Tarım bankacılığında büyük yarış!

Tarım bankacılığında büyük bir yarış yaşanıyor. Çünkü sorunlu alacak oranı düşük, kârlı bir alan. Tarım kredileri, büyümenin göreceli yavaşladığı 2015'te bile yüzde 34 büyüdü. 2016'nın ilk 5 ayında ise büyüme yüzde 12'ye ulaştı. Bu yıl Finansbank yüzde 45, Anadolubank yüzde 35, Denizbank yüzde 30 ve Garanti Bankası da yüzde 25 büyüme planı yapıyor. Tarım kredilerinin yüzde 63'ünü veren Ziraat Bankası ise bu yıl yüzde 25 büyümeyle 42 milyar TL kredi büyüklüğünü aşacak.

Tarım bankacılığı kredileri, son 5 yılda ortalama yüzde 22 büyüdü. Hatta danışmanlık şirketi EY'nin tespitine göre Türkiye'ye kredi büyümesinin göreceli yavaşladığı 2015 yılında, tarım kredileri yüzde 34 büyümeyi başardı. 2016'nın ilk 5 ayında da bu alanda yüzde 12 artış dikkati çekiyor.

Tarım kredilerinin toplam krediler içindeki payında da güçlü bir artış trendi mevcut. Tarım kredilerinin Mart 2014'te toplam krediler içindeki oranı yüzde 3,3 iken, Mart 2016'da bu oran yüzde 4,2'ye kadar çıkıyor. Sektörde mart sonu itibariyle 63 milyar TL tarım kredisi büyüklüğü bulunuyor.

Rakamların da gösterdiği gibi özel bankalar, bu alana daha fazla yoğunlaşmış durumda ve hatta daha önce bu alana girmeyen bankalar da ilgi göstermeye başladı. Bugün için pazarın ezici ağırlığı kamu bankalarında olmak üzere toplamda 10 oyuncu tarım bankacılığında rekabet ediyor.

"Tarım bankacılığı rekabetin çok sert olduğu bir alan değil ve getirileri yüksek" diyen EY Türkiye Finansal Hizmetler Sektör Lideri Selim Elhadef, önümüzdeki yıllarda kurumsallaşmış tarım işletmelerinin büyümesiyle bu alanda önemli bir potansiyel oluşacağını düşünüyor.

Fibabanka Genel Müdür Yardımcısı Emre Ergun, hem tarımsal üretim ve ihracatın her geçen yıl artış göstermesi hem yaşanan teknolojik gelişmelerle artan verimlilikle tarımın bankalar için gözde bir sektör haline geldiği fikrinde.

KÂRLILIĞI YÜKSEK Mİ?

Peki çiftçiler, neden son dönemde bankaların radarına girmeye başladı? Aslında bu sorunun yanıtı basit, tarım bankacılığı iyi kâr getiren bir alan... Bu alanda çalışan bir bankanın yöneticisi, özel bankaların bu kârlı alanı yeni gördüklerini aktarıyor. Tarım bankacılığında daha az bir rekabetle kurumsal bankacılığının üstünde kâr marjlarıyla çalışılıyor. Selim Elhadef e göre getirişi KOBİ bankacılığıyla paralel.

Peppers & Rogers Group Türkiye Genel Müdürü Selim Üçer de aynı fikirde. Üçer, "Tarım kredi faizlerinin yüksek olmasının da etkisiyle bu alan kârlı ve çekici. Büyüme potansiyeli çok olması nedeniyle birçok banka tarım kredilerine yatırım yapıyor" yorumunu yapıyor.

Tabii burada tarım kredilerinde sorunlu kredi oranının KOBİ bankacılığından daha düşük olması da çok önemli bir etken. 2015 sonunda tarım kredilerinde sorunlu alacak oranı yüzde 2,3'tü. Aynı kâr oranını getiren KOBİ bankacılığında ise takipteki krediler oranı yüzde 4'lerde. 2016 Mayıs ayında de tarımda bu rakam yüzde 2,4. Elhadef, "Bu oranlar, KOBİ bankacılığından daha düşük, kurumsal kredilerden daha yüksek bir rakamı ifade ediyor" diyor. Üçer de bugün tarımda takipteki kredi oranının, ortalama takipteki krediler oranı olan yüzde 3,3'ün aşağısında kaldığını özellikle vurguluyor.

