Siyasi çatışma riski en yüksek üç ülke

G20 ülkeleri arasında yapılan sıralamada, bir yıl içinde siyasi çatışma riski en yüksek üç ülkenin sırasıyla Türkiye, Rusya ve ABD olduğu iddia edildi.

Bloomberg Economics'in araştırmasına göre, önümüzdeki bir yılda şiddetli siyasi kargaşa yaşama olasılığı en yüksek ülke Türkiye. Rusya'nın ikinci sırada yer aldığı listede, seçimlere hazırlanan Amerika üçüncü sırada yer alıyor. Bloomberg Economics’ten Eric Martin imzalı haberde, G20 ülkelerinde kargaşa çıkma ihtimali sayısal bir analizle gösterilirken, ülkelerin iç dinamikleri ABD öncülüğünde inceleniyor.

ABD, G20 ülkeleri arasında siyasi çatışma riski en yüksek üçüncü ülke

ABD’de gelecek yıl siyasi kargaşa yaşama olasılığı dünyanın en büyük 20 ekonomisi arasında Türkiye ve Rusya'dan sonra üçüncü sırada yer alıyor. Donald Trump'a yönelik suikast girişimi sonrası ülke genelinde huzursuzluk artıyor.

Açık bir iç karışıklık çıkma olasılığı gelecek yıl için yüzde 2,9 olarak gösteriliyor ancak bu oran, 20 büyük ekonomi arasında üçüncü en yüksek seviye. Analize göre, ABD'deki risk, Kanada, Almanya ve Avustralya gibi Amerika’nın demokratik eşdeğerlerinden iki kat daha fazla.

Analiz, ABD hükümetinin Siyasi İstikrarsızlık Görev Gücü tarafından geliştirilen bir yöntemi uyarlayarak, şiddetli iç çatışma riskini ölçmeyi amaçlıyor. Bu, 6 Ocak 2021’de Kongre Binası’na yapılan saldırının ardından huzursuzluk korkularını tetikleyen eğilimlere bir sayı vermeyi amaçlıyor.

Analiz, ABD'deki demokratik kurumların zayıflaması ve kutuplaşma şikayetlerinin artmasının 'iç silahlı çatışma riskini önemli ölçüde artırdığını' gösteriyor. "İç çatışma gibi nadir olayların tahminleri, büyük bir belirsizlik payı taşır" diye yazan Bloomberg Economics analisti Nick Hallmark, "Yine de modelin ABD’de artan riskler üzerine analitik bir çerçeve koymada faydalı olduğunu düşünüyoruz ve sonuçlar hiç de iç açıcı değil" diye ekliyor.

Seçim ve şiddet

Bloomberg News/Morning Consult'ın kararsız eyalet seçmenleri arasında yaptığı son ankete göre, katılımcıların yarısı seçimle ilgili bir tür şiddet bekliyor.

Bloomberg Economics modeli, bir ülkeyi iç çatışmalara karşı savunmasız hale getirebilecek faktörleri belirlemeye çalışan Siyasi İstikrarsızlık Görev Gücü tarafından oluşturulan bir metodolojiye dayanıyor.

Model iki değişkene odaklanıyor: Bir ülkenin demokrasi mi, otokrasi mi, yoksa zayıf kurumların şikayetlerin filizlenmesine ve çözülmeden kalmasına neden olduğu bir orta yol olan anokrasi mi olduğunu değerlendiriyor. 2020 Polity Score analizi, ABD'yi anokrasi eşiğinde şeklinde nitelendiriyor.

İkincisi ise, toplumsal gruplar arasındaki farklılıkları, kurumlar ve siyaset içindeki farklılıkları göz önünde bulunduran Kırılgan Devletler Endeksi'ni kullanarak kutuplaşmayı ölçüyor. ABD, Kanada ve Japonya gibi yüksek gelirli demokrasilerden çok Endonezya'ya daha yakın bir skor aldı.

BE analizi, 'çatışma' iki hükümet dışı aktör arasında ya da hükümet ile hükümet dışı bir aktör arasında, en az 25 ölümle sonuçlanan bir olay olarak tanımlıyor. Modelin kriterlerini karşılayan politik şiddet örnekleri arasında Haziran 2023'te Rusya'da Wagner Grubu'nun isyanı ve Myanmar'daki devam eden iç savaş yer alıyor. 6 Ocak Capitol isyanı bu kapsama girmiyor.

“Küçük çaplı saldırılarla başlar”

Colorado merkezli bir araştırma kuruluşu olan Sistemik Barış Merkezi'nin direktörü ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı eski danışmanı Monty G. Marshall, ABD'deki çatışma potansiyelinin siyasi söylemin seviyesi, siyasi liderler arasındaki saygı eksikliği ve silahların kolay erişilebilirliği ile şekillendiğini, bunların da hızlı ve etkili iletişim kanallarıyla daha da güçlendiğini belirtiyor ve ekliyor: "Genellikle bu tür iç savaş türündeki angajmanlar, izole bireyler tarafından gerçekleştirilen çok küçük çaplı saldırılarla başlar. İnternet aracılığıyla mevcut olan iletişim ile, bu tür olaylar hızla tırmanabilir. ABD’de hükümete veya yönetim otoritelerine karşı silahlı çatışma açısından, bu çok uzun zamandır görülmedi, bu yüzden insanların bunu hayal etmekte zorlanacağını düşünüyorum. Ancak neyi hayal etmeye çalıştığınıza bağlı.”

ABD, borçlanma maliyetlerinin artması, yatırımların azalması ve büyümenin yavaşlaması gibi istikrarsız ülkelerin yaşadığı en kötü ekonomik maliyetleri henüz hissetmedi. Ancak Hallmark, "Eğer kurumsal çöküş devam eder ve siyasi şiddet artarsa ABD'nin ekonomik üstünlüğü, Hazine için düşük borçlanma maliyetleri ve hatta doların rezerv para birimi statüsü garanti edilemez” diyor.