Pompeo'ya Senato'daki ilk sınavında Ankara'daki zirve sorusu

ABD Başkanı Donald Trump tarafından eski Dışişleri Bakanı Rex Tillerson'ın görevden alınması sonrası yerine aday olarak gösterdiği eski Merkezi İstihbarat Dairesi (CIA) Başkanı Mike Pompeo, Senato Dış İlişkiler Komitesi’nde soruları cevapladı. Ankara'daki Suriye zirvesinde bir araya gelen Erdoğan, Putin ve Ruhani'nin birlikte fotoğrafları gösterilerek yöneltilen Suriye sorusuna yanıt veren Pompeo, ABD'nin bu ülkeden çekilmeye niyetli olmadığını da gösterdi. 

Senatörler, Rusya, İran, Suriye, Kuzey Kore ve ABD'deki Müslümanlar hakkında Pompeo'ya sorular yönelterek bu konulardaki görüşlerini kayıtlara aldı. Pompeo konuşmasına başlamadan önce ise oturumun yapıldığı oda içerisinde küçük bir grup Pompeo'yu protesto etti. Protestocular güvenlik görevlileri tarafından dışarı çıkartıldı.

Suriye konusunda son gelişmelere ilişkin yorum yapmaktan kaçınan Pompeo, Suriye'de hedefin "Esed sonrası dönemin oluşması" olduğunu belirtti.

Pompeo, "Diğer amaç ise daha istikrarlı, şiddeti sona erdirebileceğimiz bir diplomatik sonuca ulaşmak gerekiyor. Bu sayede Suriye'de halk kendi kendini yönetebilir." dedi.

Suriye'yi "başarısız devlet" ifadesiyle tanımlayan Pompeo, Suriye'nin insan hakları, bölgesel istikrar ve ABD'nin ulusal güvenliği anlamında tehdit olduğuna dikkat çekti.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye'yi vurma kararı alması durumunda Kongre'nin onayını alıp almaması gerektiği yönündeki bir soru üzerine ise Pompeo, başkanın Suriye'yi vurma kararını kendisinin alma hakkı olduğunu söyledi.

Pompeo, Senato'daki açılış konuşmasında ise Rusya hakkında değerlendirmeler yaptı. Rusya'nın agresif tavırlarının sebebinin bugüne kadar Rusya'ya karşı izlenen "yumuşak politikalar" olduğunu belirten Pompeo, "Artık bu bitti. (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin'in verdiği hasara dair yönetimimizin uzun bir listesi var. Hali hazırda zaten güçlü olan ordumuzu yeniden yapılandırıp, nükleer caydırıcılığımızı arttıracağız." ifadesini kullandı.

Pompeo ayrıca bir soru üzerine Rusya'ya karşı ABD'nin "sert politikalarına" örnek olarak terör örgütü DEAŞ'a karşı koalisyon güçlerinin Şubat ayında Suriye'nin Deyrizor kentinde düzenlediği hava saldırısı hakkında konuştu.

Pompeo, "Bir avuç hafta önce Ruslar kendi ölçekleriyle karşılaştı. Birkaç yüz Rus öldü." dedi.

"Kuzey Kore konusunda Başkan'ı destekliyorum"

Kuzey Kore konusunda ise Pompeo, eski Bakan Rex Tillerson'a göre Başkan Trump'a daha yakın olduğunu gösterdi.

Başkan Trump'ın Kuzey Kore hakkında yaptığı açıklamaları desteklediğini kaydeden Pompeo, şunları kaydetti:

"Başkan tavrını çok açık bir şekilde belirtti, ve ben onu destekliyorum. Nükleer silah güçleri kapasitelerinin bir gün Amerika Birleşik Devletleri'ni vuracağı günü göreceğimiz günler gelebilir. Başkan bunun önüne geçmek için gerekli önlemlerin alınması gerektiğini ve bunun önüne geçmek için diplomatik araçların ve Amerika'nın dış politika gücünün yetersiz olduğunu açık bir şekilde söyledi."

