SPK'dan borsada işlem esaslarına radikal düzenleme

Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa’da işlem gören hisseleri ABC ve D grubu olarak ayırdı ve işlem esaslarını yeniden düzenledi. SPK, borsada işlem gören payların piyasa, platform ve pazar bakımından 4 farklı grupta izlenmesine, fiili dolaşımdaki pay değeri bakımından 3 farklı grupta değerlendirilmesine ve mevcut ve ilave kurallar bakımından da pay gruplarına göre farklı uygulamalara tabi tutulmasına karar verdi.

SPK haftalık bülteninde yer alan  ve halka açık şirketlerin işlem esaslarını düzenleyen ilke kararları şöyle:

''Kurul’un i-SPK.101.1 (30.10.2014 tarihli ve 31/1080 s.k.) sayılı İlke Kararı:
ABC Düzenlemesi olarak bilinen, Borsa İstanbul A.Ş.'de işlem gören payların işlem esaslarının farklılaştırılmasına yönelik Kurulumuz düzenlemelerinin 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve ikincil mevzuatın yürürlüğe girmesi, Borsa İstanbul’da işlem gören payların işlem esaslarının yeni mevzuat, yeni pazarlar ve son yıllarda halka açılmış olan şirketler dikkate alınarak gözden geçirilmesi sonucunda;

A) Piyasa, platform veya pazar bakımından;

1) Borsa pay piyasasında işlem gören payların işlem esaslarının belirli özellikleri dikkate alınarak farklılaştırılması ve bunların sınıflandırılması amacıyla söz konusu payların A, B ve C olmak üzere üç farklı grupta izlenmesine,

2) Pay piyasası dışında kalan; Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP), Serbest İşlem Platformu (SİP), Nitelikli Yatırımcı İhraç Pazarı ve Gözaltı Pazarı’nda (GP) işlem gören payların genel olarak D Grubu adı altında izlenmesine ve söz konusu payların içinde bulunduğu piyasa, platform veya pazarın özellikleri dikkate alınarak farklı işlem esaslarına tabi tutulmasına,

B) Fiili Dolaşımdaki Pay (FDP) değeri bakımından, Borsa tarafından belirlenen değerleme dönemi itibarıyla FDP değerinin ortalaması;

1) 30 milyon TL ve üzerinde olan payların, A Grubuna dahil edilmesine,

2) 30 milyon TL’nin altında ancak 10 milyon TL ve üzerinde olan payların B Grubuna dahil edilmesine,

3) 10 milyon TL’nin altında olan payların C Grubuna dahil edilmesine,

C) Mevcut veya ilave kurallar bakımından;

1) A Grubu payların;

i) Sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,

ii) Kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerine konu olabilmesine,

2) B Grubu payların;

i) Sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,

ii) Kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerine konu olabilmesine,

iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda B grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,

iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında en çok %50’si oranında özkaynak olarak kabul edilebilmesine,

3) C Grubu payların;

i) Piyasa yapıcısı veya likidite sağlayıcısına sahip olması durumunda sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,

ii) Piyasa yapıcısı veya likidite sağlayıcısına sahip olmaması durumunda tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,

iii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,

iv) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda C grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,

v) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilmemesine,

4) D Grubunda Gelişen İşletmeler Piyasasına (GİP) dahil olan payların;

i) Piyasa yapıcısına sahip olması durumunda sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,

ii) Piyasa yapıcısına sahip olmaması durumunda tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,

iii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,

iv) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,

v) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında en çok %50’si oranında özkaynak olarak kabul edilebilmesine,

5) D Grubunda Serbest İşlem Platformu (SİP) veya Nitelikli Yatırımcı İşlemleri Pazarına (NYİP) dahil olan payların;

i) Tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,

ii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,

iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu paylarda oluşabilecek açıktakas pozisyonunun asgari % 100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine, 

iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilmemesine,

v) Brüt takas uygulamasına tabi olmasına,

6) D Grubunda Gözaltı Pazarına dahil olan payların;

i) Tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,

ii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,

iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine, 

iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilmemesine,

Ç) Bu kapsamda; A, B, C ve D gruplarında yer alan paylara ilişkin sınıflandırma ve kuralların aşağıdaki tabloda özetlenen şekliyle kabul edilmesine,


D) Düzenleme kapsamındaki diğer hususlara ilişkin olarak;

1) Yukarıdaki kurallara ek olarak Borsa tarafından belirlenen değerleme dönemi içerisinde ve hesaplama yöntemi ile Borsa fiyatı pay başına net aktif değerinin 1,5 katı ve üzeri olan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının B Grubu’na, Borsa fiyatı pay başına net aktif değerinin 2 katı ve üzeri olan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının C grubuna dahil edilmesine,
2) Payların sınıflandırılması ve gruplar arası geçiş işlemlerinin belirlenecek değerleme dönemi ve veri seti üzerinden Borsa tarafından yapılmasına,

3) Borsa’ya ilk defa kote olan şirket paylarının grubu belirlenirken; halka arz edilen payların değerinin dikkate alınmasına ve söz konusu payların değerlendirme sonrası dahil oldukları grupların kurallarına göre işlem görmesine,

E) Söz konusu düzenlemenin 2 Ocak 2015 tarihi itibarıyla uygulamaya başlanmasına,

F) Kurulumuzun (1) 23.07.2010 tarihli ve 21/657 sayılı, (2) 23.09.2010 tarihli ve 28/821 sayılı Kararlarının 2 Ocak 2015 tarihi itibarıyla yürürlükten kaldırılmasına
karar verilmiştir.