Piyasa referandumu nasıl fiyatlayacak

16 Nisan'da Türkiye anayasa değişikliğini oylamak için sandık başına gidecek. Referandum öncesinde ise piyasalarda fiytlamalar başladı. Borsa ve dolar üzerinde referandum fiyatlamaları etkili olacak. Vatan Gazetesi yazarı Ali Ağaoğlu konuyu köşesine taşıdı. İşte o yazı:

Referandum öncesinde gözler Fed ve PPK’da olacak. Dolar endeksi 98.80’in altına inerse kur 3.62’yi görebilir. Kâr satışlarının görüldüğü borsada 89.850 önemli direnç gibi görünüyor.

Anayasa değişikliğinin Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması ve Resmi Gazete’de yayınlanmasından sonra referandum tarihi olarak.

16 Nisan tarihi belirlendi, YSK tarafından resmen açıklandı. Gerek reel ekonomi gerekse de piyasalar için belirsizliğin fiyatlara yansıyacağı 2 aylık bir dönem bizleri bekliyor. Referandumun olası fiyatlamaları hemen başlamasa da belirsizlik, tedirginliği de beraberinde getirecektir. Kamuoyu yoklamaları günlük fiyatlamaları dalgalandıracaktır. Özellikle de Nisan ayına yaklaşıldıkça...

Referanduma kadar olan sürede bir Fed, bir de PPK toplantısı var. Bunlardan çıkacak kararlar, hatta öncelerinde piyasalardaki oynaklığın arttığı günler göreceğiz. Geçtiğimiz haftanın son gününde de bunun ilk ipuçları geldi, hafta içinde 3.6615’e kadar gerileyen dolar/TL kuru haftayı yükselişle 3.7015 seviyesinden kapattı. Yine hafta içinde 89.370 ile “nominal zirvesine” bir kez daha yaklaşan BIST 100 endeksi haftanın son gününü yüzde 1.53’lük düşerek 87.473’te bitirdi.

Varlık Fonu’nun etkisi

Geçtiğimiz hafta piyasaları en fazla meşgul eden konuların başında daha önceleri Milli Piyango ve at yarışlarının aktarıldığı Türkiye Varlık Fonu’na; Ziraat Bankası, BOTAŞ, TPAO, PTT, TÜRKSAT, Borsa İstanbul, Türk Telekom, Eti Maden, Çaykur’un devredilmesiydi. Kanun Hükmünde Kararnameler ile yapılan bu devirlere en son geçtiğimiz hafta sonu İzmir Limanı da eklendi. Yönetim ve denetim ilkelerinin tam olarak açıklanmadığı, hemen her türlü vergiden muaf ve adeta “sınırsız sorumsuz” olan bu fon ile ciddi tartışmalar yaşandı, daha da yaşanacağa benziyor. Fonun her türlü alım, satım, ihale kanunlarından, yöneticilerinin devlet memurlarının tabii olduğu kanunlara tabii olmamasından başlayarak birçok konuda “ayrıcalıklı” bir yapıya sahip olması soru işaretleri yaratıyor.

Nasıl müdahale eder?

Hükümet yetkililerinin söylemlerinden bu fonun gerektiğinde piyasalarda “düzenleyici” rol oynayacağı anlaşılıyor. Bunu hangi prensiplere göre yapacak. Elinde doları yok ki yükseldiğinde müdahale etsin.

Dövize müdahale etmek için dolar mı alacak, yoksa Merkez Bankası’nın açmış olduğu swap imkanından (TCMB’ye TL yatırıp, döviz borç alma işlemi) mı yararlanacak? Borç aldığı dövizi mi piyasaya satacak? Ortaya çıkan döviz riskini ne zaman ve nasıl kapatacak? Üç ay içinde kapatamazsa, SSDF’den aldığı borcun süresini bir üç ay daha mı uzatacak? Borsa düştüğü zaman borsaya girip, hisse senedi mi alacak? Hangi hisse senetlerini alacak, hangi kriterlere göre alım veya “yatırım” yapacak? Bu konuda herhangi bir netlik yok, olması için bir süre daha bekleyeceğiz anlaşılan.

‘Foreks’te yeni düzenleme nasıl etkiler?

