Tedbir alınmazsa kira fiyatı erişilemeyecek rakama ulaşacak

TÜİK'in son verilerine göre, Türkiye genelinde konut satışları mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20.6 artarak 134 bin 170 olurken, Ocak-Mart döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21.7 artışla 320 bin 63 olarak gerçekleşti. Konut satışlarında İstanbul 23 bin 974 konut satışı ve yüzde 17.9 ile ilk sırada yer aldı. İstanbul'u 12 bin 609 konut satışı ile Ankara ve 8 bin 51 konut satışı ile İzmir izledi. Konut satışlarındaki artışları fiyatlar da izledi. TCMB tarafından yayımlanan verilere göre konut fiyat endeksi şubat ayında yıllık yüzde 96,4 oranında artarak tarihi bir artış kaydetti. Türkiye genelinde birim konut fiyatları yıllık yüzde 113,2 artışla metrekare başına 8 bin 640 TL seviyelerine ulaşırken, İstanbul'da şubatta metrekare birim fiyatı 13 bin 836 lira oldu.

Konut fiyatlarında yükseliş 2022 ile birlikte hız kazandı. Merkez Bankası tarafından açıklanan son veriler, İstanbul, Ankara ve İzmir'de konut fiyatlarının rekor seviyelere ulaştığını gösteriyor. Ev sahibi olmak isteyen vatandaş, cebinden oldukça yüksek rakamlar ödeyerek bir konut alabilecek.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre, Konut Fiyat Endeksi şubatta bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak yüzde 96.4, reel olarak ise yüzde 26,9 oranında arttı. İstanbul'da artış yüzde 106.3, İzmir'de yüzde 90.1, Ankara'da ise yüzde 97.1 oldu.

İstanbul'da metrekare fiyatı 13 bin tl'yi geçti

Türkiye genelinde Birim Konut Fiyatları yıllık yüzde 113,2 artışla metrekare başına 8 bin 640 TL seviyelerine ulaştı. Üç büyükşehir için birim fiyat ortalamalarına bakıldığında ise, İstanbul 13 bin 836 TL/metrekare ile ilk sırada yer alırken, İstanbul’u 10 bin 61 TL/metrekare ile İzmir, 6 bin 225 TL/metrekare ile Ankara takip etti.

Betam: Konutta İstanbul belirgin bir ayrışma sürecinde

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından hazırlanan nisan ayı raporuna göre, satılık konut fiyatlarındaki yıllık artış oranı geçtiğimiz Ocak ve Şubat aylarında artmaya devam etse de bir miktar ivme kaybetti. Mart ayından itibaren satış fiyatlarındaki artış oranı hızlandı. Şubat ayında 10,2 puan yükselen fiyat artış oranı Mart ayında 15 puan yükseldi. Bu yükselişle satılık konut fiyatları geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 134,3 artarak raporda incelenen dönemdeki yeni en yüksek seviyesine ulaştı.

Satılık konut cari fiyatlarındaki yıllık artış oranı geçen aya göre İstanbul'da 21.4 puan yükseldi. Böylece, satılık konut cari fiyatındaki yıllık artış oranı İstanbul’da yüzde 159.3 oldu. Son aylarda İstanbul’da satılık konut fiyatlarında Ankara ve İzmir’e kıyasla daha yüksek artışların gerçekleştiği ve İstanbul piyasasının belirgin bir ayrışma sürecine girdiği dikkat çekti.

İnşaat maliyetlerinde yıllık yüzde 90.27 artış

TÜİK'in açıkladığı, İnşaat Maliyet Endeksinin Şubat 2022 dönemi sonuçlarına göre; İnşaat maliyet endeksi, 2022 yılı şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 5.73 bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 90,27 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 7,56, işçilik endeksi yüzde 0,23 arttı.

Arsa maliyetleri çok yüksek

Konut fiyatlarındaki artışın temel nedenlerini Habertürk'e değerlendiren İNDER Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, yeteri kadar arzın olmadığını, arsa maliyetlerinin yüksekliği ve ana ham maddededi artışların fiyatları bu seviyelere getirdiğini söyledi. Durbakayım, rekor fiyat artışlarının kiraları da etkilediği ve bir kısır döngü içine girildiğini belirtti

2020 Ocak - 2022 Nisan ayları arasında 30 aylık bir dilimde konut fiyatlarında yüzde 250 bir artışın söz konusu olduğunu söyleyen İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, "2020 Ocak ayı ile Nisan 2022 ortalamasını aldığımızda ana demir, çimento gibi malzemelerinde fiyat artışı yüzde 450 - 500 arasında. Son 8 ayda demir yüzde 400 arttı, hazır beton yüzde 478, çimentoda yüzde 516 artış yaşandı. Ortalama yüzde 450-500 gibi bir artış yaşandı. Oysaki 30 aylık bir dilimde konut fiyatlarında yüzde 250 gibi bir artış söz konusu. Konut fiyatlarındaki artış malzeme fiyatlarındaki artışı yakalamış değil. Bunun nedeni inşaat setörünün sürekliliğini sağlamak için önce karlardan fedakarlık edildi, sonra daha evvel ucuz yapılmış imalatlar hesaba katıldı. İleriyi satın almak suretiyle, piyasayı kaybetmemek adına halen çoğu proje kafa kafaya, hatta bir miktar zararına gidiyor. Yani sattığını parayla yerine koyması mümkün değil." ifadelerini kullandı

