Süveyş kazasından edindiğimiz 4 ders

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Her gün küresel ticaretin yaklaşık %12’sini taşıyan yaklaşık 50 geminin geçtiği Süveyş Kanalı’nı tıkayan Ever Given isimli dev kargo gemisi, küresel ticarette kriz yarattı. Ever Given isimli gemi yeniden yüzdürülmeden hemen önce, 300’ün üzerinde gemi, kanaldan geçmek üzere bekliyordu. Küresel pandemi nedeniyle halihazırda stres altında olan tedarik zinciri, devasa bir darbe daha aldı. Yatırımcıların ise Ever Given olayından çıkarması gereken dört önemli ders var.

1. Geleceği tahmin etmek imkansız

Finans yorumcusu Morgan Housel, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda kanalı tıkayan bir kargo gemisinin, hiç kimsenin 2021 için öngördüğü küresel ekonomik risklerin arasında yer almadığını söyledi. Bunun bir başka örneği de 2011 yılında görülmüştü. Uluslararası hisseleri yöneten bir yatırım yöneticisi, 2011’in ilk dönemlerinde portföylerinde Japonya hisselerine ağırlık vermişti. Japonya hisselerinin görece ucuz olduğunu ve güçlü performans göstermek için uygun pozisyonda olduğunu düşünüyorlardı.

11 Mart 2011 tarihinde, şiddetli bir depremle ortaya çıkan tsunami Fukuşima’da yer alan nükleer santralde patlamaya neden oldu. Patlama ise 1986 yılında gerçekleşen Çernobil felaketinden sonra görülen en kötü nükleer santral felaketi oldu. Japon ekonomisi ağır bir darbe aldı ve Japon hisselerine yatırım yapan fon yöneticileri kayıp yaşadı. Buradan çıkaracağımız ders ise, geleceği tahmin etmemizin imkansız olduğu.

2. Tümevarım riskleri görememize neden olur

Süveyş Kanalı’ndan yılda yaklaşık 20,000 gemi geçiyor. Bloomberg’e göre, son on yılda 75 kaza gerçekleşti. finansgundem.com'un derlemesine göre, kaza oranı %0,04 ve kanalın tıkanmasına daha önce hiçbir gemi neden olmadı. Daha önce böyle bir kazanın gerçekleşmemiş olması, bu ihtimalin varlığını koruduğu gerçeğini görmemize engel oldu. Geçmişteki trendlerle geleceği açıklamaya çalışmak karar alma aşamasının önemli bir parçası olsa da, doğası itibarıyla hatalı.

3. Kanalların acil durum planlarına ihtiyacı var

Süveyş Kanalı 193 km uzunluğunda ve yaklaşık 205 metre genişliğinde. Kanalın büyük bir bölümünde gemiler yan yana gelemiyor ancak kanalın ortalarına doğru kuzeye ve güneye yönelen gemilerin birbirlerini geçebilmesi için çift şeritli bir alan bulunuyor. Bu tür darboğazlar, herhangi bir engel olmadığında görmezden gelinebilir.

Ancak bunlar bir risk kaynağıdır ve herhangi bir sorun yaşandığı takdirde, oldukça ciddi sonuçlar doğurabilir. Süveyş Kanalı Otoritesi bu riskin ne anlama geldiğini bildiği için 2015 yılında kanalda büyük bir geliştirme çalışması yapmış olsa da, kanalın bu tür tıkanmalarla karşılaşmaması için acil durum planlarına ihtiyaç var.

4. Küresel tedarik zincirinde bozulmaya hazırlanın

İçinde bulunduğumuz yüzyılda, marketlerin ve mağazaların raflarının dolu olmasına ve siparişini verdiğimiz ürünlerin hızla elimize ulaşmasına oldukça alışığız. Ancak önce pandemi, şimdi de Süveyş Kanalı’nda gerçekleşen kazayla birlikte, küresel tedarik zincirinin ne kadar hassas olduğu gözler önüne serildi. Korona virüs vakalarında ölüm oranı %1’in altında kalmamış olsaydı çok daha katı karantina uygulamaları olacaktı ve küresel tedarik zincirinin önemli kısımları hasar görebilecekti.

Bilgi devrimi sayesinde, çok daha sorunsuz tedarik zincirlerimiz var. Bununla birlikte depolarda çok daha az ürün bulunurken, hareket halinde daha fazla ürün var. Bu durum ise mağazalarda rafların dolu olmasını ve siparişlerin hızla teslim edilmesini sağlıyor. Ancak tedarik zincirini de olası şoklara karşı daha savunmasız bir hale getiriyor.

Belki de bundan sonra şirketler daha fazla stok tutmaya karar verecek. Aynı şekilde tüketicilerin de temel ürünleri stoklama ihtimali yüksek.

Karaismailoğlu'ndan Kanal İstanbul açıklaması

Şüveyş'teki tıkanma Lübnan'ı elektriksiz bıraktı

Dolar küresel çapta güçleniyor