Otoyollarda yasal soygun

Son iki yılda açılan dünyanın en geniş asma köprüsü Yavuz Sultan Selim, dünyanın en derin tüp tüneli Avrasya ve dünyanın en büyük orta açıklı 4. Asma köprüsü Osmangazi, Türkiye’nin gurur kaynağı oldu, ama bu köprü ve bağlantı yollarını kullananların ev adreslerine gelen ‘kaçak geçiş ceza ve icra takipleri’ vatandaşların korkulu rüyasına dönüştü. HGS kullanıcısı oldukları için ücretin otomatik ödendiğini düşünen, ancak yetersiz bakiye nedeniyle ceza kesildiğinin farkında olmayan sürücüler, bir yıl önceki bir kaç geçişleri için binlerce liralık kaçak geçiş cezasıyla karşılaşınca şoke oldu. Kağıt üzerinde hukuki görünen astronomik cezalar, şirketlerin asli kazancı olarak görülüp, gerçek köprü geçiş ücretleriyle yarışmaya başlayınca ‘Yasal soygun’ eleştirilerine neden oldu. Vatandaşlar, Ulaştırma Bakanlığı ve devletin ilgili birimlerinin bu mağduriyeti gidermesi için ‘İcra öncesi borç olduğu yönünde’ bilgilendiren bir sistemin geliştirilmesini istiyor.ŞOK CEZA...

Evine gitmek için Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün bağlantı yollarını kullanan Muzaffer İslam, İstanbul 6. İcra Dairesi’nden gelen 14 bin 747 TL’lik icra takibiyle şoke oldu. Önce kendisinin ödenmemiş bir senedi olup olmadığını düşündü, sonra icra ihbarnamesinin alt satırlarında davayı açan taraf olarak görünen “ICA İG İÇTAŞ ASTALDI Üçüncü Boğaz Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu Yatırım ve İşletme A.Ş adına avukat Yakup Öner Mercangöz’ yazısını görünce, icranın nedenini anladı. HGS’si olduğu için köprü ve bağlantı yollarını rahatça kullanıyordu ve kendisine herhangi bir kaçak geçiş uyarısı gelmediği için de rahatça kullanıma devam ediyordu.

RAKAM 10 KAT ARTTI

Oysaki bazı geçişleri sırasında HGS’sinde yeterli bakiye olmadığı için ‘kaçak geçiş cezası’ kesilmiş, 15 gün içerisinde hesabına para yüklemediği veya HGS’si kredi kartı otomatik ödemesine bağlı olmadığı için de bu ceza her geçiş için 10 kat artırılmıştı. İcra takibi ihbar mektubunda, söz konusu ceza bir hafta içinde ödenmezse haciz işlemlerine başlanacağını da işaret ediyordu. Toplamda yüz lira ve civarı bir geçiş ücreti için 14 bin 747 liralık cezalı geçiş ücreti ödenmesi isteniyordu ve bu sadece Muzaffer İslam’ın değil benzer durumdaki binlerce vatandaşın ortak sorunuydu.

NEDEN UYARI YOK?

Peki ama köprü, tünel ve otoyol işletmecileri bu durumu nasıl savunuyor? Yasal mevzuatı uyguladıklarını kaydeden işletmeciler, geçiş ve ödeme yöntemleri konusunda internet sitelerinde ayrıntılı bilgi verdiklerini, nakit veya HGS ödeme şekillerinin yanı sıra internetten kaçak geçiş sorgulama kontrol mekanizmaları olduğunu, kişisel verilerin gizliliği ilkesi gereği kendileri her geçen sürüye olmasa bile başvuran sürücüleri cep telefonu mesajı veya mail ile kaçak geçişler konusunda bilgilendirdiklerini, kesilen 10 katı cezanın 10’da 6’sının da devlet tarafından alındığını savunuyor.

MAĞDURİYETİN BOYUTU BİLİNMİYOR

- Peki ama vatandaşların köprü, otoyol ve tünellerde ödediği kaçak geçiş miktarı ne kadar. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan’ın TBMM’de verdiği bilgiye göre 2015 yılında HGS’den 2 milyon 728 bin 912 kaçak geçiş yapıldığını ve 2016’da bu cezaları ödemeyen 10 bin 255 kişiye dava açıldığını da söyledi. Ancak 2017 rakamları henüz netleşmediği için, son köprü ve tünellerde oluşan HGS mağduriyetinin boyutu konusunda da bir bilgi bulunmuyor.