Satılabilir alan metrekare fiyatı ortalama 12 bin lira olduğunu söyleyen Durbakayım, "Yüzde 50 ile kat karşılığı yapıldığını varsayarsak ki yüzde 50'yi geçti bu oran 12 bin liralık satılabilir alan maliyetiniz 24 bin lira. Yani metrekare maliyeti 24 bin liraya çıkmış oluyor." dedi

Önlem alınmazsa fiyatlar kontrolden çıkacak

Dip noktalardan arz için fiyat artışlarının bir an evvel durması gerektiğini söyleyen İNDER Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, "Asıl maliyetler henüz tam olarak kira fiyatlarına yansıtılmadı. Bir an evvel konut üretimi için bir tedbir alınması lazım. Çünkü, yarın kiralama noktasında erişilemeyecek rakamlar olacaktır. Bu da insanları birlikte oturmaya itecektir." ifadelerine yer verdi.

Durbakayım, "2004'ten önceki daire alımlarındaki imkanlar kayboldu. O noktalara geri dönebilmek için hem faiz oranlarının makul bir seviyeye inmesi lazım, hem de ikinci el piyasaları için mortgage kredisinin devreye girmesi lazım. En büyük girdi olan arsa fiyatlarının daha makul fiyatlara edinilebilmesi lazım. Bunlarla ilgili planlama yapıldığında konutta ancak ulaşılabilir rakamları görmek mümkün olur."

Fiyat artışlarında yabancıya satışın payı yüzde 4-5

Konut fiyatlarının artışında yabancıya yapılan satışın etkisinin çok az olduğunu söyleyen Nazmi Durbakayım,"Sektörü şu an ayakta tutan yabancıya yapılan satış. Yabancı belli bölgelerden alıyor ve bu da sayıca çok fazla değil. Yabancı buradaki rakamları bildiği için aşırı bir fiyattan satmak söz konusu değil. Yabancıya satıyoruz o mu konut fiyatlarını yükseltiyor algısı doğru değil. Yabancıya olan satışın fiyatlardaki etkisi yüzde 4-5'lerde"

Nazmi Durbakayım, ana hammedelerin ihracattan dolayı dışarıya dönük müşteri bulması, iç piyasadaki fiyatları yükselttiğini, burada belli malzemelerin üreticilerinin iç piyasa olsa da olur, olmasa da olur düşüncesi tedarikte ve fiyatların artışında etkili olduğunu söyledi. Durbakayım, "İhracat yapılsın tabii ki ancak iç piyasaların da gözetilmesi lazım" dedi.Sektör oyuncularının desteklenmesi gerektiğini söyleyen Nazmi Durbakayım, İnşaat setöründe çalışan firmalar, kişiler son zamanlarda şartlardan dolayı bir hayli zorlukla karşılaştıkları için özellikle sektöre sonradan girenlerin farklı sektörlere yöneldiğini belitti. Durbakayım, deprem senaryosuna hazırlıkta, kentsel dönüşüm ve riskli binaların ortadan kalkması için de özel iş yapan müteahhitlerin desteğe ihtiyacı olduğunu söyledi.

Milyonun altında ev kalmadı

Yeni projelerde artan maliyetlerden dolayı milyonun altında ev kalmadığını söyleyen Nazmi Durbakayım, "İnşaat maliyetine arsa bedeli de eklenince birim metrekare fiyatı 25-26 bin liraya kadar çıkıyor. Arsa girdisi ne kadar aşağı çekilirse o kadar makul seviyelere iner fiyatlar. Nüfusun büyükşehirlere yığılması sonucu arsa fiyatları çok kıymeli. Bunu büyük şehirlerde sağlamak mümkün değil. Yurdumuzun her köşesine yayılmamız lazım, daha ucuz arsa edineceğimiz bölgelerde pilot yaşanası şehirler kurmamız lazım. Yapılan projelerde kullanılan malzemelerin yerli ve milli olması, lüks donanımlardan kaçınılması şeklinde bir politka izlememiz lazım. Gelişmiş ülkelerde dahi bu kadar lüks imalat yapılmıyor" dedi

