TAV'ın akıbeti belli oldu

Star Gazetesi'nden yer alan Mustafa Kartoğlu'nun röpotajında geçen hafta gerçekleştirilen İstanbul’da yapılacak 3’üncü havalimanı ihalesi, 22.1 milyar Euro’luk teklifiyle heyecan yarattı, çok konuşuldu. Yaklaşık 2.5 yıldır projeyi iha-le aşamasına getiren Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı BinaliYıldırım, ihale öncesi ve sonrasını anlattı.
- İhaledeki rakam herkesi şaşırttı...
Bizim hesapladığımız sınırlar içerisinde gerçekleşti. Ama üst sınıra yakın gerçekleşti diyebilirim. Ama daha olmamış bir ihalede niye insanların hedeflerini, ufuklarını sınırlandıralım. Bu ihale Cumhuriyet tarihinin en büyük işi.
- Kapalı zarfta 20 milyar Euro’luk teklifi yabancı firma verdi. Dışarıdan görünen Türkiye daha farklı demek ki...
Çok farklı. Ama o Türkiye’yi biz de görüyoruz, Türk kamuoyu da buna hazır. Hazır olmayanlar siyaset aleminden... AK Parti’nin yaptıklarına peşinen karşı çıkma alışkanlığı olduğu için. Ama bu ihale Türkiye’nin 10 yılda nereden nereye geldiğini gösteriyor. Türkiye son 4 yılda 46 milyar dolar küresel doğrudan yatırım çekebilmiş. Bu ihale tek başına o kadar... İnsanlar şimdi Türkiye’nin gelecek 25 yılına yatırım yapıyorlar. Mevzu basit, al araziyi, yap işi, bana ne vereceksin? Kurgu bu. Yani toprağa 25 katrilyon para yatıracak, orayı havalimanına dönüştürecek, sonra 25 yıl işletecek. Karşılığında da bize hem 60 katrilyon para verecek hem de dünyanın en büyük havalimanlarından birini... Çayın taşıyla çayın kuşunu vurma diye bir tabir var. Bu tam ona uyuyor.
Burada aynı zamanda, Türkiye’nin genel güven ve istikrarı, güçlü siyasi iradesi, sayın Başbakanımız’ın vizyonerliği, geleceğe yönelik öngörüleri, bizi yönlendirmesi var. Böyle bir projeyi kurgulayabilmek, onu bu kadar değerli hale getirebilmek de bizim ekibin işi. ‘Yahu bu bakanlıktan bu işler nasıl çıkar? Bu projenin hesabı kitabı belli değil’ diyorlar. Herşeyin hesabını yapıyoruz. Yapmadığımız tek şey var, işi yapmadan konuşmuyoruz!
- Başbakan’a siz mi haber verdiniz, TV’den mi izledi?
Başbakan’a tabii ben rapor ettim ama zaten o da televizyondan izledi. Herkes izledi, bize bir şey düşmedi.
- Başbakanın tepkisi ne oldu?
Sayın Başbakan bu işlerde tepki vermez, işlerden bir iş gibi davranır. Başbakan’ın tavrını bilirim, bir iş kazasız belasız tamamlandı mı, mesele odur. Ama herşeyi sordu bana ‘Ankara, Atatürk Havalimanı, Antalya, Sabiha Gökçen, bunlarla kıyaslanınca nasıl’ dedi. Kıyaslanacak birşey değil, onların her biri 2-3 milyarlık işler dedim.
- Başbakan’ın ‘işlerden bir iş’ olarak görmesi ilginç geldi bana.
Tabii sıradan bir iş değil. Ama şımarmasınlar, havaya girmesinler diye düşünebilir. Başbakan kimseyi yaptığı güzel işlerden dolayı yüzüne karşı övmez. İnancımızda da kişiyi yanında övmek kör bıçakla kesmek gibidir. Tebrik etti, teşekkür etti. Gıyabımızda güzel şeyler de söylemiş. Benim söylemem doğru olmaz.
ADINA BAŞBAKAN KARAR VERECEK
- Türkiye’nin geleceğine yatırım dediniz, demokratikleşme, normalleşme ve çözüm sürecinin etkisi var diyebilir miyiz?
Elbette. Huzur olunca Türkiye neleri gerçekleştiriyor bunu ortaya koydu. Bugün Türkiye’yi dolaşıp memleketin güzel günler göreceğini söyleyenlere saldıranlara, hakaret edenlere de bir cevap oldu.
- İhaleden sonra yurt dışındaki tepkileri izlediniz mi?
Her tarafı hareketlendirdi bu proje. Dünyada belki şu anda gerçekleşen tek proje büyüklük açısından. Bu muhtemelen Türkiye’ye kredi notu artışı olarak da dönecektir.
- İhale onay süreci ne zaman biter, ilk kazma ne zaman vurulur?