Tarım kredilerinde sezonluk hasılat tarihlerinde yılda bir ödeme yapıldığından, tahsilat sorunları biraz daha gecikmeli olarak rakamlara yansıyor. Ama yine de danışmanlar yıl sonu için önemli bir artış beklemiyor.

BANKALARIN YENİ YARIŞI

Tarım bankacılığında en önemli oyuncu, adının da gereğiyle yıllardır bu alanda çalışan Ziraat Bankası. Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Cengiz Göğebakan, BDDK verilerine göre tarım kredilerindeki sektör paylarının yüzde 63 olduğunu açıklıyor. Özel oyuncular arasında yıllardır bu alanda büyümüş bankalarla 68 milyar TL'ye ulaşan sektör finansmanının yaklaşık yüzde 30'u, özel oyuncular tarafından sağlanıyor. DenizBank, Şekerbank ve Anadolubank tarım tarafında kazandıkları tecrübeleriyle rekabette öne çıkıyor.

"2015'te tarım kredi hacmimizi 2,1 milyar TL'nin üzerine çıkarırken kredili müşteri sayımızı yüzde 25 artırdık" diyen Şekerbank Genel Müdür Yardımcısı Murat Sabaz, "Aile Çiftçiliği Bankacılığı" kapsamında son 1,5 yılda 60 bin çiftçi ailesine 1,6 milyar TL finansman sağladıklarını aktarıyor. Sabaz, bu alanda büyümeyi sürdüreceklerini söyleyerek şöyle devam ediyor:

"Bu yıl da aynı ivmeyle çalışmaya devam edeceğiz. Haziran sonunda tarımsal kredilerde yüzde 5 ve kredili müşteri sayımızda yüzde 10'un üzerinde artış yakaladık. Özel bankalar arasında tarım kredileri pazar payımız Mart 2016 sonunda yüzde 11. 2018 sonuna kadar 650 bin yeni çiftçi ve KOBİ'ye ulaşmayı hedefliyoruz."

Tarım bankacılığında iddialı bir diğer oyuncu Anadolubank'ın genel müdür yardımcısı İlhan Küçükahmetler, tüm krediler içinde tarım kredilerinin payını 20l6'da yüzde 12'ye ve 2017'de yüzde 15'e ulaştırmayı hedeflediklerini belirtiyor. Küçükahmetler planlarını, "Bu yıl yüzde 35 üzerinde büyüme gerçekleştireceğimizi umuyoruz. 2015 yılında müşteri adedinde hesap olarak yüzde 50 büyüdük. Yılbaşından bugüne kadar ise hesap adedinde yüzde 20, hacimde ise yüzde 29 büyüme kaydettik" şeklinde açıklıyor.

PAY ALMA HESAPLARI

Tarım bankacılığında büyümek, çiftçiye yönelik özel satış servis modelleri ve tarım hakkında bilgi birikimi gerektiriyor. Mevcut şube yapıları ve ekilen ürünlerden ekonomik getiri konusunda gelişmiş modelleri olmayan, geçmiş çiftçi verisine sahip olmayan bankalar, bu alanda büyümekte zorlanabiliyor. Ama bu alandaki kârlı potansiyeli gören özel bankaların iddiası sürüyor. Örneğin tarımda kredili 32 bin müşteriyle çalışan Garanti Bankası, yılbaşından bu yana tarım kredilerinde yüzde 19 artış yakaladığını açıklıyor. Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nafiz Karadere, "Özellikle kredilerin tarımsal üretim sezonunun başladığı sonbaharda yoğunlaşacağı dikkate alındığında yıl sonunda yüzde 25 büyümeyi yakalayacağımızı tahmin ediyoruz" diyor. Garanti Bankası'nın toplam kredileri içerisinde tarım kredilerinin payı yüzde 3'e yakın. Karadere, "Bu¬rada sektörün ortalaması yüzde 4, öncelikli hedefimiz bankamızın ortalamasını sektör ortalamasına çıkarmak" diyor.

TEB Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı Turgut Boz ise 2016 yılında pazar paylarını artırmak için çalışmalarını sürdürdüklerini belirterek, "TEB Harman Kart'ı ülke çapında yaygınlaştırmaya devam edeceğiz. Sektöre özel oluşturduğumuz Tohum şubelerin sayısını 6 yeni şubeyle toplamda 16'ya çıkarttık" diyor.