EN KISA MESAFE 2.5 TL

EN UZUN MESAFE 25 TL

- Ücretli otoyol ve bağlantı yollarında, yüzlerce giriş ve çıkış noktası olduğu ve kullanılan mesafeye göre fatura kesildiği için, sabit bir ödeme miktarı yok. Sürücüler, giriş ve çıkış yaptıkları gişelere göre ödeme yapıyor. 2018 yılına ilişkin fiyat düzenlemesine göre, otoyollarda ise en düşük geçiş ücreti 2.5 lira ve en yüksek ücret 25 lira olarak belirlendi. 15 Temmuz Şehitler Köprüsü - Fatih Sultan Mehmet Köprüsü geçiş ücretleri ise otomobillerde 8,75 TL, hafif ticari araçlar 11,25 TL.

27 TL’LİK CEZA 654 TL OLDU

HGS mağduru sayısı o kadar arttı ki internette çok sayıda blog ile örgütlendiler. İnanması güç ceza örneklerini anlatıyorlar. Daha once kamuoyuna da yansıyan olaylardan birinde avukat Fazlı Koç kaçak HGS geçişi gerekçesiyle verilen 50 bin TL’lik cezasını Pazarcık Sulh Ceza Hakimliği’ne iptal ettirirken, 200’ün üzerinde HGS cezasına itiraz ettiklerini belirten avukat Ozan Kayahan müvekkili olduğu özel bir firmaya ait araca, HGS’sinde yeterli bakiye olmadığı gerekçesiyle altı aylık dönem için 129 bin TL ceza geldiğini belirterek iptali için dava açtı. Şikayetvar.com’daki binlerce örnekten biri de şu şekilde yer aldı: Bedri adlı kullanıcı: Ica (3. Boğaz Köprüsü Otoyolu) Tebliğ Etmeden İcraya Verdi. 27.07.2017 de yanlışlıkla köprünüzden geçerken bakiyem yetmediği için 27 TL çekilememiş ve PTT HGS kullanmamdan dolayı haberim olmamıştır. Sonra E-devlet’e girmemle şans eseri dava dosyam olduğunu ve icrada olduğunu öğrendim. Borcumu PTT’de 303 TL olduğunu görürken hukuk bürosundan 621 TL olduğunu öğrendim! Daha bitmedi! 2 gün sonra ceza tutarının 654 TL olduğunu öğrendim!

CEZAYI İPTAL ETMENİN YOLLARI

Otoyollardaki HGS mağdurlarının açtığı davalarda, benzer durumdaki diğer mağdurlar için de emsal niteliği bulunuyor. HGS’si olduğu halde kaçak geçiş ve 10 katı ücretinin yasal faiziyle birlikte kesilen cezasından yasal süre olan 15 günden aylar sonra haberdar olan avukat Yasemin Duygun’un başvurusunu inceleyen mahkemenin, başvuruyu haklı bularak cezayı iptal etmesi bunlardan biriydi. Konuya ilişkin aradığımız avukat Yasemin Duygun, mahkemelerin yönetmelikte 15 günlük sure içinde ceza tebliğ edilmesini hükmettiği halde sürenin bir yılı aşması nedeniyle yapılan başvuruların reddedilebildiğine, başvurunun ‘HGS sahibi olduğu veya HGS’sinde para olduğu halde’ gibi gerekçelerle de desteklenmesi gerektiğine dikkat çekti. Emsal olayda avukat Yasemin Duygun ise Aydın Seferihisar otoyolunda HGS’sinde yetersiz bakiyeyle 5 kez kaçak geçiş yaptığı gerekçesiyle 167 lira 75 kuruş idari para cezasını aldı. İşletmeye dava açan avukat Duygun, Karayolları Trafik Kanunu’na göre kesilen cezaların ilgili kişiye 10-15 gün içersinde gönderilmesi gerektiğine, 1 Şubat 2016’da noter kanalıyla sattığı aracında satış sırasında herhangi bir borç çıkmadığı halde ceza tebliğinin 24 Ekim 2016’de yapıldığına dikkat çekti. Cezanın gıyabında ve yönetmeliğe aykırı şekilde yapıldığına dikkat çeken avukat Duygun’un başvurusunu inceleyen İzmir 4’üncü Sulh Ceza Hakimliği, başvuruyu haklı bularak kaldırdı. (Star / Selim Efe Erdem)