Seçim sistemi için iki model

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı sistemiyle birlikte, seçim sisteminin de değiştirilmesi için kurmaylarına, “İspanya ve Fransa örneklerini inceleyin” talimatı verdi. Hem Beştepe’de, hem de AK Parti’de hukukçu ekip, Seçim Yasası üzerinde teknik çalışmaları başlattı. Bu kapsamda, Fransa ve İspanya’daki sistem incelenerek, yeni seçim sisteminin nasıl bir yapıda olması gerektiğine ilişkin hazırlığa şekil verilecek. Anayasa uyum yasaları çerçevesinde Adalet Bakanlığı’nın hazırlayarak Meclis’e gönderdiği yasal düzenlemelerin yanı sıra Seçim ve Siyasi Partiler Yasası ile ilgili düzenlemelerle ilgili çalışmalar da birkaç koldan yürütülüyor.

SON MYK’DA TALİMAT

Adalet Bakanlığı, AK Parti hukukçu kurmayları ve Beştepe’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hukukçu danışmanlarından oluşan ekip, ayrı ayrı çalışmaları yürütüyor. Bu çalışmalar, belirli bir aşamaya getirildikten sonra bir araya getirilerek yeni seçim sisteminin nasıl olacağına ilişkin ortak bir noktaya varılacak.Erdoğan başkanlığında gerçekleştirilen son AK Parti Merkez Yürütme Kurulu(MYK) toplantısında da özellikle Seçim Yasası değişikliği üzerinde durulduğu ve Cumhurbaşkanı’nın, kurmaylarına bu konuda hazırlık yapılması talimatı verdiği öğrenildi. Erdoğan’ın, kurmaylarına İspanya ve Fransa seçim sistemlerine atıfta bulunarak, bu ülkelerdeki düzenlemelerin de incelenmesi talimatını verdiği kaydedildi.

AK Parti kurmayları, “dar bölge”den ziyade, “daraltılmış bölge” üzerinde yoğunlaşırken, bu sisteme geçildiği takdirde partilerin mevcut durumlarına göre kaç milletvekili çıkarabileceklerine yönelik simülasyonlara da göz atıyorlar.

FRANSA’DA İKİ TURLU DAR BÖLGE

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “inceleyin” talimatı verdiği iki ülkeden biri olan Fransa’da, “iki turlu dar bölge” sistemi uygulanıyor. Milletvekili sayısı 550 ve seçim barajı uygulanmıyor. Her milletvekilliği, bir bölge sayılıyor. Bir adayın, ilk turda seçilebilmesi için oyların salt çoğunluğunu (yüzde 50+1’ini) ve geçerli seçmenler en az dörtte birinin oyunu alması gerekiyor. Bir hafta sonra yapılan ikinci oylamada aday olabilmek için ilk turda en az yüzde 12,5 oy almış olmak gerekiyor (bu orana ulaşılamamışsa geçerli sayılmıyor). İkinci oylamada ise en çok oyu alan aday kazanıyor. Her aday yedeği ile birlikte seçiliyor.

İSPANYA ÖRNEĞİ

İspanya’da milletvekili sayısı Anayasa’ya göre en az 300, en fazla 400 olabiliyor. Her il, bir seçim çevresi olarak belirleniyor ve illerin çıkaracağı milletvekili sayısı da, kanuna göre her seçim çevresine asgari bir başlangıç temsilcisi verildikten sonra kalanı nüfusa oranlanarak dağıtılıyor. Vatandaşlar, parti listelerine oy veriliyor. Oylar, nispi temsil usulüne göre “d’Hondt formülüne göre sayılıyor. Kongredeki sandalyeler, alınan oyların yüzdesine göre, parti listelerine tahsis ediliyor. Adaylar da oy pusulasındaki ad sırasına göre partiler arasında dağıtılıyor. Seçim Yasası’na göre, partinin herhangi bir seçim bölgesinde bir sandalye kazanması için atılan oyların en az yüzde 3’ünü alması gerekiyor. (Star)