Rüşvette temiziz, ihalelerde fesatız

Ernst & Young’ın Avrupa, Orta Doğu, Hindistan ve Afrika’da 36 ülkede yaklaşık 3 bin 500 üst düzey yöneticinin katılımı ile gerçekleştirdiği “2013 Yolsuzluk Anketi”ne göre, Türkiye, rüşvet konusunda 11 AB ülkesinden daha temiz. İhalelerde rüşvet alanında ise Türkiye, 36 ülke arasında en kötü 10 içinde yer aldı. Ayrıca, Türkiye’de şirketlerin mali performanslarını olduğundan daha iyi gösterdiği görüşüne katılanların oranı ise yüzde 45. 
Ernst & Young’ın Avrupa, Orta Doğu, Hindistan ve Afrika’da 36 ülkeden yaklaşık 3 bin 500 üst düzey yöneticiyle gerçekleştirdiği “2013 Yolsuzluk Anketi”, rüşvet ve ihalelerde yolsuzluğun ne kadar etkili olduğu konusunda çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor. Türkiye katılımcılarının %55’i rüşvet ve usulsüzlüğün iş dünyasında yaygın olduğunu düşünürken, %39’u kendi sektörlerinde ihale kazanmak için rüşvete başvurulmasının bir gereklilik olduğu görüşünde. Türkiye ile ilgili yanıtlar anketin geneli ile kıyaslandığında, Türkiye’nin rüşvet ve usulsüzlük açısından AB üyesi olan birçok ülkeye kıyasla daha iyi durumda olduğu gerçeğini ortaya koyuyor.
İhale kaybetmemek için rüşvete başvurmak en kestirme yol
Kurumsal yolsuzluklar üzerine yayınlanan raporda, şirket yöneticilerine “İçinde bulunduğunuz sektörde ihale kazanmak için rüşvete başvurmak yaygın bir uygulama mıdır” sorusuna cevaben Türkiye’den katılanların %39’u rüşvetin yaygın bir uygulama olduğu görüşünü bildiriyor. Türkiye bu oran ile 36 ülke arasında yaygın rüşvete başvurulduğu düşünülen 10’uncu ülke olarak konumlanıyor.
Katılımcıların %55’i Türkiye’deki iş dünyasında rüşvete sıklıkla başvurulduğunu belirtiyor. Bu oranın, katılımcılar tarafından ifade edilen sektörel orandan yüksek olması katılımcıların kendi sektörlerine kıyasla genel uygulamada rüşvetin daha yaygın olduğu kanaatinde olduklarını ortaya koyuyor.
Raporda, rüşvetin yaygın olmadığı düşünülen ülkeler ağırlıklı olarak Kuzey Avrupa’dan çıkarken, kamu idaresinin en iyi çalıştığı düşünülen AB üyelerinden Slovenya’nın Kenya’yı geçerek rüşvete başvurmanın en yaygın olduğu düşünülen ülke olarak araştırmada ilk sırayı aldığı görülüyor. Rüşvete başvurma düzeyinde AB ülkeleri arasında, Hırvatistan ve Yunanistan’ın Slovenya’yı takip ettikleri ortaya çıkıyor.
Bilançolar gerçeği yansıtıyor mu?
Anket, aynı zamanda şirketlerin finansal performanslarının ne kadar gerçekçi olduğuna yönelik algıyı da ortaya koyuyor. “Şirketler mali performanslarını olduğundan daha iyi mi gösteriyor?” sorusuna evet diyenlerin oranı Türkiye’de %45 ile tüm katılımcıların %38’lik ortalamasının üzerinde kalıyor. Hızlı büyüyen pazarlarda ankete katılanların neredeyse yarısı, şirketlerinin finansal performanslarını doğru yansıtmadığını belirtirken, Batı Avrupa merkezli şirketlerin yöneticileri için bu oranın oldukça düşük olduğu görülüyor.
Rüşvet ve usulsüzlük bütün sektörlerde yaygın
Rüşvet ve usulsüzlüğün engellenmesi konusunda değerlendirmelerde bulunan Ernst & Young Türkiye Denetim Hizmetleri Bölüm Başkanı Dilek Çilingir Köstem, “Mevcut zorlu piyasa koşulları karşısında şirketler büyüme ve kâr beklentilerini karşılamak için sürekli baskıya maruz kalmaktadırlar. Böyle bir ortamda, bazı şirketler kaçınılmaz olarak etik olmayan davranışlara yenik düşmektedirler. Bu ortamda şirket hissedarları, şirket yönetimlerini bu konuda sorumluluk alması ve şirketin her kademesine hitap eden rüşvet ve usulsüzlük karşıtı programları oluşturup uygulamaya koymaları beklentisi içinde olmalıdır” dedi.
Dilek Çilingir Köstem aynı zamanda anket sonuçları içerisinde çıkan çarpıcı sonuçlara değinirken, “Şirketlerin yönetim kadroları, genel iş dünyasında mevcut olan usulsüzlük, rüşvet ve yolsuzluk risklerini ifade etmektedir; fakat iş kendi şirketlerine veya faaliyet gösterdikleri sektöre gelince mevcut olan riskleri daha yönetilebilir bulmakta ve bu konuda farkındalığa yeterli önemi vermemektedirler. Mevcut olan riskler ile mücadele edebilmek için yöneticilerin ilk önce usulsüzlük, rüşvet ve yolsuzluk risklerinin kendi şirketlerinde ve kendi mesleklerinde mevcut olduğunu kabul etmeleri ve bu risklerle mücadele edebilmek için farklı ve yoğun bir çaba göstermeleri gerekmektedir.” Diye açıklamalarda bulundu. 
En temiz ülkeler arasında Kuzey Avrupa ülkeleri yine üst sıralarda
Yunanistan ve Slovakya’da “İş dünyasında rüşvete ve yolsuzluğa sıklıkla başvuruluyor mu ” sorusuna ‘evet’ diyenlerin oranı %84 ile ilk sırada yer alırken, Çek Cumhuriyeti’nde bu oran %73, Portekiz’de %72, Macaristan’da %70, İspanya’da %65, Romanya’da % 61 ve İtalya’da ise %60 olarak ortaya çıkıyor. Türkiye’nin ise %55’lik ‘evet’ oranı ile 11 AB üyesinden daha iyi bir profil çizdiği görülüyor.
Her zaman olduğu gibi yine en ‘temiz’ olduğu düşünülen ülkeler Kuzey Avrupa ülkelerinden çıkarken, bu ülkeleri AB’nin en büyük ekonomisine sahip olan ülkelerden Almanya ve Fransa takip ediyor