Sudan’daki protestolar askeri yönetimin hesaplarını alt üst etti

Hartum Direniş Komiteleri tarafından önceden duyurusu yapılan protesto yürüyüşüne Sudan Meslek Odaları Birliği’nin sürpriz katılımıyla binlerce Sudanlının yer aldığı protesto gösterilerinde en az iki kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı. Öte yandan askeri yetkililer, birkaç gün içinde üçüncü kez Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın yakınlarına kadar gelen protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz ve ses bombası kullanarak ve havaya ateş açarak göstericilere karşı aşırı şiddet uyguladılar.

Askeri yetkililer, sürpriz gösteri yürüyüşü karşısında şaşırırken, köprüleri yeniden kapatmak ve haber vermeden iletişim hatlarını ve interneti kesmekte gecikmediler. Tüm köprüler, iletişim hatları ve internet birkaç saat önce yeniden açıldı. Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın 25 Ekim'de aldığı kararlardan bu yana protestocuların hedefi haline gelen Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na ulaşmalarını önlemek için derhal büyük askeri güçler bölgede konuşlandırıldı.

Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi

Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi, dünkü protestolar sırasında en az iki kişinin öldüğünü duyurdu. Komite tarafından basına yapılan açıklamada, “Bir protestocu darbeci güçlerin kafasını doğrudan hedef alması sonucunda kafatasından aldığı yarayla şehit oldu. Başka bir protestocu da Hartum ve Omdurman’daki protesto yürüyüşleri sırasında göğsünden vurularak şehit oldu” denildi. Böylece Omdurman şehrinde askeri yetkililerin açtığı ateş sonucunda ölenlerin sayısı sadece dört günde sekize yükseldi.

Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi, dünkü ölümlerle birlikte darbeden bu yana güvenlik güçleri tarafından öldürülenlerin sayısının 56'ya yükseldiğini, Orgeneral Burhan ile Başbakan Abdullah Hamduk arasında 21 Kasım'da imzalanan anlaşmanın ardından ise 14 kişinin hayatını kaybettiğini aktardı. Komite, bu durumun Başbakan Hamduk’un orduyla anlaşmayı imzalama gerekçesi olan Sudanlıların kanının akmaması meselesinde başarısız olduğuna işaret ettiğini vurguladı.

Hartum’da gençlerin oluşturdukları Direniş Komiteleri, 6, 9, 12, 18, 22, 24, 26 ve 30 Ocakta milyonluk gösteri yürüyüşleri planlandığını duyurdu. Ancak, Hartum'un merkezindeki ed-Diyum bölgesindeki direniş komiteleri, başka bir gösteri yürüyüşü programının duyurusunu yaptı. Başkent Hartum ve diğer illerdeki direniş komiteleri, yeni yılın ilk protesto gösterisi için “Yalnız yürümeyeceksiniz” sloganıyla onlara katıldı.

Askeri yetkililer başkent Hartum, Kuzey Hartum ve Omdurman şehirlerini birbirine bağlayan köprüleri yürüyüş öncesinde kapatırken, gösterilerin düzenlendiği günün akşamından köprüleri yeniden açtılar. Polis, ordu, Hızlı Destek Kuvvetleri, güvenlik birimleri ve Cuba'da barış anlaşmasını imzalayan silahlı hareketlerin güçleriyle bağlantılı olması muhtemel diğer güçlerden oluşan büyük birlikler yeniden bölgede konuşlandırıldı. Böylece Hartum'un merkezindeki sivil ve ticari faaliyetler durdu. Başkentin merkezi, üniformalı askerler ve sivil giyimli destek güçleri tarafından işgal edilen bir savaş alanına dönüştü.

Aşırı şiddet

Askeri güçler, barışçıl protestoculara karşı yine artık ‘olağanlaşan’ aşırı şiddet uyguladılar. Buna karşın protestocular Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresine ulaşmayı başardılar ve onları engellemek için bina yakınlarına konuşlandırılan güvenlik güçleriyle vur-kaç şeklinde çatışmalara girdiler. Çatışmalar sırasında çok sayıda protestocu göz yaşartıcı gaz ve ses bombalarıyla yaralanırken tedavi edilmek üzere hastanelere kaldırıldılar. Şarku’l Avsat’a konuşan protestoculardan biri, göz yaşartıcı gaz kapsüllerinin ve ses bombalarının doğrudan protestocular hedef alınarak atıldığını, bazılarının yüzlerine, gözlerine ve kafasına isabet etmesi sonucu çok sayıda protestocunun yaralandığını ve çeşitli derecelerde yanıklar oluştuğunu söyledi. Protestocu, göz yaşartıcı gaz kapsülleri ve ses bombalarının doğrudan protestocuların üzerine atılmasının gerçek ve plastik mermilerden daha tehlikeli olduğunun da altını çizdi.

