Suriye yeni bir Vietnam olur mu?

AYÇA KARACA – FINANSGUNDEM.COM
 
Rusya’nın Suriye’de geçen hafta başlattığı hava harekatının IŞİD hedeflerinden ziyade Suriye Devlet Başkanı Esad muhaliflerine yönelik olduğuna  ilişkin olarak  uluslararası kamuoyunda endişeler dile getiriliyor. Bu kapsamda AB Komisyonu Rusya Delegasyonu tarafından hazırlanan  2 Ekim tarihli özel raporda harekata ilişkin son gelişmeler ve Rus kamuoyunda artan kaygılar işleniyor. Rus kamuoyunda harekatın ana vatandan uzakta yürütülen bir operasyondan ülkeye giderek yakınlaşan ve uzun vadeli bir savaşa dönüşmesi endişesi giderek artıyor.
 
Raporda Rusya’nın Suriye harekatına ilişkin olarak öncelikle son gelişmeler ele alınıyor. Bu çerçevede, Rus Savunma Bakanı Cuma günü Rus Hava Kuvvetleri’nin Suriye’deki IŞİD hedeflerine son 24 saat içerisinde 18 saldırıda bulunduğunu açıkladı. Rus Savunma Bakanı Sözcüsü Konashenkov ise Perşembe günü Rus Hava Kuvvetleri’nin Suriye topraklarındaki IŞİD hedeflerine yönelik saldırısının bir sonucu olarak “Hama yakınlarındaki teröristlerin merkezinin, İdlip şehri yakınlarındaki cephane deposunun ve önemli sayıda teröristin yok edildiğini” açıkladı. Ayrıca Rus Hava Kuvvetleri’nin Al-Latamna yakınlarındaki IŞİD karargahını da bombardıman ile yok ettiğini kaydetti. Bunun yanı sıra ABD ve Rus askeri kuvvetleri temsilcilerinin “uzlaşmazlıkların giderilmesi” video konferans toplantısı ile Suriye’de operasyon sırasında oluşan anlaşmazlıklardan kaçınılmadın yollarının arandığı da belirtildi. Ancak Rus medya yayın organlarında tıpkı Batılı kaynaklarda olduğu gibi Rus askeri saldırılarının IŞİD’i değil Esad karşıtı savaşan muhalifleri hedef aldığı yorumları yer almaya devam ediyor. 
 
Raporda, Kommerstant gazetesinde yer alan yorumda ABD ve müttefiklerde Suriye’deki radikal İslamcılara yönelik saldırılarının artan bir huzursuzluk yarattığına işaret ediliyor. Nezavisimaya Gazeta Rusya’nın Suriye’deki ilk hava saldırılarının Moskova ile Washington arasındaki gerilime yol açtığını vurguluyor. Inter Alia gazetesi ise Wall Street Journal gazetesinde yayınlanan CIA destekli isyancıların hedef alındığı iddiasına yer veriyor. Bazı Batılı kaynaklar ise stratejik olarak önemli olan Humus’un kilit bölgelerinde kontrolü yeniden ele geçirmesi için yardım etmeye çalıştığını iddia ediyor.
 
Bu kapsamda S.Arabistan ve Türkiye’nin operasyona kararlı bir şekilde karşı çıktığı hatırlatılıyor. S.Arabistan’ın BM daimi temsilcisi Al Mouallimi’nin Rusya’nın IŞİD militanlarının olmadığı  Humus ve Hama yakınlarında hava saldırıları yürüttüğünü ileri sürdüğü hatırlatılıyor. S.Arabistan Moskova’nın Suriye’deki hava saldırılarını durdurmasını istiyor. Bu arada Rus Dışişleri Bakanı Lavrov ise Perşembe günü New York’ta Rusya’nın IŞİD ve El Nusra’yı hedef aldığını, Özgür Suriye Ordusu’nu ise terörist grup olarak değerlendirmediğini ve bu grubun politik sürecin bir parçası olması gerektiğini açıkladı. Ayrıca Rusya’nın IŞİD’e karşı ABD liderliğinde yürütülen mücadeleye katılamayacağını çünkü bu koalisyonun” BM Güvenlik Konseyi kararı olmadan ve operasyonun yürütüldüğü ülkelerin talebi bulunmadan” işlediğini vurguladı.
 
