Tarzan zor durumda

Venezuela'da zor günler devam ediyor. Ülkede enflasyon rekor seviyede, dış borç ödemeleri kapıya dayanmış durumda. Petrol fiyatlarınınd da dibe vurması ile birlikte ülkenin borç çevirme imkanı azaldı.

Akşam Gazetesi yazarı Deniz Gökçe konuyu köşesine taşıdı. İşte o yazı:

Venezuela hem şanslı hem de şanssız bir ülke. Bu ülke dünyanın toplam petrol rezervinin yüzde 17.5 kadarına sahip. Ama biraz ekonomi izleyenler bilirler ki bir ülkede bol petrol bulunması çok büyük bir bela olabiliyor. 2015 yılında petrol fiyatlarının düşmesi nedeniyle, düzgün bir ekonomisi ve yönetimi olan Norveç’in döviz rezervleri bile sadece 5 ay yetebilecek duruma düşmüştü. Venezuela ise sadece iki aylık döviz rezervine gerilemiş durumda.

Venezuela ekonomisi bundan elli yıl kadar önce tüm Latin Amerikaya örnek bir ülke idi. O günlerde Britanya’dan sadece biraz daha fazla fakirliği olan bir ülke olan Venezuela’nın bugünkü ekonomik istatistikleri çok berbat!

2016'da Venezuela ekonomisi yüzde 10 daralmış. Ama petrol fiyatları sorunlarının başladığı 2013 yılından beri ve de önceki Başkan (1999-2013 arasında Başkan ) Chavez’in ölümünden bu yana, çok kötü yönetilen Venezuela ekonomisi , 2013-2017 arasındaki Maduro döneminde yüzde 23 küçülmüş oldu. 2016'nın son çeyreğinde ise büyüme eksi yüzde 8.8 olmuş.

IMF tarafından hesaplanan enflasyon şu anda şubat ayı değerleri ile yüzde 562 kadar, ve bu yılın sonunda da yüzde 1600 düzeyine çıkması tahmin ediliyor. Venezuela’nın bütçe açığı ise rekor düzeyinde ve GSYİH oranı olarak eksi yüzde 19 kadar. Ülke tamamen para basılarak yönetilmeye çalışılıyor.

Venezuela petrol fiyatlarının çok arttığı 2000’li yıllarda bol döviz ve nakit içinde idi. Ama 2014 yılında bolluk durdu, çünkü petrol fiyatları düşmeye başladı. İthalat akışı durdu. İthalatların arzı azaldı, karaborsa da büyüdü. Petrol gelirleri yarıya inerken de devletin bütçe açığı arttı. Kamu harcamasını kesmek ve de vergileri artırmak da yeni işbaşına gelen Maduro tarafından becerilemedi ve de enflasyon patladı. Zaten petrol dışında geliri olamayan Venezuela varlık fonu şeklinde kenara konmuş fon kaynağı da olmadığından, büyük sorunlar yaşamakta. Daha önceleri yedi ay kadar döviz rezervi olan Venezuela şimdi nerede ise 2 aylık döviz rezervi sahibi bile değil.

Venezuela’da Anayasa Mahkemesi'ne geçtiğimiz dönemde Maduro’nun kendi adamları atanmıştı. Ama 2015 seçimini de muhalefet kazanmıştı. Fakat, seçim sistemi sonucu, Başkan bir süre daha iş başında kalmakta idi. Geçen hafta Anayasa Mahkemesi Maduro’nun emriyle parlamentonun yetkilerini kıstı. Bu da isyan başlattı. Bunun üzerine Meclis yeniden rahat bırakıldı. Ama bu arada Şili, Kolombiya, ve Peru elçilerini Venezuela’dan çektiler. OAS kısa adlı, Amerika Devletleri Organizasyonu da Venezuela’yı kanuni yola geri dönmeye ikaz etti. Maduro da Anayasa Mahkemesine emrederek Meclis’i serbest bırakmaya mecbur oldu.

Venezuela bu ay 2.8 milyar dolar dış borcunu geri ödeyecek. Bu toplam döviz rezervlerinin dörtte biri kadar bir döviz miktarı. Ama Venezuela’nın toplam dış döviz borcu ise 110 milyar dolar kadar. Başka bir şey söylemeye gerek var mı ? Borçlar ödenmezse de petrol ihracatına yurt dışında el konulur ! Çin bile, bu durumları bildiği için Venezuela’ya yardımı kesti.