Dün düzenlenen gösteri yürüyüşleri, askeri güçlerin gerçek mermi ve mühimmat kullandığı yüz binlerce kişinin katıldığı 30 Aralık yürüyüşlerinden iki gün sonra gerçekleşti. Açılan ateş ve uygulanan aşırı şiddet sonucunda dört kişi olay yerine iki kişi ise yaralı olarak kaldırıldıkları hastanede hayatını kaybetti. Çoğu Omdurman şehrinde olmak üzere yaklaşık 300 kişi yaralandı. Yaralılardan bazılarının durumu ise ağır. Dünkü protesto yürüyüşünü organize eden taraflar, yürüyüşün adının ‘Şehitlerin Kanına Vefa’ olarak belirlendiğini söylediler. Burhan ve Hamduk arasında yapılan anlaşmayı reddeden ve barışçıl göstericileri öldüren katillerinden hesap sorulmasını ve bu yönetimin sivillere devredilmesini talep eden gösterilerin organizatörleri, “Kışla askerlerin, sokaklar ise ordunun iktidara gelmesinden bu yana ‘Üç Hayır’ (Müzakere yok, ortaklık yok, pazarlık yok) sloganıyla asker ve sivil ortaklığının feshedilmesini talep eden devrimcilerindir” dediler.

Dünkü gösteriler, Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Burhan'ın 25 Ekim'de gerçekleştirdiği darbeden bu yana Sudan'ın çeşitli şehirlerinde yüz binlerce insanın katıldığı on üçüncü protesto gösterisi oldu. Tüm bu gösteriler sırasında, çoğunluğu askerler tarafından gerçek mermi ile üzerlerine açılan ateş sonucu ölen 56 kişi hayatını kaybederken, yüzlerce protestocu yaralandı. Bunun yanı sıra güvenlik güçleri tarafından protestoculara karşı uygulanan şiddetin dozu da arttı.  

Ülke tamamen felç oldu

Askeri yetkililer, başkent Hartum, Kuzey Hartum ve Omdurman şehirlerini birbirine bağlayan köprüleri kapattı. Protestocuların toplanmasını ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na ulaşmasını engellemek için interneti ve iletişim hatlarını da tamamen kesti. Fakat bu önlemler, direniş komitelerinin önderlik ettiği gençlerin protesto yürüyüşlerini durdurmaya yetmedi. Gözlemcilere göre köprülerin kapatılması ve iletişim hizmetlerinin kesilmesi ülkede hayatı tamamen felç etti. Protesto gösterileri sırasında askerlerin talimatıyla tüm dükkanlar, servisler ve devlet kurumları genellikle kapılarını kapatıyorlar. Şehirlerin birbirinden koparılması ve iletişim hizmetlerinin kesilmesinin yansımaları, yalnızca protesto yürüyüşlerinin yapıldığı günlerle sınırlı kalmayıp, ülkedeki günlük yaşamın tamamını etkiliyor. Şarku'l Avsat'a konuşan protestocu Musa Ali, “Köprüleri ve hizmet merkezlerini kapatarak sivil itaatsizliği uygulamamıza yardımcı oluyorlar” dedi.

Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Burhan, 25 Ekim'de ülkede olağanüstü hal (OHAL) ilan eden bir kararlar paketi yayınladı ve anayasal belgedeki metinleri askıya aldı. Yaklaşık bir ay boyunca ev hapsinde tutulan Başbakan Abdullah Hamduk başta olmak üzere çok sayıda bakan, üst düzey yetkili ve politikacı tutuklanırken, muhalefet ve direniş komiteleri bunu ‘tam bir askeri darbe’ olarak niteleyerek protesto gösterileri düzenlemeye başladılar.

Orgeneral Burhan ve Başbakan Hamduk, 21 Kasım’da Hamduk'un ‘Sudanlıların akan kanını durdurmak için yapmak zorunda olduğunu’ söylediği siyasi bir anlaşma imzaladılar. Anlaşma, Başbakan Hamduk’un görevine dönmesini ve teknokratlardan oluşan yeni bir hükümetin kurulmasını şart koşuyordu. Ancak anlaşma, ‘darbeyi meşrulaştırdığını’ düşünen sivil güçler tarafından büyük bir muhalefetle karşı karşıya kalırken Başbakan Hamduk, yeni hükümetini kuramadı.

Ulusal uzlaşı ve hükümet kurma konusundaki başarısızlığı ve askeri güçlerin barışçıl protestoculara karşı aşırı şiddet kullanmaya ve kanlarını dökmeye devam etmesi nedeniyle Başbakan Abdullah Hamduk, defalarca kez istifa edeceği tehdidinde bulundu ve bulunmaya da devam ediyor.

Ocak ayı kira artış oranı belli oldu

Hindistan'da 15-18 yaş grubu aşılanmaya başladı

Hong Kong’da bir gazete daha baskılar sonucu kapanıyor