Reçeteliyken 2 TL olan ilaç reçetesizken 16 TL'ye çıkıyor

Türk Eczacıları Birliği (TEB) Merkez Heyeti ve eczacı odalarının katılımıyla yapılan toplantıda, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun halk sağlığı riski oluşturma potansiyeli bulunan 241 ilacın reçetesiz ilaç olarak satışına izin vermeye hazırlandığını ve bu uygulamaya karşı olduklarını açıkladı.

TEB Başkanı Erdoğan Çolak toplantının ardından yaptığı açıklamada, 62 etken maddede 241 ilacın reçetesiz satışına imkan vermeye yönelik bir çalışmanın bilindiğini ancak listenin oluşturulmasında TEB ve Türk Tabipler Birliği başta olmak üzere sağlık bileşenlerinin görüşünün alınmadığını açıkladı. Çolak, 14 Aralık günü ilan edilen listenin kendilerine de gönderilerek, 5 Ocak gününe kadar görüş istendiğini belirterek, listeyi incelediklerinde ise ciddi riskler gördüklerini kaydetti.

"Bazı etken maddelerin 300 etkileşimi var"

Reçetesiz ilaç kavramına karşı olduklarını, ilacın doktor ve eczacı kontrolünden çıkmadığı bir model istediklerini belirten Erdoğan Çolak, “Reçetesiz ilaç dediğinizde, sürekli olan şey, önce reçeteli-reçetesiz ilaç ayrımı, sonra reçetesiz ilaç kapsamının genişletilmesi, ardından da reklam, kamu sağlık sigortası ödeme listesinden çıkarılma ve fiyat artışları olmasıdır.” dedi.

Dünya'dan Mehmet Kaya'nın haberine göre, Erdoğan Çolak, reçetesiz ilaç satışının uygulandığı ülkelerde halk sağlığı açısından ciddi tehditler ortaya koyduğunu belirterek bu konuda en serbest uygulamaya sahip ABD’nin ilaç otoritesi FDA’nın sürekli uyarılarda bulunduğunu, bu ülkede zehirlenme nedenleri arasında ilacın ikinci sırada bulunduğunu belirtti. İngiltere’nin de reçetesiz ilaç satışına yönelik geri dönüş hazırlıkları yaptığını belirtti.

Çolak, gönderilen listedeki incelemelerinde bazı etken maddelerin 300’e kadar diğer etken maddelerle etkileşimi olduğunu belirterek, hastaların bunları bilmeden kullanması gibi risklerin ortaya çıktığını kaydetti. Türkiye’de sağlık okur-yazarlığı seviyesinin yüzde 30’larda seyrettiğini belirten Çolak, bilinçsiz ilaç kullanımı, doz ayarlaması vb. çok sayıda açıdan hastaların risk altına sokulduğunu vurguladı.

Reçeteliyken 2 TL, reçetesiz 16 TL

Erdoğan Çolak, ilk bakışta kamu sağlık otoritelerinin orta vadede bu ilaçları ödeme listesinden çıkararak “maliyetlerde azalma” gibi bir izlenime kapıldığını ancak iki kanaldan hem kamu otoritesinin hem de halkın daha yüksek maliyetlere katlanmak zorunda kaldığını belirtti.

İlacın “dozu ayarlanmış zehir” olduğunu hatırlatan Erdoğan Çolak, yanlış ilaç kullanımı nedeniyle ciddi sağlık sorunları olduğunu, reçetesiz ilaç satılan ülkelerde zehirlenmeler ve karaciğer hasarlarının ana nedenlerinden birinin ilaçlar olarak kayda geçtiğini belirtti. Kamu sağlık ödeme kuruluşlarının bu hastalıkların tedavisi için çok yüksek maliyetlere katlanmak zorunda kaldığını belirten Çolak, böylece halk sağlığı açısından riskin yanı sıra ekonomik etkinin de aslında var olmadığını anlattı.

Reçetesiz satılan ilaçların hızla fiyatlarının yükseldiğini belirten Erdoğan Çolak, böylece halkın da gerçek fiyatının üzerinde ilaca erişebildiğini belirtti. Çolak, “Serum fizyolojik, bir tür tuzlu su.. Reçeteliyken 2 TL’ydi, reçetesiz aynı ilaç 16 TL’ye satılıyor.. Bağırsak düzenleyici bir ilaç geri ödeme listesindeyken 7 TL iken geri ödeme listesinden çıkarılmasıyla 26 TL’ye çıkmış; local anestezik bir krem/merhem 20 TL iken ödeme listesinden çıkarılmasıyla 115 TL’ye yükselmiş, pişik önleyici krem/merhem geri ödemede iken 3,5 TL iken geri ödemeden çıkarıldığında 16 TL olmuş, vitamin takviyesi olarak bir ürün geri ödeme kapsamındayken 6 TL, geri ödemeden çıkarıldıktan sonra şimdi ise 39 TL. Bu fiyatları halkın üstüne yükleniyor” diye konuştu.

"Eczane denetimi önemli"

Reçetesiz ilaç satışının yapılmasını önermediklerini, mutlak surette hekim-eczacı kontrollü bir sistem önerdiklerini belirten Çolak, bu türden bir mekanizmaya ihtiyaç duyulurken oluşturulacak listelerde de bütün sağlık bileşenlerinin katılımıyla hazırlık yapılması gerektiğini vurguladı. Çolak, TİTCK tarafından oluşturulan mevcut listenin hangi kriterlere göre hazırlandığını bilmediklerinin altını çizdi.

Mevcut listede, 12, 16 ve 18 yaş altı reçetesiz kullanılmamaması, aynı ilacın 7 tabletlik ambalajının reçetesiz, 10 tabletlik ambalajının reçeteli satılması gibi unsurlar bulunduğunu belirterek, eczacıların bu türden kısıtları denetleme imkanı bulunmadığını hatırlattı. Çolak, “Kişi, serbest satılacak 7 tabletlik ambalajdan, iki ayrı eczaneden birden fazla aldığında ne olacak?.. Bunun önüne geçmek mümkün değil” dedi.