Geçtiğimiz hafta bizim piyasalarımızı en fazla ilgilendiren karar foreks piyasasında yapılan düzenleme idi. Foreks piyasalarında bilgi ve tecrübe eksikliği olan bireysel yatırımcıların korunması için kaldıraç oranlarının 1’e 25 ile başlanmasını; tecrübe ve bilgisi artan, aynı zamanda da kârlı bir şekilde bakiyelerini artırmayı başaranlar için bu oranın kademeli olarak artırılacağı bir düzenleme yapılmasını en başından beri savunan birisi olarak bu kararı hem olumlu hem de olumsuz buluyorum. Olumlu yönü, kaldıraç oranının düşürülmesi. Ancak BIST nezdindeki Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VIOP) bile 1’e 15-20 kaldıraç oranlarıyla vadeli işlemler yapılabilirken, kaldıraç oranın 1’e 10 ile sınırlanması doğrudan foreks piyasasını öldürecektir.

Kontrolsüz ‘gri bölgeye’ geçebilir

Foreks piyasasının “öldürülmesi” işlem yapanların yurt dışında, kontrolden uzak yabancı şirketlere gitmelerine yol açacak bu düzenleme hem bireysel yatırımcıları bilinmedik aracı kurumların kucağına itecek. Kontrol edilen, SPK’nın denetimindeki bir piyasa yerine kontrol edilemeyen “gri bölgeye” geçilmesine neden olabilecek. Aracı kurumlar ya eleman çıkararak küçülecek, kapanacak veya yurt dışına kayacaklardır. Bu da hem denetimi hem de vergi kaybını beraberinde getirecektir. Bu kadar katı bir düzenleme yerine, kademeli kaldıraçlı bir sisteme geçilerek foreks piyasasının yine ülke sınırları içinde kalması sağlanmalı.

Diğer yandan foreks piyasasının dövizdeki spekülatif saldırılara zemin hazırladığı tezi de çok doğru değil. Spekülasyon, döviz piyasalarının doğasında var.

Dolar endeksi belirleyici olacak

Merkez Bankası’nın haftalık repo açmayıp, ağırlıklı fonlamayı Geç Likidite Penceresi’nden (GLP) sağlamaya devam ettiği bir haftayı daha geride bıraktık. “İş gören faiz” dediğim TCMB’nin ağırlıklı fonlama faizi 3 Ocak’taki yüzde 8.29’dan, geçtiğimiz Cuma günü itibariyle yüzde 10.39’a yükselmiş durumda. Döviz kurlarındaki düşüşte dolar endeksinden (DXY) sonra en etkili olan bu “işgören” faizdeki artış oldu. Bu hafta dolar/TL kurlarında DXY’ın etkisi daha ağırlık olacak. Geçen hafta 99.60’lardaki 100 günlük Basit Hareketli Ortalaması’nda (BHO) destek bulan DXY endeksi haftayı 100.67 seviyesinden kapattı. Bu hafta için 101.60 seviyesindeki 50 günlük BHO önemli bir direnç. Bu seviye aşılacak olur ve kapanışlar da bu seviyenin üzerinde olursa yeni yükseklerin yolu açılacaktır. Bu da dolar/TL kurlarında dışarıdan gelen bir baskı yaratabilecek. Eğer 98.80’nin altına inilecek denli bir hareket yaşanırsa geçtiğimiz hafta dolar/TL’de görülen 3.66’ların altına 2.6250-3.6450 bandına doğru bir düşüş de görülebilir. Ancak belirttiğim 101.60 seviyeleri yukarı geçilecek olur önce 3.7350 ardından da 3.7950 seviyelerinin test edilmesi olasılığı artacaktır.

BIST’te düzeltme yaşanır mı?

Geçtiğimiz Cuma günkü düşüşte referandumdan çok, yükselemeyen borsadaki bir kâr realizasyonunu gördük. Devamı gelir mi? BIST 100 için yukarıda halen daha 89.850 önemli bir direnç olarak dururken, düzeltmenin devam etmesi durumunda; ki bence edecektir; ilk aşamada 85.350, ardından da 83.750 seviyeleri önemli destekler olacaktır. Gerek içerideki, gerek ABD tahvil getirilerinin yeniden yükseliyor olması da bu hafta BIST’in işini zorlaştıran faktörler olacaktır.