Pompeo ayrıca, Kuzey Kore'ye karşı diplomasinin ötesinde tavır alması gerekebileceğini söyledi.

"İran'la yapılan anlaşmayı düzeltmek istiyorum"

Pompeo İran'ın "tehlikeli tavırlarına" karşılık ise çok az bir bedel ödediğini söyledi. İran'a karşı "uzun vade" planlar yapılması gerektiğini belirten Pompeo, Tahran'la yapılan nükleer anlaşmanın ise "düzeltilmesi" gerektiğini söyledi.

Pompeo, "İran'la yapılan nükleer anlaşmayı düzeltmek istiyorum. Eğer düzeltemezsek, Başkan'a yeni bir anlaşma yapmayı önereceğim." ifadesini kullandı.

İran'la yapılan anlaşmanın İran'a karşı farklı konularda alınacak tavırların önüne geçtiğini belirten Pompeo, "İran'la olan nükleer dosyamız İran'nın siber saldırılarına, ya da Suudi Arabistan'a saldırması için Husilere füze vermesi gibi konulara müdahale etmemize neden olmamalı." diye konuştu.

Pompeo konuşmasına şöyle devam etti:

"İran'ın Suriye, Irak ve Lübnan'daki aktiviteleri İsrail'in varlığını ve Hizbullahın küresel tehlikesi bizim kendi ülkemizi tehdit ediyor. İran elinde bulundurduğu Amerikalı rehineleri anlaşmanın hatırına serbest bıraktı ve daha sonra yenilerini tuttu. Bunların serbest bırakılması için her gün çalışacağım."

Müslümanlar hakkındaki yorumları

Pompeo'nın Senato'da en fazla muhatap olduğu sorulardan birisi ise Müslümanlara karşı daha önce yaptığı açıklamalar oldu.

Pompeo, kendisinin daha önceki görevlerinde de çok sayıda farklı inanç ve görüşten insanlarla çalıştığını, kimseye ayrımcılık yapmadığını ileri sürdü.

ABD Kongresindeki Müslüman temsilciler Keith Ellison ve Andre Carson ise yazılı bir açıklama yaparak Pompeo'nun çok sayıda "İslam karşıtı" ve "ayrımcılık" içeren açıklamaları olduğunu" ve Senato Dış İlişkiler Komitesinin Pompeo'nun Dışişleri Bakanlığına engel olması gerektiğini belirtti.

Müslüman temsilciler, yayınladıkları yazılı açıklamada, "Pompeo Müslüman ülkelerle ve liderleriyle özellikle çekişmeli bölgelerde görüşmeler yapacak. Bizim daha güvenilir bir dışişleri bakanına ihtiyacımız var, geçmişinde Müslüman karşıtlığı ve ayrımcılık olan birine değil." ifadelerine yer verdi.

TÜRKİYE SORUSU

Bu arada Cansu Çambıbel'in Hürriyet'teki haberine göre, Pompeo'ya Demokrat Bob Menendez’in Ankara’daki Suriye zirvesinde çekilen Erdoğan-Putin-Ruhani fotoğrafını göstererek bir soru yöneltildi. Pompeo, sorduğu “Bana bu fotoğraftaki sorunu söyler misiniz. Bu üç lider Suriye’de ne olacağını konuşuyor ve ABD orada bile değil. Bunun müttefikimiz İsrail açısından sonuçları nedir?” sorusuna şu yanıtı verdi:

“Sorunuzdaki önermeye büyük ölçüde katılıyorum. Bir dizi sorunun çözümü için kuvvetli bir diplomatik çaba içinde olmalıyız. Onlar Suriye’yi nasıl paylaşacaklarını konuşmak amacıyla oradaydılar. Bu nedenle de Amerikalılar da tartışmanın parçası olmalı.”

Pompeo, Zeytin Dalı harekâtına ilişkin ise “Türkiye’nin Afrin’e girişi zaten çok zor olan durumda tekerleğe başka bir çomak daha sokmuş oldu” dedi.