Bu alanda Finansbank'ın da orta vadede ilk 3'te olma gibi güçlü bir hedefi bulunuyor. Finansbank Genel Müdürü Yardımcısı Onur Özkan, 2016'da tarım kredilerinde yüzde 45 büyümeyi istediklerini belirtiyor. Özkan, planlarını "Son 4 yılda tarım sektörüne desteğimizi hızla artırdık. 2015'te tarım kredilerimiz yüzde 60 arttı. Bu yıl müşteri sayımızı 2 kat artırarak sektöre 2,5 milyon TL kredi plase etmeyi hedefliyoruz. Kısa zamanda pazar payında ilk 3 bankadan biri olmak hedefiyle ilerlemeye devam ediyoruz" sözleriyle aktarıyor.

BÜYÜME SÜRECEK Mİ?

Tarım bankacılığında önümüzdeki dönemde de yüksek büyüme trendi sürecek. Selim Üçer, bu alanda önümüzdeki yıllarda da çift haneli büyüme rakamlarının devam edeceğini öngörüyor. Üçer, tarımdaki büyümeyi "Türkiye GSMH'sinde yüzde 8 paya sahip tarım sektörünün, toplam krediler içindeki yüzde 4'lük payı halen düşük seviyede. Yurtdışında Türkiye gibi önemli tarım ülkelerinde bu oran çok daha yukarılarda. Ancak Türkiye'de banka dışı kaynaklardan borçlanmanın çok yüksek seviyede olmasından dolayı Banka tarım kredileri halen büyüme potansiyeli çok olan bir alan. Bankalar bu alana yönelik yenilikçi ürün ve çözümleri geliştirdikçe büyüme hızla artacak" şeklinde yorumluyor.

"Resmi otoritenin düzenlemeleri de tarımda yatırımların artırılması yönünde" diyen Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Murat Bilgiç, bu öngörüyle tarımın finansmanına özgü yurtdışından uygun maliyetli kaynak sağlanmasına devam ettiklerini belirtiyor ve haziran itibarıyla 2,5 milyar TL'ye ulaşan tarım kredilerinde büyüyeceklerini vurguluyor. Ayrıca Bilgiç, "Türkiye'nin farklı yörelerinde 14 şubedeki tarım bankacılığı servislerini tarım piyasalarındaki diğer şubelere de yaygınlaştırmayı hedefliyoruz" diyor.

Akbank Genel Müdür Yardımcısı Bülent Oğuz, son dönemde tarımdaki gelişime dikkat çekiyor. "Türkiye ekonomisinin en önemli bileşenlerinden biri de tarım sektörü" diyen Bülent Oğuz, 3 milyon çiftçiyi barındıran sektörün modern sulama, organik tarım ve modern tarım tekniklerinin zirai alanda kullanılmaya başlamasıyla gün geçtikçe geliştiğinin de altını çiziyor.

Tarım bankacılığına 2013 sonunda başlayan Fibabanka'nın genel müdür yardımcısı Emre Ergun, alanın potansiyeline inanarak 3 yılda hem mikro kredilerde hem uzun vadeli tarımsal yatırım kredilerinde büyüme planla yapıyor. Banka bu yıl tarım kredileri deki büyüklüğünü iki katına yani 2' milyon TL'ye ve 2 bin 500 aktif müşteri sayısını 10 bine çıkarmayı istiyor.

"42 MİLYAR TLYİ ASARIZ'

Cengiz Göğebakan/Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı

DEVASA HACİM Tarım bankacılığı, yalnızca tarımsal üretime yönelik kredi kullandırmakla sınırlandırılamayacak kadar geniş kapsamlı bir alan. Kredilerin yanı sıra üreticilere yapılan ödemelere aracılık edilmesi, bankacılık işlemlerinin sektör dinamiklerine uygun sunulması, leasing ve sigorta gibi alternatif finansal ürünleri içeren geniş bir yelpazeden bahsediyoruz. Bankamızda Haziran 2016'da doğrudan tarımsal üretime yönelik olarak kullandırdığımız krediler 39 milyar TL'ye ulaşıyor.

