Seçimde bunlara dikkat edin

Vatandaşlar, milletvekili genel seçimleri için Pazar günü sandık başına gidecek. Türkiye’de 53 milyon 741 bin 835 seçmen, tüm Türkiye geneline kurulacak 173 bin 881 sandıkta oy kullanacak. Seçimde vatandaşların, sandığa gitmesi çok büyük önem taşıyor. Seçimlerde sandığa gitmek kadar, kullanılan oyların “geçersiz” sayılmaması önem taşıyacak. Hem kullanılmayan oylar, hem de yanlış kullanılarak “çöpe gidecek” geçersiz oylar, baraj sorunu yaşayan partilerin hanesine yazacak. Kamuoyu araştırmalarında dile getirilen “kararsız seçmen”in tavrı, HDP’nin barajı aşıp aşmamasında önemli etken olacak. Sandığa giden seçmen sayısı arttıkça, seçime katılan partilerin yüzde 10 barajını aşabilmesi için alması gereken oy miktarı da yükselecek. 53 milyon 741 bin seçmenin hepsinin sandığa gitmesi durumunda, bir partinin, barajı aşabilmek için en az 5.3 milyon oy alması gerekecek. Ancak seçimlere katılım düşük olursa, barajı aşması için gereken oy miktarı da o derece düşük olacak.

Sandığa gitmek kadar, oyların uygun kullanması da büyük önem taşıyor. Bugüne kadar seçimlerde ortaya çıkan “geçersiz” oyların sayısı, meydanlara çıkan bazı partilerden daha yüksek bir oy oranına ulaşıyor. Hatalı oy kullanılması nedeniyle 30 Mart yerel seçimlerinde yaklaşık 2 milyon oy geçersiz sayıldı. 2009 seçimlerinde 943 bin, 2011 seçimlerinde 973 bin, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ise 737 bin oy, “yanlış kullanımdan”“çöpe” gitti.

Geçersiz oylar barajı etkileyecek

Geçersiz oylar, seçim barajında etkili oluyor. Yüzde 10 barajı, toplam kullanılan oylardan geçersiz oylar çıkarılarak hesaplanıyor. Yani 50 milyon seçmenin sandığa gittiği varsayılırsa, bir milyon geçersiz oy kullanılmışsa, baraj hesaplaması 49 milyon oy üzerinden hesaplanacak. Böylece bir partinin barajı aşması için gerekli olan oy sayısı daha da düşmüş oluyor.

53 MİLYON SEÇMEN VAR

Pazar günü yapılacak milletvekili genel seçiminde, 53 milyon 741 bin 835 seçmen, Türkiye genelinde kurulan 173 bin 881 sandıktaoy kullanacak. Sandık başına gidecek olan seçmen oyunu nasıl kullanacak, nelere dikkat edecek? İşte, sandık başına gidenlerin dikkat etmesi gereken noktalar. Oyunuzu kullanırken bunlara mutlaka dikkat edin.

TÜM YURTTA AYNI SAATTE

Oy verme işlemi, tüm yurtta sabah saat 8’de başlayıp, akşam 17’de bitecek. Daha önceki dönemlerde, havanın erken kararmasından dolayı Doğu illerinde sandıklar erken kapatılabiliyordu. Ancak bu seçimlerde, hava aydınlık olduğu için tüm illerde oy verme işlemi aynı anda başlayıp, sandıklar aynı anda kapatılacak.

TC KİMLİK NO ZORUNLU

Sandığa gelirken, üzerinizde mutlaka “TC kimlik numarası yazan” bir kimlik belgesi olmalı. Üzerinde TC kimlik numarası olmayan bir kimlik belgesi olan seçmenlerin oy kullanabilmesi için bu belgelerin yanında ya seçmen bilgi kağıdı ya da, TC kimliğini ispata elverişli bir belge olacak. Aksi takdirde oy kullanamaz.

