Ticari kredilerde ivmelenme

Yüksek kredi faizleri ile reel değerli TL döviz kredilerini bu yıl gözde bir finansman kaynağı haline getirdi. Ticari kredilerde geçen aylarda görülen zayıf seyir eylülde hızlı bir ivmelenmeye dönüştü. Merkez Bankası verilerine göre ticari kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış büyüme geçen ay sonunda yüzde 20 seviyesine kadar gerilemişti.

Yurtdışı borçlanmaların yeniden hareketlendiği eylülde ise ilk üç haftanın sonunda ticari kredi büyümesi 4 puan artarak yüzde 24,2'ye çıktı. Özel bankalarda yüzde 15 seviyelerine inen ticari kredi büyüme hızı yüzde 19'a dayanırken kamu bankalarında ise yüzde 24'lü seviyelerden yüzde 30 büyümeye ulaşıldı. Ekonomim'den Şebnem Turhan'ın haberine göre, özel bankalarda döviz kredi büyümesi yıllıklandırılmış olarak yüzde 65’lere vardı. Bankacılık sektörü kaynakları ticari kredilerde eylülde görülen hızlanmanın döviz kredilerindeki artıştan kaynaklı olduğunu vurguladı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (#BDDK) haftalık verileri de döviz kredisi hacminin 163 milyar doları aştığını gösteriyor.

Merkez Bankası verilerine göre geçen yıl eylülde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış ticari kredi büyümesi yüzde 15,33 seviyelerinde bulunuyordu. Kamu bankalarında bu oran yüzde 27 iken özel bankalarda yüzde 2,15 seviyesindeydi. Sıkı para politikasının hızlandığı sektörün de kendini buna göre ayarlamaya çalıştığı ve makroihtiyati tedbirlerin yeniden değerlendirildiği yılın son çeyreğinde ise ticari kredi büyümesi özelde yüzde 25 seviyelerine çıktı, kamuda yüzde 25'ten yüzde 10'lu seviyelere geriledi sektör genelinde ise yüzde 15-16 seviyelerinde seyretti.

Özel bankalarda ticari kredi büyüme hızı yüzde 51'i aştı

2024 yılı kamuda tek haneli büyümelerle başlarken ticari kredi büyümesi özelde yüzde 20'lerde oldu. Enflasyonla mücadelede Merkez Bankası'nın en önemli enstrümanlarından biri olan reel değerli TL'ye inanç daha da artınca nisan ve mayıs aylarında döviz kredilerinin çok hızlı büyümesi gerçekleşti. Bankaların da döviz cinsi tahvil ihracının artması, kur korumalı mevduattan dönüşün ivmelenmesi ve reel değerli TL kullanabilenin döviz kredisine yönelmesini sağladı. Özel bankalarda bu dönemde ticari kredi büyüme hızı yüzde 51'i aştı, kamuda yüzde 25'in üzerinde büyüme sağladı.

Merkez Bankası ise dolarizasyon riskinin önlenmesi ve TL'nin tercih edilmesi amacıyla bankacılık sektörüne yabancı para krediler için aylık büyüme sınırı getirdi. Bu ve yüksek TL ticari kredi faizlerinin etkisiyle önce yüzde 30'un altına indi ticari kredi büyümesi ağustos sonunda ise yüzde 20'lere gelindi. Özel bankalar özellikle 29 Ağustos ile biten haftada yüzde 15,72 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış ticari kredi büyümesi ile bir önceki haftaya göre neredeyse yarısına düşürdü büyümesini.

Yükselişin nedeni

Peki bu hızlı yükselişin arkasında yatan neden ne? Bankacılık sektörü kaynakları hem TL cinsi ticari kredilerde özellikle taksitli olmayan kısa vadeli borçlu cari hesap (BCH) kredilerinde faiz oranının yüzde 49 ile politika faizinin altına gerilemesinin etkisi olduğunu hem de döviz kredisinde talebin daha da arttığını vurguladı.

Kredi kartı ve ihtiyaç kredisi yapılandırmasının detayları belli oldu

TCMB'den bireysel kredi kartı 'faiz' analizi