SAMEKS Bileşik Endeksi geriledi

Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Birimi tarafından yapılan çalışmaya göre, merkez üssü Kahramanmaraş olarak gerçekleşen, deprem felaketi, yalnızca gerçekleştiği bölgede değil, ülke genelinde sosyoekonomik hayatı oldukça olumsuz etkiledi ve bunun sonuculnda SAMEKS Bileşik Endeksi de 50 eşik değerinin altına geriledi.

Çalışmada şöyle denildi:

"2023 yılı Şubat ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bir önceki aya göre 5,2 puan azalarak 48,7 değerine gerilemiştir. Söz konusu gelişmede Hizmet Sektörü Endeksinin önceki aya göre 4,7 puan azalarak 49,4 seviyesine gerilemesi etkili olurken, Sanayi Sektörü Endeksi de 7,4 puan birden azalarak 47,3 puana gerilemiştir. Böylece Haziran 2021 döneminden beri ilk kez her iki sektörde birden aylık bazda azalış gözlenmiştir.

Bu dönemde hizmet sektörüne ilişkin girdi alımlarının önceki aya göre hızlı bir şekilde ivme kaybetmesiyle iş hacminde daralma kaydedilmiştir. Sanayi sektöründe ise yeni siparişlerde gözlenen azalışlar üretimde yavaşlama yaşanmasına neden olmuştur.

Bu gelişmeler neticesinde önceki aya göre 5,2 puan azalarak 48,7 seviyesinde gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, Ağustos 2022 döneminden beri ilk kez 50 referans değerinin altına gerilemiş ve ekonomik aktivitenin önceki aya kıyasla yavaşladığına işaret etmiştir.

Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi, 2023 yılı Şubat ayında, bir önceki aya göre 7,4 puan azalarak 47,3 seviyesine gerilemiştir. Bu dönemde yeni siparişlerin önceki aya göre 11,9 puan birden azalarak 42,9 seviyesine gerilemesi, sektör genelinde gözlenen ivme kaybının başat faktörü olmuştur.

Yeni siparişlerdeki azalışa bağlı olarak önceki aya göre 6,3 puan azalan girdi alımları 61,0 puan seviyesine gerilerken, üretim alt endeksi de önceki aya göre 9,6 puan azalarak 42,1 sevisinde gerçekleşmiştir.

Bu dönemde tedarikçilerin teslimat süresi alt endeksi 0,5 puan artış kaydederek 52,9 puanla olumlu görünümünü sürdürmüştür. Nihai mal stoku alt endeksi ise 0,4 puanlık azalışla 46,9 seviyesine gerilemiş ve durgun bir görünüm arz etmiştir.

Bu gelişmelere bağlı olarak sanayi sektörü istihdam alt endeksi 2,3 puanla 50,0 seviyesine gerilemiş ve sektöre ilişkin emek talebinin önceki aya göre değişim kaydetmediğine işaret etmiştir. Böylece önceki aya göre 7,4 puan gerileyen Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi, 18 aylık kesintisiz artış sürecinin ardından, Şubat 2023 döneminde azalış kaydetmiştir.

Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi, 2023 yılı Şubat ayında önceki aya göre 4,7 puan azalarak 49,4 seviyesine gerilemiştir.

Bu dönemde hizmet sektörüne yönelik girdi alımları önceki aya göre 13,5 puan birden azalarak 51,0 seviyesine gerilemiştir.

Girdi alımlarının artış hızında gözlenen ivme kaybına paralel olarak iş hacmi alt endeksi 6,2 puan azalarak 46,8 seviyesinde gerçekleşmiştir.

Önceki aya göre 3,3 puan azalarak 47,8 seviyesine gerileyen tedarikçilerin teslimat süresi alt endeksi, sektörün mal ve hizmet tedarik süreçlerinde kesintiler olduğuna işaret etmiştir. 9,3 puan artış kaydederek 58,2 seviyesine yükselen nihai mal stoku alt endeksi ise olumlu bir görünüm arz etmiştir. 0,9 puan azalmasına karşın 50,8 seviyesinde gerçekleşen istihdam alt endeksi ise, sektör genelinde emek talebinin artış kaydetmeyi sürdürdüğüne işaret etmiştir.

Söz konusu gelişmeler neticesinde Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi 49,4 seviyesine gerilemiş ve 5 aylık kesintisiz artış süreci sona ermiştir.

YORUM:

6 Şubat Pazartesi günü merkez üssü Kahramanmaraş olarak gerçekleşen, 10 ili ve 13,5 milyon vatandaşı doğrudan etkileyen deprem felaketi; yalnızca gerçekleştiği bölgede değil, ülke genelinde sosyoekonomik hayatı oldukça olumsuz etkilemiştir. Toplam GSYİH’nin yaklaşık %9,0’unu kapsayan, toplam ihracatın neredeyse %8,0’ini karşılayan ve başta imalat sanayii olmak üzere birçok sektörde ön plana çıkan bu 10 ilde üretimin ve ticaretin aksaması; ülke genelinde ekonomik aktivitenin önceki aya kıyasla yavaşlamasına neden olmuş ve bunun neticesinde SAMEKS Bileşik Endeksi de 50 eşik değerinin altına gerilemiştir. Bölgede üretimin büyük oranda sekteye uğramasının yanı sıra; hasar gören karayolları ve limanlar da lojistiği ciddi anlamda engellemiş ve böylece Şubat ayında SAMEKS Hizmet Sektörü Endeksi 5 ay, SAMEKS Sanayi Sektörü Endeksi ise 18 ay sonra azalma sinyali vermiştir.

Hizmet üretici fiyatları arttı

Türkiye 2022 yılında yüzde 5,6 büyüdü