPILDI

1970 yılında kabul edilen 1309 sayılı Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Kuruluşu Hakkında Kanun’un da 703 sayılı KHK ile birçok maddesi değiştirildi ya da çıkarıldı. Tiyatroda olduğu gibi Devlet Opera ve Balesi de Cumhurbaşkanına bağlandı. Kurumun Genel Müdürlük olarak kuruluşunu belirleyen kanunun 1. Maddesi çıkarıldı. Ayrıca turneler düzenleyebileceğini ifade eden 2. Madde ile iç yapısını ve işleyişini açıklayan maddeler kanundan çıkarıldı. Genel Müdür’ün nasıl tayin edildiğinin açıklayan 5. Madde, farklı şehirlerde kurulacak müdürlükleri düzenleyen 6. Madde ile kurumun bütçesini düzenleyen maddeler yürürlükten kaldırıldı.

CSO KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK

703 sayılı KHK ile 6940 sayılı Riyaseticumhur Orkestrası Kuruluş Kanunu’nda (Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası) da değişiklik yapıldı. Orkestranın şefinin nasıl tayin edildiğinin belirlendiği kanunun 5., 6., ve 8. maddeleri de çıkarıldı. 5. Madde’de şu ifadeler yer alıyordu:

"Riyaseti Cumhur Orkestrası’nın Şefi, herhangi bir orkestranın yüksek kısımlarından birinde ihtisas yaptıktan sonra memleket içinde veya dışında tanınmış bir senfoni orkestrasının şefinin yanında en az iki yıl başarı ile orkestra şefliği yapmış namzetler arasından 6’ıncı maddede yazılı mütehassıs komisyon tarafından seçilir. Orkestra şefi Başvekille Maarif Vekilinin müşterek kararı üzerine Reisicumhurun tasdiki ile tayin edilir." (Habertürk)