Rus ekonomisi düşünülenden daha dayanıklı

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana ABD ve Avrupa, Rus ekonomisine zarar vermek ve Kremlin'i savaşı sürdüremez hale getirmek amacıyla ekonomik savaş kozunu kullanıyor. Rusya'nın döviz rezervlerinin dondurulması ve birçok Rus bankasının SWIFT ödeme sisteminden çıkarılması ilk aşamada Rus ekonomisinin temellerini yerinden sarstı.

Atlantic Council’dan Josh Lipsky ve Mrugank Bhusari’nin haberine göre, Rusya daha önce benzer ekonomik şokları emmek konusunda tecrübeli bir ülke. Son yirmi beş yıl, Rus ekonomisinin ciddi acılara dayanabileceğini gösteriyor. İşgalden sonraki üç ayda Rusya'nın GSYİH’sında yaşanan yüzde 4,5'lik daralma, 2008 ekonomik krizi ve 1998 krizi dönemlerindeki kayıpları andırıyor. Bu kayıplar, 2020 yılında pandeminin yarattığı şokla kıyaslandığında ise sönük kalıyor.

Yükselen petrol fiyatları

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, Rusya'nın petrol ve doğal gaz gelirlerine bağımlılığı, ürünlerin fiyatlarının yükselmesiyle, kendisi için hayati bir öneme taşıyor. Önceki ekonomik krizler, bütçe açıkları yaratan ve merkez bankasını rubleyi istikrara kavuşturmak için gerekli döviz rezervlerinden mahrum bırakan düşen petrol fiyatlarıyla ilgiliyken bu kez ekonomide yaşanan sarsıntı, hızla yükselen petrol fiyatlarıyla yumuşadı. Savaşın ilk 100 gününde Rusya'nın ihracat gelirleri yaklaşık 100 milyar dolara ulaştı ve Rusya Nisan ayında 38 milyar dolarlık rekor ticaret fazlası verdi. Bu, Moskova'nın Rus vatandaşlarını memnun etmek için emekli maaşlarını ve asgari ücreti yüzde 10 artırmasına da imkan sağladı.

Asıl soru ise bundan sonra ne olacağı. Resesyon etkisini hissettirecek ve enflasyon ekonomik sancıları ağırlaştıracak gibi gözüküyor. Merkez Bankası başkanı Elvira Nabiullina geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Rusların henüz yaptırımların zorluğunu tam manasıyla hissetmediğini söylemesi de boşuna değil.

Ruslar henüz yaptırımların zorluğunu tam manasıyla hissetmedi.

Ekonomik travmaya giderek daha fazla alışılıyor

Yüzlerce Batılı şirket ise bu süreçte Rusya’daki yatırımlarını çekti ve ülkeyi terk etti. Geri dönmeleri de pek mümkün gözükmüyor. Bütün bunlar ile Ukrayna'ya destek veren Batılı ülkeler, Putin’in savaş makinesini durdurmaya yetecek kadar Rus ekonomisine hasar verebilmeyi umuyor. Yine de her beş yılda bir, bir kriz yaşanıyor ve şok korkuyu sona erdiriyor. Resesyonla birlikte de Rus kurumları ve nüfusu, ekonomik bir travmaya giderek daha fazla alışıyor. Peki Rusya bu noktaya tam olarak nasıl geldi? Bu durum Rusya’nın makus talihi mi?

Resesyon refleksi

Rusya, Batı dünyasından gelen ekonomik saldırılara karşı korunmak için resmi rezervlerini destekleyerek adeta bir ‘Rus Kalesi’ inşa etti ve SWIFT'e alternatif olarak Finansal Mesajlar Transfer Sistemi’ni (SPFS) başlattı. Bununla, ticareti ABD dolarından arındırmayı hedefledi. Kaderinin petrol gelirlerine fazlasıyla bağlı olduğunu bilen Rusya, düşük petrol fiyatları ortamında bile bütçelerinin sürdürülebilir kalması için son on yılda kendi kendini ayarlayan bir vergi sistemi yarattı. Bu gelişmeler gösteriyor ki Rusya ve özellikle de Rusya Merkez Bankası, bu oyunu daha önce oynamışçasına tecrübeli ve ustalıkla hareket etti.