ZARFLARI KONTROL EDİN

Seçmen, sandık görevlisinin verdiği birleşik oy pusulası, zarf ve mührü alarak oyunu kullanmak üzere kabine geçecek. Vatandaşların, kabine geçerken mutlaka, hem zarf, hem de pusula üzerinde YSK’nın yanı sıra, sandık kurulunun mührünün bulunup bulunmadığına bakmaları gerekiyor.

ZARFI DÜZGÜN KATLAYIN

Oyunuzu kullandıktan sonra, mürekkebin diğer bölümlere bulaşmaması için birleşik oy pusulasını, mühürlediğiniz yer dışta kalacak şekilde katlayarak zarfa koyup, sandığa atın ve sandık seçmen listesinde adınızın bulunduğu yerin karşısına imzanızı atın.

MÜHRÜ TAŞIRMAYIN

Pusulada yer alan tercih ettiğiniz siyasi partinin altında bulunan daireye “EVET” veya “TERCİH” mührünü basın. Mührü, tercih dairesinin dışına taşırmayın. Mekanizmalı mührün hangi tarafının baskıyı yaptığına dikkat edin. Ters tutarak, pusula yerine elinize basmayın.

GÜMRÜKLERDE İŞLEM SÜRÜYOR

Yurt dışında bulunan 2 milyon 867 bin 658 seçmen 8 Mayıs’tan itibaren oylarını kullandı. Yurt dışında oy kullanımı 31 Mayıs’ta bitti. Ancak gümrük kapılarında oy verme işlemi, Pazar günü saat 17.00’ye kadar devam edecek.

EĞER SEÇMEN KARTI YOKSA...

Seçmen bilgi kâğıdı gelmeyen vatandaşlar da oy kullanabilecek. Kâğıdı bulunmayıp kütüğe kayıtlı olanlar, nüfus kâğıdı, resmi daireler veya iktisadi devlet teşekküllerince verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, ehliyet, evlenme cüzdanı ile oy verebilecekler. Seçmen bilgi kâğıdı gelmeyenler, oy kullanacakları sandığı internetten “ysk.gov.tr” adresinden öğrenebilirler.

KİMLER OY KULLANAMAZ

MERNİS Adres Kayıt Sistemi’nde yer almayanlar, haklarında kısıtlama kararı kesinleşenler, kamu hizmetlerinden yasaklı olanlar, silâhaltında bulunan erler, onbaşılar ve kıta çavuşları ile askeri öğrenciler, taksirli suçlar dışında, kasıtlı suçlardan cezaevinde bulunan hükümlüler oy kullanamayacak.

ENGELLİ’YE AKRABA DESTEĞİ

Görme engelliler, felçliler veya engelleri açıkça belli olanlar o seçim çevresi seçmeni olan akrabalarından birinin, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımı ile oylarını kullanabilecekler. Sandık kurulu başkan veya üyeleri oy kullanma sırasında yardım edemeyecek.

PUSULADA 19 PARTİ VAR

Seçimlere katılma yeterliliği bulunan 31 partiden 11’i seçimlere girmeme kararı aldı ve YSK’ya aday listelerini göndermedi. Ancak Büyük Birlik Partisi(BBP) ile Saadet Partisi(SP) seçime, SP çatısı altında gireceklerini açıkladı. Bu nedenle oy pusulasında 19 partinin ismi yer alıyor. Pusulada partiler şu sırayla yer alıyor: DYP 1, Millet ve Adalet Partisi 2, Anadolu Partisi 3, Komünist Parti 4, Millet Partisi 5, Merkez Parti 6,, Toplumsal Uzlaşma Reform ve Kalkınma Partisi 7, Halkın Kurtuluşu Partisi 8, Liberal Demokrat Parti 9, MHP 10, HDP 11, BBP ve Saadet Partisi 12, CHP 13, AK Parti 14, DSP 15, Yurt Partisi 16, Demokrat Parti 17, Vatan Partisi 18, Bağımsız Türkiye Partisi 19

-  SEÇİMDE HİLE YAPANA 3 YIL

Seçimlerde usulsüzlük yaptığı tespit edilenlere hapis ve para cezası verilecek. Seçmene oy karşılığı menfaat, kıymetli eşya, vazife veya hizmet vadedenler ile bunları kabul eden seçmenler bir yıldan 3 yıla kadar hapisle cezalandırılacak.

