Rusya ve Batı arasındaki ekonomik savaşta yeni cephe

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Rusya, Ukrayna işgalinden bu yana Batı dünyasının yaptırımlarıyla karşı karşıya. Ancak Kremlin’den gelen misillemeler, Avrupalı şirketleri de zor duruma sokuyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, Rusya’nın Batı dünyasıyla arası Ukrayna Savaşı’ndan itibaren giderek daha fala açılıyor. Batı yaptırımlarına direnen Rusya’nın, özellikle kendi topraklarındaki yabancı varlıklar üzerindeki tasavvuru, Avrupalı şirketler için sorun teşkil ediyor. 

Avrupalı şirketler zor durumda

Financial Times’tan Alexandra Prokopenko'nun haberine göre, Rusya'nın Batı ile olan ekonomik savaşı yeni bir cepheye taşınıyor gözüküyor. Kremlin yaptırımlara misilleme yaparken, Avrupalı şirketler çok az veya hiç tazminat alamadan varlıklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalmış durumda.

Kremlin'in Ukrayna'yı işgalinin ardından Rusya'nın Batı ile ekonomik çatışması yeni ve tehlikeli bir aşamaya giriyor. Şimdiye kadar Moskova, misilleme tedbirlerini çoğunlukla Avrupa enerji piyasalarını sıkıştırmaya odaklamıştı. Ancak Avrupa'daki bir dizi mahkeme kararının oradaki Rus varlıklarını dondurmasından sonra Kremlin çatışmanın şiddetini tırmandırmaya başladı ve ülkedeki yabancı varlıkların geçici olarak millileştirilmesi için yasal bir çerçeve oluşturdu.

Milyarlarca dolara mal olan ve yıllarca sıkı çalışma gerektiren projelerin tehlikede olduğu anlaşılıyor ve Rus hükümeti büyük olasılıkla her yabancı paydaşa kişiselleştirilmiş bir yaklaşım uygulayacağa benziyor. Rusya içindeki çıkar gruplarına fayda sağlarken Batı’da yeni bölünmeler yaratmaya çalışmayı hedefliyor. Yeni politikanın ilk kurbanları olan Finlandiya'dan Fortum ve Almanya'dan Uniper olmak üzerek iki Avrupalı enerji şirketinin Rusya’daki varlıkları, yakın zamanda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in bir kararnamesi ile geçici yönetim altına alındı.

Tetikleyici Almanya mı?

Kremlin'in eylemleri, Putin'in uzun süredir müttefiki olan Igor Sechin liderliğindeki devlete ait Rus petrol şirketi olan Rosneft'in iddiasını reddeden Leipzig'deki federal idare mahkemesi tarafından tetiklenmiş gibi görünüyor. Rosneft'in iddiası, Alman hükümetine ve Eylül ayında şirketin Almanya'daki varlıklarını ulusal enerji düzenleyicisinin denetimi altına alma kararına karşı çıkıyordu. Bu adımdan önce Rosneft, ülkenin işleme kapasitesinin yüzde 12'sinden fazlasını oluşturan Almanya'daki en büyük üçüncü petrol arıtma şirketi konumundaydı.

Almanya'nın bu eylemi, Batı yaptırımlarının bazı istenmeyen sonuçlarından kaynaklanıyor. Rosneft'in kuzeydoğu Almanya’da yer alan Schwedt'teki rafinerisi, büyük Berlin bölgesinin ekonomisi için önemli ancak çoğunluk sahibi hissedar olarak yaptırımlar altında olduğundan, düzgün çalışmıyor. Bunda yaptırım uygulanan kuruluşlarla yapılan işlemlerin yasa dışı kabul edilmesinin ve sermaye çıkışı risklerinin etkisi bulunuyor.