Tüketiciler ve şirketler de birçok zorluğu deneyimleyerek öğrendiler. Rus şirketler, 2014'te Rusya’ın Ukrayna’ya ilk müdahalesiyle başlayan yaptırımların ilk ayağında olduğu gibi, yaptırımlardan kaçmanın yollarını bu kez daha kolay buldular. Bankalar da daha önce benzer durumları tecrübe etmiş ve hayatta kalabilmişti.

2014 yılından itibaren tüketici güveninin yerlerde olması nedeniyle, yüksek enflasyon insanların tasarruflarının değerini düşürmüştü. Takip eden yıllarda ise tasarruf oranı hızla arttı. Yüksek faiz oranları göz önüne alındığında, Ruslar muhtemelen yeniden tasarruf etmeye başlayacak ve beklentilerini daha önceki deneyimlerden de faydalanarak daha iyi ayarlayabilecekler.

Rusya, Ukrayna'daki savaşı Rusya ile Batı arasında destansı bir savaş olarak göstermek için geniş çaplı bir propaganda makinesi kullandı ve kamuoyunun kararlılığını sertleştirdi.

Kalpler ve zihinler için savaş

Rusya’nın başarılı olduğu bir başka cephe de iç kamuoyunu ikna oldu. Ukrayna Savaşı ile kalpler ve zihinler için de bir savaş verilmiş oldu. Kremlin orada da ağır silahlarını piyasaya sürdü. Ukrayna'daki savaşı Rusya ile Batı arasında destansı bir savaş olarak göstermek için geniş çaplı bir propaganda makinesi kullandı ve kamuoyunun kararlılığını sertleştirdi.

Bunların hiçbiri yaptırımların etkisiz olduğu anlamına gelmiyor. Gerçekten de Rus ekonomisi yaşananlardan ve yaptırımlardan büyük zarar gördü. Moskova'nın işgali finanse etmeye devam etme konusundaki uzun vadeli kabiliyeti de tartışmalı bir şekilde etkilenmiş oldu. Rusya için öngörülen 2022 yılı genel ekonomi görünümü yüzde 10’luk bir GSYİH daralmasına karşılık geliyor ki bu oran ABD’nin Büyük Buhran'ın ilk yılı karşılaştığı oran ile aynı seviyeye denk geliyor.

Rusya'dan çıkan yüzlerce çok uluslu firma işlerini, ürünlerini ve hizmetlerini yanlarında götürürken, otomotiv ve havayolu endüstrileri zorluklardan nasibini en çok alan sektörler olarak öne çıkıyor. Satın alma gücü, son yirmi yılın en yüksek enflasyon oranıyla hızla bozuluyor. Geçen hafta ise Rus hükümeti Bolşevik Devrimi'nden bu yana ilk kez dış borcunu temerrüde düşürdü. Bu durum, Ukrayna Savaşı’nın ne zaman sona ereceğinden bağımsız olarak Rusya’nın gelecek yıllarda uluslararası kredilere erişimde de ciddi sorunlar yaşayacağı anlamına geliyor.

Rejim etkilenmedi

Yaptırımların rejim üzerindeki baskısının ise Batı’nın umduğu seviyede olmadığı gözüküyor. Rus lider Putin, kurumlarını, şirketleri ve vatandaşlarını daha ağır ekonomik şartlara şimdiden hazır olmaları gerektiği noktasında da başarılı olmuş gözüküyor. Bu durumun değişmesi için ise Batı ekonomisinin ekonomik anlamda çok daha acı verici önlemler alması gerekiyor.

G7 ülkeleri hem yaşananların farkında hem de karşı karşıya kaldıkları gerçeği kabul etmiş durumdalar. Bu nedenle Rus petrolüne tavan fiyat uygulama fikri hem ABD hem AB’de ciddi anlamda değerlendiriliyor. Batı, Putin’in en güçlü yaşam kaynağını kesebilirse, krizin boyutları Rusya için büyüyebilir ve derinleşebilir.

Rusya'ya ait 330 milyar dolar değerindeki mal varlığı donduruldu

Rusya'nın altın ve döviz rezervleri 3,8 milyar dolar arttı

Rusya'dan Türkiye'ye turist akışı yüzde 50 azaldı