Piyasalar travmayı ne zaman atlatır?

Zeynep Aktaş'ın piyasalarda geçtiğimiz hafta oluşan sert hareketleri, merkez bankalarının durumunu ve Türkiye'yi yazdığı Milliyet'teki yazısı:

Suudi Arabistan ve Rusya arasındaki fiyat çekişmesi petrol fiyatlarında şok düşüşe yol açarken piyasaların da haftaya kötü başlamasına yol açtı. Geride kalan haftada piyasalar oldukça dalgalı bir görüntü sundu. Koronavirüsün yayılma endişesi ABD borsalarının 30 yılın en büyük çöküşünü yaşamasına neden oldu. Öyle ki varlık fiyatlarına bakılmaksızın “her şeyi sat, nakde dön” eğilimi gözlendi. Endekslerde birkaç gün içerisinde yüzde 30’lara varan değer kayıpları yaşandı. Pazartesi günü mali piyasalar açısından en kötü gün yaşanırken perşembe günü hisse senetleri piyasalarında son 30 yılın en büyük düşüşü yaşandı.

Piyasalarda satışları Bitcoin’in iki günde yüzde 50 değer kaybetmesi üzerine zarar yazanların tüm varlıklarda satışa geçmesi tetikledi.

Dünyanın dört bir yanından finansal aktörler devreye girdi. Piyasalara likidite enjekte edildi. Borsalarda devre kesiciler çalıştırıldı. Yer yer hisse senedi piyasalarında işlemler durduruldu. Bütün varlıklarda satışlar sonrası tepki gelmesine rağmen hafta ekside kapandı.

Ayı piyasasına girildi

Çarşamba günü, ABD hisse senetleri için 11 yıllık boğa piyasasının altına kayılması ve ayı piyasasına girilmesiyle birlikte satışlar arttı. Piyasalarda satışları ve düşüşü derinleştirense ABD Başkanı Donald Trump oldu. Koronavirüs konusunda tüm ülkeler önlem alırken ABD Başkanı Trump’ın koronavirüsü yaydığı için Çin’i suçlaması ve Avrupa’ya seyahat yasağı getirmesi paniği artırdı. ABD borsalarında satışlar arttı. Nakit sıkıntısı çekenler tüm varlıklarda satış yaparak zararlarını kapatmaya çalıştı. Seyahatlerin durma noktasına geldiği, işyerleri ve okulların kepenklerini kapattığı, hastanelerin virüs için alarma geçtiği bir noktamda bu açıklama piyasalar açısından çok talihsiz bulundu. Trump’ın açıklamaları perşembe günkü düşüşü tetikledi. Tüm borsalarda yüzde 10’lara varan düşüşler görüldü. Cuma günü ise Dow Jones yaklaşık 1.985 puanlık bir yükseliş yaşadı, S&P ve Nasdaq da yükseldi. Yine de Dow Jones haftayı yüzde 13.93, Rusya RTS Endeksi yüzde 21.17 oranında değer kaybı ile tamamladı. Herkes satarken alıcı olmadığı için piyasalarda düşüşün boyutu arttı.

FED faizi 50 baz puan indirebilir

ABD Merkez Bankasının faiz oranlarını en az yarım puan düşürmesi ve yatırımcılar için güveni sağlaması bekleniyor. FED, travmatik düşüşler sonrasında yatırımcılar arasında güveni canlandırmaya çalışacaktır. Bu çerçevede FED’in yeni bir parasal genişleme programını duyurması bekleniyor.

Türkiye’de durum

Küresel bazda hisse senetlerinin çöküşüyle birlikte Borsa İstanbul da en sert düşüşlerinden birini yaşadı. Pazartesi günü petrol şoku ile açılan piyasalardaki satışlar çarşamba günü Türkiye’de koronavirüs vakası görüldüğünün açıklanmasıyla arttı. Borsa İstanbul haftaya 109 bin seviyesinden başlarken hafta içi 93 bine kadar geriledi. Haftalık kapanışını ise 95 binden yaptı. Endeksin haftalık değer kaybı yüzde 12.77 oldu. Endeks uzun vadeli yükselen kanalı aşağı kırmadı. Küresel piyasalarda satışların durulması ve koronavirüs vaka sayısındaki artış hızının yükselmemesi halinde satış baskısı zayıflar ve toparlanma gözlenebilir. Dolar/TL kuru ise hafta içinde 6.25 seviyesindeki direncini kırarak 6.33’e yükseldi. Gram altın 319 liraya geriledi. 19 Mart’ta TCMB toplantısı var. Toplantıda faizin inmesi bekleniyor. Faizlerdeki iniş TL varlıklara yönelimi zayıflatabilir. Dolar/TL 6.25’in altına kaymadıkça yükseliş eğilimini koruyacaktır.

Turizm sektörü izleniyor

Türkiye, dünyanın en büyük altıncı turizm merkezi. Seyahat kısıtlamaları ve iptal dalgaları ithalata bağımlı ekonominin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan bu sektörü sıkıştırabilir. Borsadaki fiyat hareketleri takip edildiğinde son 20 gün içerisinde yüzde 40 değer kaybeden sektörün turizm ve ulaştırma olduğu gözleniyor.

Dünyada maliyetler arttı

Koronavirüsün yayılması ile dünya ekonomilerinin maliyetleri önemli ölçüde artmış durumda. Yapılan ön çalışmalar Euro bölgesinde ve Japonya’da daralmalara işaret ediyor.

Önümüzdeki hafta, küresel politika yapıcıların dünya ekonomisini istikrara kavuşturmak için yeni çaba gösterecekleri bir dönem başlayacak. Çarşamba günü FED toplantısı var. Fed’in çarşamba günü Washington’da bir araya geldiğinde salgının küresel ekonomiye verdiği tehdide karşı önlemlerini artırması bekleniyor.