Bu açıklamalar doğrultusunda Vedomosti gazetesi Lavrov’un Rusya’nın Suriye’deki operasyonunun sebebinin Ukrayna’dan dikkatleri uzaklaştırmak olduğu yönündeki iddiaları “absürd” olarak nitelendirmesine yer verdi. Rusya Devlet Başkanı Putin ise Rus hava saldırılarında sivillerin öldüğü yolundaki iddiaları “enformasyon saldırıları” olarak reddederken “sivillerin öldüğüne yönelik açıklamalar Rus hava operasyonu başlamadan önce ortaya atılmaya başlandı” yorumunda bulundu. Nezavisiyama Gazeta gazetesi ise Suriye’de iç savaşı sona erdirmeden IŞİD problemini çözmenin imkansız olduğunu ileri sürüyor. Ayrıca Moskova’nın Suriye sorununa müdahil olmasının Rusya için çok ciddi sonuçlar doğuracağı ve Kuzey Kafkasya dahil olmak üzere terörist saldırıların artacağı uyarısında bulunuyor. New York Times gazetesine göre “İslam Ordusu” grubu Rusya’ya karşı savaş ilan etti.
 
Rusya’nın Suriye’deki askeri varlığı
 
AB Komisyonu Rusya Delegasyonu raporunda Rusya’nın Suriye’deki askeri varlığının yaklaşık 2000 asker, teknik destek taburu ile 50 savaş uçağı ve helikopterinden oluştuğunu belirtiyor. RBK Daily gazetesi Rusya Savunma Bakanlığının Lazkiye yakınlarındaki Hama Havalimanı yakınlarında Rus Hava Kuvvetleri’nin geçici olarak konuşlandığını doğruladı. Ruslari tarafından yapılan tüm saldırılar Suriye ordusuyla koordineli bir şekilde yapılıyor. Aynı zamanda yorumcular kara operasyonu olmadan sadece hava operasyonunun savaşı kazandırmayacağını ileri sürüyor. Bazı medya kaynakları da Suriye silahlı kuvvetlerin Hama ilindeki terörist gruplara karşı geniş ölçekli bir saldırı planladığını öngörüyor.
 
Raporda, Vedomosti gazetesinde yayınlanan editorial yorumda Rusya’nın Suriye’deki askeri operasyonunun Rus vatandaşlarının dikkatini başarıyla ekonomik krizden ve Ukrayna’nın güneydoğusundaki çatışmadan ulusal gururu okşayarak uzaklaştırdığı ifade ediliyor. Ancak modern çağda giderek daha az insanın ana vatanı için can vermeye hevesli olduğu öne sürülerek Irak savaşında ABD’nin sadece 3000 şehit verdiği hatırlatılıyor ve II.Dünya Savaşı’nda ise her gün bu düzeyde kayıp verdiği  ifade ediliyor.
 
Yorumda, modern çağda ayrıca savaşın sorunları çözme yöntemi olarak işlevin giderek kaybettiği de kaydediliyor. Operasyon öncesi Levade Centre tarafından yürütülen kamuoyu araştırmasında Rusya’nın Suriye politikasını katılımcıların yaklaşık %40’ının desteklediği ancak %70’inin askeri operasyona karşı olduğu açıklanıyor. Bu kapsamda Suriye ile ilgili riskleri ölçmenin çok zor olduğu ve bu durumun uzaktan yürütülen bir savaşın giderek Rusya’ya yakınlaşan bir çatışmaya yol açabileceği öne sürülüyor.
 
RBK Daily gazetesinde Alexander Shumilin tarafından kaleme alınan yorumda ise Suriye operasyonunun sonuçları sorgulanıyor. Rusya’nın rolünün bir arabulucudan askeri müdahaleye dönüştüğü vurgulanıyor. Askeri uzmanların Esad’ın ordusunun aynı anda hem IŞİD hem de isyancı gruplarla baş edemeyeceğini anladığı belirtiliyor. Bu çerçevede asıl sorunun Rusya’nın hava saldırılarının IŞİD’in yanı sıra “kazara” isyancı gruplara da yönelip yönelmeyeceği olduğu çünkü Rusya’nın resmi pozisyonunun Esad’a karşı olan herkesi terörist olarak tanımlamak olduğu kaydediliyor. Ancak birçok uzmanın da Esad rejminin IŞİD’in yükselişine katkıda bulunduğunu düşündüğü de ekleniyor.
 
Bu kapsamda Putin’in Obama ile olan görüşmelerinin Rusya’nın hava saldırılarının hedefinin IŞİD olacağını gösterdiği vurgulanıyor.  Ancak Pentagon uydularının  ve yerel gözlemcilerin verilerinin Rusya’nın asıl hedefinin IŞİD teröristlerinden çok isyancı gruplar ve barışçı yerel halk olduğunu gösterdiği ileri sürülüyor. Rus Hava Kuvvetleri’nin IŞİD’den ziyade isyancı grupları hedef aldığının ortaya çıkmasının anlaşmaların ciddi biçimde ihlali anlamına geleceği ve Batı koalisyonu ile de ciddi anlaşmazlıklara yol açacağı öngörülüyor.