Sabah kahveniz bile lüks haline gelebilir

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Enflasyon tüm dünyada yüksek seyrediyor. Başta ABD ve özellikle de Avrupa’da enflasyon, sıcak bir sabah kahvesini bile lüks haline getirme tehlikesi taşıyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, enflasyonun olumsuz etkileri hanehalkı bütçelerini giderek zorluyor. Peki, fiyat artışlarının manşet oranının sizin için tam olarak en anlama geldiğini merak ediyor musunuz?

World Economic Forum’dan Douglas Broom’un yazısına göre, euroyu kullanan 19 ülkedeki manşet enflasyon 2022 yılı Ekim ayında yüzde 10,7'ye ulaştı. Bu Avrupa para birimi euronun piyasaya sürülmesinden bu yana görülen en yüksek oran olma özelliği taşıyor. Yüksek enflasyonda en önemli etken ise, enerji fiyatlarının Ekim ayında yıllık bazda yüzde 41,9 oranında artması oldu.

Gıda, alkol ve tütün maliyetindeki yıllık artış, 2022 yılı Ekim ayında, bir önceki ayki yüzde 11,8’lik orandan yüzde 13.1 seviyesine yükseldi. CNBC, Ekim ayı için manşet enflasyonun İtalya’da yüzde 12,8’i, Almanya’da yüzde 11,6’yı ve Fransa’da yüzde 7,1’i vurduğunu bildirdi.

Enflasyon nasıl ölçülür?

Ulusal enflasyon rakamlarının çoğu, istatistikçilerin tipik bir hanehalkının düzenli olarak satın alabileceği şeyleri temsil ettiğini düşündüğü bir dizi mal ve hizmetin - veya sepetin - fiyatlarındaki değişikliklere dayanıyor.

Bu, ulusal bir enflasyon rakamı oluştursa da, kişisel enflasyon oranınız günden güne, gerçekte ne satın aldığınıza bağlı olarak değişiyor.

Bir fincan kahvenin fiyatı

Uzmanlar, manşet enflasyon oranlarını daha makul hale getirmek için tarihsel olarak bazı alternatifler geliştiriyor ve bunlar uzun vadede yerleşik hale gelerek kullanılıyor. Örneğin, 1981 yılında, Financial Times’ta gazeteci olan Nico Colchester, bir çikolata satın almak için ne kadar kazanmanız gerektiğine dayanan bir enflasyon endeksi geliştirip öneriyor ve geliştirdiği yönteme Mars Bar Standard adını veriyor.

Çikolatanın yanı sıra Big Mac burgerin fiyatına dayalı olarak da benzer endeksler oluşturulmuş bulunuyor. Şimdi ise Avrupa Birliği istatistikçileri daha evrensel bir ölçü geliştirmişe benziyor: Bir fincan kahvenin fiyatı.

Kahve ne kadar pahalı olabilir?

Eurostat verileri, bir fincan kahvenin fiyatının Ağustos 2022'ye kadar olan yılda yüzde 16,9’la neredeyse beşte bir oranında arttığını gösteriyor. Buna karşılık, AB genelinde kahve maliyeti önceki 12 ayda sadece yüzde 0,5 artış gösteriyor.

Avrupa Komisyonu, “Güne bir fincan sıcak kahve ile başlamak pek çok kişi için günlük bir rutindir. Ancak, son fiyat artışları bu sabahı neredeyse bir lüks haline getirebilir” diyor.

Kahvenizi sütlü veya şekerli alırsanız, Ağustos 2022'de AB genelinde 12 ay öncesine göre taze tam yağlı sütün fiyatı yüzde 24,3 ve az yağlı sütün fiyatı yüzde 22,2 arttı için, hissedeceğiniz enflasyonun etkisi daha da keskin olacaktır.

Aynı dönemde AB şeker fiyatının yüzde 33.4 daha pahalı olmasıyla birlikte, fincanınıza şeker eklemek daha da pahalı hale gelebilir. Şeker fiyatlarının 2020 ile 2021 yılları arasında yalnızca yüzde 0,8 oranında artması ise enflasyonun nasıl sonuçlar doğurduğunu anlamak açısından önemli bir veri olarak öne çıkıyor.

Kahve fiyat artışında lider Finlandiya

Finlandiya, kahve fiyatlarında en büyük artışı yaşayan ülke olarak diğer ülkelerden ayrılıyor. Finlandiya’da Ağustos 2022'ye kadar olan 12 ayda kahve fiyatları yüzde 44'ün üzerinde artış yaşadı. Diğer yandan, Polonya'da kahvenize şeker eklemek artık yüzde 109'un üzerinde daha pahalı. Süt fiyatlarındaki en belirgin artışlar ise yüzde 50'nin üzerinde olmak üzere Macaristan ve Litvanya'da hissediliyor.

Özetle Avrupa Kahve Endeksi, Dünya Ekonomik Forumu'nun önemli bir ekonomik tehlike döneminde yaşadığımız konusunda uyaran Eylül 2022 Baş Ekonomistler Görünümü'nün (September 2022 Chief Economists’ Outlook) bulgularını yansıtıyor.

Keşfedilmemiş sularda yüzmek

Dünya çapında büyüme beklentileri azalırken, enflasyon oranları da kısa sürede rekor seviyelere yükseldi. Raporda, “Reel ücretler ve tüketici güveni serbest düşüşte ve bu durum büyümeye daha fazla ters rüzgar ekliyor ve hatta toplumsal huzursuzluk olasılığını da artırıyor” deniliyor.

Küresel ekonominin ‘bilinmeyen sularda’ olduğuna dikkat çeken rapor, enflasyon riskini azaltmaya yönelik tedbirlerin durgunluğu ve işsizliği tetiklediğini, zor bir mücadele veren hanehalklarına yönelik desteğin ise pandemi tarafından zaten şişmiş olan kamu borçlanma seviyelerine eklendiğini belirtiyor.

Rapor için ankete katılan önde gelen küresel ekonomistlerin 10'undan dokuzu, 2023'te enflasyonist baskıların azalmasını beklemelerine rağmen, 2022'nin geri kalanında Avrupa ve ABD'de enflasyonun yüksek kalmasını beklediklerini söylüyor. Raporda, “Küresel ekonomi ve dünya nüfusunun çoğu için kısa vadede görünüm karanlık” deniyor.

Yunanistan’da ücret ve enflasyon grevi

BoE Baş Ekonomisti: Enflasyon manyağı değiliz

Euro Bölgesi için enflasyon beklentileri hafif düştü

Williams: Uzun vadeli enflasyon beklentileri stabil seyrediyor

İsviçre Merkez Bankası Başkanı'ndan enflasyonla mücadele açıklaması

İngiltere'de market enflasyonunda yeni rekor