Pandemi sonrası tüketim alışkanlıkları değişebilir

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Korona virüs için bir aşı ya da tedavi geliştirilmesi, tüketici harcamalarını piyasaları alt üst edecek şekilde değiştirebilir. ABD’de K şeklinde iyileşmeye dair oldukça fazla tartışma oldu. Bu sistemde büyük şirketler ve varlıklı insanlar ekonomik iyileşmeyi yaşarken, düşük gelirli işçilerin zorluk çekeceği söylendi. Ancak bu ayrım aynı zamanda Amerikalıların nasıl alışveriş yaptıklarını da gösteriyor.

Temmuz ayının kişisel harcama verileri, araba ve buzdolabı gibi dayanıklı tüketim mallarının satışlarında büyük bir artışa işaret ederken, hizmet sektöründeki tüketimde yüksek bir düşüş gösterdi. Bu durum 2008 resesyonunda yaşananın tam tersi. Dayanıklı tüketim mallarının satışlarında gerçekleşen bu oranda bir artış sürdürülebilir değil. Aşı bulunsa da bulunmasa da bu durum sona erecek. Sona erdiğinde, piyasalar 2015-16 yıllarında olduğu gibi bir sürece girebilir. Bu süreçte tüketici harcamaları ve istihdam artarken, enerji yatırımlarındaki durgunluk piyasaları sarsmıştı.

Büyük teknoloji şirketleri, Mart ayından bu yana hisse senedi piyasasında görülen artışın ardındaki sebepti. Ancak dayanıklı tüketim mallarına olan bu yoğun talep de etkili oldu. Bu yüzden ev ürünleri satan mağazalar ve elektronik mağazaları bu dönemi başarıyla atlattı.

ISM üretim anketindeki büyük artışlar ve iş dünyasının hassasiyeti genellikle ekonomilerin resesyondan çıktığının ya da hızlı bir büyüme dönemi yaşadığının göstergesidir. Şimdi de tam olarak böyle veriler alıyoruz. ABD’nin ekonomik faaliyetlerinin ve istihdamının çoğu hizmet sektöründe. Ancak iş dünyasının aşağı ve yukarı yönlü hareketleri genel olarak tüketim malları sektöründe görülüyor.

Bu yaşadığımız dönemin tarihte bir benzeri yok. Özellikle de resesyon ya da kriz ortamında, dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcamaların artışıyla eş zamanlı gerçekleşen hizmet sektörüne yönelik harcamalardaki düşüş beklenmedik. Geçmişte, dayanıklı tüketim malları yalnızca resesyon sonrası hizmet sektörünün önüne geçebilirdi.

Bu mantıksız durum ilerleyen birkaç ayda da devam edebilir. Ancak hızlı korona virüs testleri, geliştirilmiş medikal tedaviler ve aşılarla, önümüzdeki yılın ilk dönemlerinde neredeyse normal seviyelere dönebilir. Hizmet sektörüne yönelik harcamalar hızla artarken, dayanıklı tüketim mallarının satışlarında görülebilecek düşüşü ise piyasaların nasıl karşılayacağı meçhul.

Son dönemde, önümüzdeki bir ya da iki yıl içinde görebileceğimiz ortama benzer ama aynı olmayan bir örnek gördük. Tüketim mallarının fiyatlarının 2014-2016 yılları arasındaki düşüşü, küresel çapta yatırımlarda bir durgunluk yarattı. Tüketim mallarının üretimi ve hammaddeleri için harcanan para, özellikle de petrol, hem bu sektörlerde hem de onları destekleyen tedarik zincirinde büyük düşüş gösterdi.

Bazıları bu durumu büyüyen bir ABD ekonomisindeki gizli resesyon olarak tanımladı. Yatırımcılar enerji yatırımlarına bağlı kayıplara yönelik endişe duyarken, kredi piyasası durma seviyesine geldi. Borsalar düşüşlerle ve yüksek volatiliteyle karşı karşıya geldi. Zira borsa yatırımcısı kredi piyasasından gelen sinyallerden endişeliydi.

Eğer tüketici, harcamalarının odağını dayanıklı tüketim mallarından tekrar hizmet sektörüne çevirirse, bu tür bir dinamiği 2021 ya da 2022 yıllarında görülebileceğini söyleyebiliriz. Pahalı ürünlerde negatif veriler gören yatırımcılar, bunun bir resesyon göstergesi olduğunu düşünerek korku duyabilir. Bunun sonucunda, hizmet ekonomisi normalleşse de ve yeniden yüzbinlerce insana istihdam sağlasa da, borsalar hasar görebilir.

Geçtiğimiz birkaç ayın eşitsiz büyümesinin tersine dönmesi, uzun vadede ekonomi için iyi olacak. Ancak bu yolda bazı gergin anlar yaşanabilir. Özellikle de dayanıklı tüketim malları sektöründeki düşüş ve düşen hisse fiyatları resesyona yönelik uyarı verebilir ve yatırımcının ekonomik normalleşmenin doğal bir parçası olan bu durumu görmezden gelmesine neden olabilir.

Moody's: Pandemi perakendeyi dönüşümünü hızlandırmaya zorluyor

Salgın tüketim alışkanlıklarını değiştirdi

ABD tüketici harcamaları beklenenden fazla arttı