Konut fiyatlarındaki artış markalı konutlarda daha yüksek

Merkez Bankası’nın (MB) açıkladığı konut fiyat endeksine göre, şubatta konut fiyatlarındaki yıllık artışın yüzde 96,4 olduğunu söyleyen Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) ve Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas, İstanbul’da bu oranın yüzde 106.3’e ulaştığını, aylık bazda artışın ise yüzde 13,5 olarak gerçekleştiğini bildirdi. Bu oranın yeni ve markalı konutlarda çok daha yüksek olduğunu belirten Elmas, şubat verilerine göre geçen yılın aynı ayında 3 bin 632 TL olan Türkiye geneli ortalama metrekare fiyatı 7 bin 965 TL'ye yükseldiğini söyledi. Elmas, şubat ayında ayrıca konut satış fiyatlarının geçen yılın aynı ayına göre bütün büyük şehirlerde arttığı belirtti.

Hızla artan maliyetler fiyatlara yansıdı

Yaptığı açıklamada, konut fiyatlarının 2019’dan itibaren oluşan maliyet artışlarıyla birlikte yükseldiğini belirten KONUTDER Yönetim Kurulu Başkanı Elmas, "Kur şoku, enflasyon ve faiz artışı, pandemi nedeniyle global tedarik zincirinde yaşanan bir dizi olumsuzluk sonucu emtia fiyatları aşırı yükseldi ve son olarak Rusya-Ukrayna savaşı gibi bir dizi sebepten dolayı hızla artan inşaat maliyetleri konut fiyatlarına yansıdı. TCMB’nin Şubat 2022 maliyet endeksine baktığımız zaman konut fiyatlarının inşaat maliyet endeksinde başı çektiğini görebiliriz. Malzeme endeksi yüzde 113.3, inşaat maliyeti yüzde 90.3 artmışken aynı ayda konut fiyatları yüzde 96.4 arttı." ifadelerini kullandı.

Elmas, "Yüksek kur ve tüm dünyayla birlikte Türkiye’de de yaşanan yüksek enflasyon döneminde konut fiyatlarının artmaması mümkün değil. Üstelik bu maliyetlerin geriden yansıdığını düşünürsek fiyatlarda düşüş beklemek de gerçekçi olmaz. Rusya-Ukrayna savaşı da tüm emtia fiyatlarını yükseltti. Şubat ayında savaştan önce 750 dolara aldığımız demiri 920 dolara almaya başladık. Yani sadece inşaat demirinde dolar bazında yüzde 20’lik bir artış söz konusu oldu." değerlendirmesinde bulundu.

Konutta arz yetersizliği

Yeni konut stokunda yaşanan azalma da konut fiyatlarının ve kiraları artıran diğer bir etken olarak öne çıktığını vugulayan Elmas, "Son üç yıldır, yıllık konut üretimi 15-20 yıllık ortalamanın yarısı kadar. Artan maliyetlerle birlikte arz yetersizliğinin devam etmesi konut fiyatlarını ve kiralarını artırmaya devam ediyor. Konut üreticileri geçtiğimiz dönemde çok zarar etti ve artan maliyetler işletme sermayesi ihtiyacı doğurdu. Bununla birlikte finansal sistem 2017’den itibaren konut sektörüne kaynak sağlamamaktadır. Bu şartların üretimin azalması ve konut sıkıntısından başka bir sonuç doğurmayacağı gayet açıktı ve bu durum şu anda 2021 ortasından itibaren tahakkuk ediyor." dedi.

Yabancıya konut satışı

Konut fiyatlarındaki hızlı artışın yabancıya satıştan kaynaklandığı yönündeki algının doğru olmadığını belirten Elmas, Yabancıya konut satışının ağırlıklı olarak 5-6 ilde gerçekleştiğini söyledi. Elmas, "Yabancıya gayrimenkul satışı, toplam satışlar içinde yıllık yüzde 4,7’lik bir paya sahip olduğundan konut fiyatlarını domine edecek bir etkiye sahip değildir. Öte yandan konut fiyatlarının sadece Türkiye’de değil tüm dünyada arttığını görüyoruz. Bunun nedeni yabancıya gayrimenkul satışı değil, arz yetersizliği, dolardaki paralel genişleme ve emtia fiyatlarındaki yüzde 300’leri geçen artışlardır." dedi.

Yeni konutta fiyatlar yüzde 161.30 arttı

Kamuoyunda ‘markalı projeler’ olarak adlandırılan, ağırlıklı olarak kurumsal gayrimenkul şirketlerinin ürettiği konutlar üzerinden geliştirilen‘REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi’ sonuçlarına göre; Mart ayında bir önceki aya göre yüzde 12.24, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 27.22 ve endeksin başlangıç dönemi olan 2010 yılı Ocak ayına göre ise yüzde 161.30 oranında nominal artış gerçekleşti.

Vatandaş konut fiyatlarına isyan etti

Yabancıya satış yasaklansa da konut fiyatları artar

Konut kredisiyle ev almak imkânsız