-  SANDIĞA GİTMEYİ ENGELLEME 4 YIL

Seçmenin sandık yerine gelmesini engelleyenlere 4 yıla kadar hapis verilecek. Suç, memuriyet nüfuzunun kullanılması veya birinin salahiyetini suiistimal şeklinde gerçekleşirse ceza 2 yıldan az olamayacak. Seçmenin oy kullanmasını engellemek amacıyla tehdit, cebir veya şiddet kullananlara 3 ila 5 yıl hapis cezası verilecek.

-  BAŞKASININ YERİNE OY KULLANAN

Seçme yeterliliği olmadığını bildiği halde oy vermeye teşebbüs eden 2 yıldan 5 yıla kadar hapisle yargılanacak. Başkasının adıyla oy kullanma teşebbüsünde bulunan veya verenler ise 3 yıldan 5 yıla kadar hapisle cezalandırılacak. Sandık başında seçmenin imzaladığı sandık seçmen listesine gelmeyenler adına sahte imza atma, mühür koyma veya parmak basma gibi hileyle sandığa oy atan veya attıranlara 5 yıla kadar hapisle birlikte para cezası da uygulanacak.

-  SANDIĞI ÇALAN HAPİS YATACAK

Oy verilen sandığın yerini değiştiren, açan, çalan veya tahrip edenler ya da içindeki oy zarflarını alan, çalan ve değiştirenler 3 yıldan 5 yıla kadar hapisle yargılanacak.

-  TUTANAĞA MÜDAHALE EDİLEMEZ

Oy pusulalarını veya seçim ile ilgili her türlü evrakı zapteden ve imha edenlere, oy verme yerine götürülmelerine mani olanlara 3 yıla kadar hapis verilecek. Seçim sonucunu veya seçim tutanaklarını tamamen ya da kısmen değiştirenlere, sahte tutanak tanzim edenlere 5 yıldan 8 yıla kadar hapis verilecek.

-  ALKOLLÜ İÇKİLER SATILAMAZ

Seçim günü umuma açık yerlerde içki verenler, satanlar veya içenler, açık ya da kapalı şişelerde içki satanlar ve alanlar, 3 aydan 6 aya kadar hapisle yargılanacak, silah taşıma yasağına aykırı hareket edenler, ağır cezayı gerektirecek suç oluşturmadığı takdirde 25 günden az olmamak kaydıyla adli para cezasına çarptırılacak.

-  OY KULLANMAYANA CEZA VAR

Seçimde oy kullanmayanlara da para cezası verilecek. Ceza miktarı, Maliye Bakanlığının Parasal Sınırlar ve Oranları Hakkındaki Genel Tebliği dikkate alınarak belirlenecek. Cumhurbaşkanlığı seçiminde oy kullanmayanlara verilecek ceza, 22 lira olarak belirlenmişti.

LİDERLER NEREDE OY KULLANACAK?

Liderler de, oylarını, kayıtlı oldukları seçmen kütüğünün bulunduğu yerde kullanacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul’da evinin bulunduğu bölgedeki  Saffet Çebi İlkokulu’nda kullanacak. Başbakan Ahmet Davutoğlu ise Konya’da evinin hemen yakınındaki Şükrü Doruk Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde oyunu verecek. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu Ankara’da Çukurambar’da evinin yakınındaki Arjantin İlk Okulu, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de, yine evinin yakınındaki Anıttepe İlk Okulu’nda oyunu kullanacak.