Bir ay içinde biter hepsi en fazla. Temel atmak, işi alanların bileceği iş. Ne kadar erken başlarlarsa o kadar erken kazanmaya başlarlar. Çünkü devlet vermiyor parayı. Yüzde 20 özkaynak, en az 2 milyar Euro koyarak atacaklar temeli.
- Adı ne olacak havalimanının?
O beni aşar. Ben fikir beyan etmek istemem. Tabii sayın Başbakanımız’la istişare edilir, sonunda bir ad bulunur. Eserleri yaşatan adlarıdır. Eserleri yapanlar ise adsız kahramanlar. Biz eserleri yapıyoruz.
- Masada isimler var mı?
Yok, herhangi bir istişaremiz olmadı. Bir fikir ortaya atılmadı. Mutlaka havalimanına uygun, yakışan bir isim konur.
10 MİLYON AĞAÇ DİKİLECEK
- Çevreye, kuşların göç yollarına etkileri tartışılıyor.
Hepsi araştırıldı. ÇED raporu çıktı. 28 kuruluştan görüş alındı. Ağaç sayısı 2 milyon 513 bin. Bunların 657 bin 950’si ekonomik ömrü itibariyle zaten kesilmesi gereken ağaçlar. Kalan 1 milyon 855 bin ağaç da taşınacak; üstüne de 10 milyona yakın ağaç dikilecek. Kuşların göç yollarını araştırdık; zaten Atatürk Havalimanı’nın uçak yaklaşma koridoru da bu hat üzerinde.   75 yıldır çalışıyor bu havalimanı.
YOLCUYA EKSTRA MALİYET YOK
- İşletmeci firma bu parayı nasıl kazanacak? Pahalı bir havalimanı olmayacak mı yolcular açısından?
Biz işletmeciye, dış hatlara giden yolcudan 20 Euro, iç hatlara gidenden 3 Euro, transit yolcudan 5 Euro alacaksın diyoruz. 12 yıllığına yolcu garantisi verdik ama beklediğimiz trafik o garantiyi karşılayacak. İşletmeci orada oluşturacağı hizmetlerden, otel, alışveriş merkezi, otopark, sosyal tesisler, otoparklar gibi kaynaklardan da kazanacak. Dünyanın en pahalı havalimanı olacak iddiası yersiz. Şu haliyle bile Avrupa’nın en ucuz havalimanı. Yolcu başına 10 Euro civarında bizim ortalama maliyet; diğer havalimanlarında 15 Euro’dan 30 Euroya kadar çıkıyor.
- Yani havayollarına veya yolcuya ekstra maliyet getirmeyecek mi?
Hayır. Tarifeyle ilgili idarenin belirleme şartları var. Birçok kontrol mekanizmaları var, bakanlığın yetkileri var...
- Dünyada hangi havalimanlarıyla kıyaslanabilir?
Dünyadaki ilk 5 havalimanıyla kıyaslanabilir. Pekin, Atlanta, Frankfurt havalimanlarıyla kıyaslanabilir. Onlardan büyük olacak...
3. KÖPRÜ’NÜN TEMELİ 29 MAYIS’TA
Yedi tepeli İstanbul’a 7 proje şu anda devam ediyor. Havalimanı çevre yoluyla 3. köprüye bağlanacak. Şehir bağlantılarını biz yapacağız. Köprünün temelini de 29 Mayıs’ta İstanbul’un kurtuluş günü atacağız. El atmadığımız tek ve en büyüğü kaldı; Kanal İstanbul. Onun ihalesi de bu yıl içinde olacak. Bu biraz daha kapsamlı bir proje olduğu için biraz daha titiz çalışmamız lazım. Marmaray, Ankara-İstanbul hızlı tren hattı bu yıl sonunda bitmiş olacak. Ankara metrosunu da bu yıl bitireceğiz.
TAV’LA HELALLEŞİLİR
- Atatürk havalimanı ne olacak?
Tüm trafik yeni havalimanına kaydırılacak, orası bir şehir havaalanı olarak genel havacılık amaçlı hizmet verecek. Tesislerin ve alanın büyük kısmı fuar alanlarına dönüştürülecek. Çalışmaları başladı.
- TAV’ın sözleşmesi sona erene kadar çalışacak mı?
İşletme sözleşmesi 2021’e kadar devam ediyor. Ama yeni havalimanı bitince orası devam etmeyebilir, onlarla helalleşilir, hakları hukukları verilir.
RAKAMLARLA 3'ÜNCÜ HAVALİMANI
- Devlete ödenecek kira: 22 milyar 152 milyon Euro.
- Yatırım tutarı: 10 milyar 247 milyon Euro.
- KDV: 4 milyar Euro.
- Toplam: 36 milyar Euro. (47 milyar dolar, 86 milyar TL)
- İlk etap 2017’de tamamlanacak ve kira  25 yılda ödenecek.
- Havalimanında en az 120 bin kişi çalışacak.