Rus-Çin ticaretinde doların payı yüzde 50'nin altında

Rusya ve Çin'in dolara bağlılıklarını azaltmak adına bir ortaklık kurmaları ve iki ülke arasındaki ticarette doların payının tarihte ilk defa yüzde 50'nin altına inmesi, birlikteliğin bir "mali ortaklığa" dönüşebileceği görüşlerine sebep oldu.

Rusya merkez Bankası ve Federal Gümrük hizmetleri verilerine göre, yılın ilk çeyreğinde Rusya ve Çin arasındaki ticarette doların payı tarihte ilk kez yüzde 50'nin altına inerek yüzde 46 oldu. Diğer yandan, iki ülkenin ticaretinde euronun payı tarihi rekor düzeyine yükselerek yüzde 30 oldu. Karşılıklı ticarette kullanılan yerel para birimleri de tarihi rekorla yüzde 24 düzeyine yükseldi.

Çin ve Rusya arasındaki ticaretin, 2015 yılında yaklaşık yüzde 90'ı dolar üzerinden yapılırken, ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşlarının etkisiyle iki ülke karşılıklı ticaretlerinde doların baskınlığını azaltma yoluna gitti ve 2019 yılında dolar kullanım oranı yüzde 51'e geriledi.

Rusya Bilim Akademisi Doğu Çalışmaları Enstitüsü Direktörü Alexey Maslov, Rusya ve Çin arasındaki "dolarsızlaşmanın" bir "mali ortaklığa" dönüşebileceğini söyledi ve ekledi, "Rusya ve Çin arasındaki finansal işbirliği iki ülke arasındaki bir ortaklık için gerekli parametrelerin bulunduğunu gösteriyor. İki ülkenin askeri ya da ticari alanda bir ortaklık kurması beklenirken, söz konusu ortaklığın bankacılık ve finans sektörlerinden gelmesi iki ülkenin de mali özgürlüğünü garantiliyor."

Dolarsızlaşmanın hem Rusya hem Çin için 2014 yılından bu yana öncelik durumunda olduğunu ifade eden ING Rusya Baş Ekonomisti Dmitry Dolgin, "Dünyanın her hangi bir yerinde dolarla yapılan işlemler ABD bankalarında belgeleniyor, bu da ABD'ye bankalara belli işlemleri dondurma şansı veriyor." dedi.

Dolarsızlaşma çalışmalarının hızlanması ise ABD'nin Rusya'nın Kırım'ı topraklarına katması üzerine ülkeye yaptırımlar uygulaması ve Çin'in ihracat ürünlerine milyarlarca dolarlık ek gümrük vergileri uygulamasıyla başladı.

Doğu Çin Normal Üniversitesi Rusya Çalışmaları araştırma görevlisi Zhang Xin, "Çin Hükümeti ve büyük ekonomiler yakın zamanda Rusya'nın başına gelen yaptırım ve Swift sisteminden çıkarılma ihtimalinin kendileri için de geçerli olabileceğini fark ettiler." dedi.

Rusya ve Çin 2014 yılında imzaladıkları 3 yıllık 24,5 milyar dolarlık swap anlaşması ile karşılıklı olarak birbirlerinin para birimlerini uluslararası piyasalar yerine aralarında yapmalarına imkan sağlamıştı. Anlaşma 2017 yılında 3 yıl süreyle yenilenmişti.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in 2019 haziran ayında gerçekleştirdiği Rusya ziyaretinde iki ülke aralarındaki ticaret için doları terk ederek ruble ve yuan kullanmaya başlamışlardı. Bu gelişme iki ülkenin ruble ve yuan ticaretinde kullanılan ve ABD'nin baskın olduğu Swift ağına bir alternatif geliştirme ihtiyacı doğurmuştu.

Diğer yandan, Rusya merkez bankasında bulunan dolar rezervlerini 101 milyar dolar azaltarak yuan varlıklarını, 44 milyar dolar değerinde artırarak, yüzde 5 düzeyinden yüzde 15 düzeyine yükseltti ve küresel yuan rezervinin yüzde 25'ine sahip oldu.

Rusya ayrıca sene başında varlık fonlarının Çin devlet fonları ve yuana yatırım yapmasına izin veren düzenlemeyi yürürlüğe aldı.

Maslov'a göre, Rusya'nın yuan alımları sadece kur varlıklarını çeşitlendirmek için değil, aynı zamanda Çin'in ABD'nin küresel ekonomik liderliği ile mücadelede daha cesur hamleler yapmasını sağlamak adına gerçekleştiriliyor. ABD'ye karşı olan pozisyon itibarıyla Rusya'nın Çin'e göre daha karalı olduğuna işaret eden Maslov, "Rusya müzakerelere değil, mücadeleye alışık bir ülke ve Çin'in de ABD ile ekonomik mücadele yanında olmasını isteyen Rusya, Çin'e desteğini finansal olarak gösteriyor." dedi.

Rusya-Çin ticaretinde dolar operasyonu