HEDEFTE NE VAR? Bu yıl yüzde 25 büyümeyle 42 milyar TL kredi büyüklüğünü aşacağımızı öngörüyoruz. Bugüne kadar 2 milyonun üzerinde tarım bankacılığı müşterimiz bulunuyor. Mevcut kredi kullanmış durumda olan

600 bin müşterimiz var; ilk 6 ayda müşteri sayımızı geçen yılın sonuna göre yüzde 5 artırmış durumdayız. Tarım bankacılığında müşteri sayımızı artırmak kadar sunduğumuz hizmet kalitesini ve çeşitliliğini artırmayı da hedefliyoruz. BDDK verilerine göre bankamızın tarım kredilerindeki sektör payı yüzde 63. Bankamız, diğer sektörlerde olduğu gibi tarımda da büyüklük yarışı yerine hizmet kalitesinin artırılması için çalışıyor.

"BÜYÜK ÖLÇEKLİ ÜRETİCİLERİ HEDEFLİYORUZ"

Burak Koçak/Denizbank Genel Müdür Yardımcısı

AYNI HIZLA DEVAM Şu an itibariyle 1 milyonu aşan çiftçi müşterimiz bulunuyor. Özellikle küçük ölçekli üreticilerin büyük çoğunluğuna dokunduk. 2016 yılında büyük ölçekli üretim yapan çiftçi ve tarımsal işletmelerde penetrasyon hedefliyoruz. Ayrıca finansman erişimi kısıtlı, daha önce hiçbir bankayla çalışmamış kitlenin de finansmana erişimini sağlamak istiyoruz. Tarım kredisi bakiyemiz, 2016 yılının ilk 6 ayında yüzde 30 büyüdü ve 7 milyar TL'yi aştı. Yılın ikinci yarısında da büyümemizi aynı hızla devam ettireceğiz.

ÖZELDE LİDERİZ Bankamız tarım kredilerinde yüzde 10'un üzerinde pazar payına sahip. Özel bankalar arasında da yüzde 33 payla pazarın üçte birine sahibiz. Ülkemizde tarımla uğraşan nüfus ve tarım arazileri gittikçe azalıyor. 2023 yılında 150 milyar dolar büyüklüğünde bir tarım ekonomisini hedeflerken tarımsal dönüşümün gerçekleşmesi için birim alana düşen verimi artırmamız gerekiyor.

BANKALARIN YENİ GÖZDESİ

Anadolubank Büyüme planı: Kredilerde tarımın payını 2016'da yüzde 12'ye ve 2017'de yüzde 15'e ulaştırmaya çalışıyor. Bu yıl yüzde 35 büyüyecek.

DenizBank Büyüme planı: Hedefinde büyük ölçekli üretim yapan çiftçiler ve tarımsal işletmeler var. Bu yıl yüzde 30 büyümeyi planlıyor.

Fibabanka Büyüme planı: Kredilerde mevcut büyüklüğünü iki katına, yani 250 milyon TL'ye ve 2 bin 500 aktif müşteri sayısını 10 bine çıkarmak istiyor.

 Finansbank Büyüme planı: Bu yıl için yüzde 45 büyüme planı bulunuyor. Orta vadede pazar payında ilk 3 bankadan biri olmak istiyor.

Garanti Bankası Büyüme planı: Tarımda kredili 32 bin müşteriyle çalışan banka, bu yıl tarım bankacılığında yüzde 25 büyüme hedefliyor.

İş Bankası Büyüme planı: 2 milyar TL'nin üzerine tarım kredisi kullandırıyor. Bugün 14 şubede verdiği tarım hizmetlerini yaygınlaştırmak istiyor.

Şekerbank Büyüme planı: İlk yarıda kredilerde yüzde 5 ve müşteri sayısında yüzde 10 büyüdü. 2018 sonuna kadar 650 bin yeni çiftçi ve KOBİ'ye ulaşacak.

TEB Büyüme planı: Pazar payını artırmak için çalışıyor. Özel konseptli Tohum şubelerin sayısını bu yıl başında 16'ya çıkarttı.

Ziraat Bankası Büyüme planı: Tarım kredilerinin yüzde 63'ünü veren lider banka, bu yıl da yüzde 25 büyümeyle 42 milyar TL kredi büyüklüğünü aşacak. (Elçin Cirik/Capital Dergisi)