Rus alıcılar devrede

Moskova'da, Avrupalı yetkililerin bu tür eylemleri giderek daha fazla ‘soygun’ olarak görülüyor ve Kremlin'in öylece oturup izlemeyeceği anlaşılıyor. Batılı şirketler için geçen ay belirlenen yeni çıkış kuralları, Rusya'nın misilleme stratejisinin bir başka parçası olma niteliği taşıyor. Batılı şirketler Rus ortaklı projelerdeki hisselerini yalnızca yüzde 50 indirimle satabiliyor ve ayrıca Rus şirketlerine ‘gönüllü bağış’ adı altında, ilgili varlığın değerinin yüzde 5 ila 10'u değerinde savaş tazminatı ödemek zorunda kalıyor.

Moskova'nın eylemlerinin yasallığını hala önemseyen Rus hükümetindeki teknokratların dışında, artan kamulaştırma kampanyasının arkasındaki ana itici gücün ‘siloviki’, yani güvenlik teşkilatı, polis veya askeri geçmişi olan kişilerden oluştuğu görülüyor. Bunlar arasında Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), savcılık ve Kremlin'in siloviki hizipinin muhafazakar lideri olarak tanımlanabilecek ve Leipzig mahkemesinin kararından açıkça memnun olmayan Sechin'deki kişiler yer alıyor.

Putin'in kararnamesi, federal emlak yönetim kurumuna Rusya'daki operasyonları durdurma ihtiyacının vurduğu batılı varlıkları kontrol etme hakkı veriyor. Ajansın görevi, bu varlıkları değerlendirmek ve ardından bunları Rus alıcılara satmak. Başka bir deyişle, Fortum'a ve Uniper'in varlıklarına karşı yapılan son eylemler, gelecekte yaşanacakların sadece fragmanı niteliği taşıyor gözüküyor.

Yatırımlarını tamamen kaybedebilirler

Yeni yasal mekanizmayla Kremlin'in yabancı yatırımcılara tek tip bir yaklaşım benimsemesi pek olası değil. Bunun yerine, Rusya'daki bağlantılarına bağlı olarak yatırımcılarla ayrı anlaşmalar yapılacağı anlaşılıyor. Buna en iyi örnek, Putin'in Kremlin'de iyi bağlantıları olan özel bir Rus gaz üreticisi olan Novatek'e Sakhalin-2 petrol ve gaz sahasındaki hissesi için Shell'e 1 milyar dolardan fazla ödeme izni vermesi. Bu yaklaşım, Kremlin'e Batı’daki devletler ve şirketler arasında yeni boşluklar açma fırsatı sunuyor.

Sonuç olarak, batılı şirketlerin kendilerini belirsizlik içinde bulması olası gözüküyor. Batıda, Rusya ile bağlarını koparmaları için kamuoyu baskısı altındalar, ancak yaptırımlar onların hisselerini Rus işletmelerinin çoğuna satmalarını yasaklıyor. Bu arada, Rus hükümetinin gerekliliklerine uymak, onların Putin’in elini kolaylaştırıcı olarak damgalanmalarına yol açabilir. Sonuç olarak, artan sayıda Avrupalı şirketin Rusya'daki yatırımlarını tamamen kaybetme olasılığı giderek artıyor.

Şimdiye kadar, ne Rusya ne de Avrupa'nın atıl durumdaki varlıklarla nasıl başa çıkılacağı konusunda kapsamlı bir stratejisi yok. Kremlin Avrupa'yı yaptırım uyguladığı ve Ukrayna'yı desteklediği için cezalandırmanın yollarını ararken, bağların kopmasının çatışmayı şiddetlendireceği anlaşılıyor. Putin'in yandaşlarının Rusya'daki Batı varlıklarını ele geçirme iştahının, araları iyice bozuk olan iki tarafın arasını daha da açmaktan başka bir işlevi olmayacağı gözüküyor.

Rusya'nın altın ve döviz rezervleri arttı

Rusya'da Çin otomobillerinin satış payı yüzde 60'a çıkabilir!

Çin'den Avrupa'ya 'ilişkilerde istikrar' sözü

Orban: Avrupa Rusya'ya ambargo ile kendini vurdu

Avrupa Rusya'ya ihanet etti

Avrupa Rusya'ya yeni yaptırım uygulayacak mı?