OSB'lerin yönetimi valilere geçiyor

Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ile ilgili yeni taslak metne göre OSB'leri yönetecek müteşebbisler heyetine illerde valiler, ilçelerde ise kaymakamlar başkanlık edecek. 

Ömer Faruk Çiftçi'nin Dünya'daki haberinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın üzerinde çalıştığı ‘4562 sayılı OSB Kanunu’nda yapılması planlanan başlıca değişiklikler’ taslak ve gerekçe çalışması yer aldı. Bakanlık 27 madde ve 4 ek madde ile 18 geçici maddenin büyük kısmı üzerinde çalışıyor.

Konu Türkiye genelinde kurulu bulunan 326 OSB’yi yakından ilgilendiriyor. Sanayiciler yapılması planlanan düzenlemelerin birçoğundan memnun kalırken, taslak metinde OSB’lerin özerkliğini sorgular nitelikte olduğu düşünülen birkaç madde tepkiyle karşılandı.

Bunlar arasında en dikkat çekeni tüm OSB yönetimlerinin yeniden il mülki idare amiri başkanlığında oluşturulacak müteşebbis heyetler ile yönetilecek olması.

OSB’ler yeniden müteşebbis heyet ile yönetilecek

4562 Sayılı OSB Kanunu’nun taslak metnine eklenen geçici 18’inci maddesine göre genel kurul aşamasına geçmiş olan OSB’lerde ilgili maddenin yürürlüğe girmesinden itibaren en geç 3 ay içinde genel kurul yapılarak müteşebbis heyet oluşturulacak. Katılımcılar kendi aralarından yapı kullanma izni almış olan en az 8 asıl 8 yedek en fazla 14 asıl, 14 yedek üye seçecek. Bu üyelerin de mülki amir hariç görev süreleri 2 dönem ile sınırlandırılacak.

Müteşebbis heyetler illerde Vali, ilçelerde Kaymakam başkanlığında teşekkül edecek.

Küçük sanayi sitelerinden oluşan OSB’lerin müteşebbis heyetinde ise, illerde Vali, ilçelerde Kaymakam başkanlığında OSB’nin bulunduğu ilçe belediyesinin belediye başkanı, bulunduğu ilin kalkınma ajansından bir, sanayi odasından ve ticaret odasından da ikişer temsilci yer alacak. Bu maddenin hayata geçmesi halinde müteşebbis heyetin sona erdiği OSB’lerde yeniden müteşebbis heyetin teşekkül etmesine ilişkin düzenleme yapılmış olacak. Ayrıca OSB müteşebbis heyetinde ildeki diğer OSB’lerin ve OSB’de yatırım yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin yer almasına imkân tanınacak. Buna göre OSB organlarında yapılan düzenleme ile müteşebbis heyetin sonlanmasına ilişkin düzenlemeler mülga edilirken, genel kurulun yalnızca müteşebbis heyete temsilci seçmek üzere 4 yılda bir toplanması düzenleniyor. Ayrıca OSB organlarında görev alanlara iki dönem sınırlaması getirilirken, bakanlığın yetkilerinde yapılan düzenleme ile OSB organ üyelerinin görevden alınması kolaylaştırılıyor.

Huzur Hakkı’na ‘kamu görevlileri’ ibaresi eklenecek

Huzur Hakkı’nı içeren 17’nci maddede yapılması planlanan değişiklikle ödenecek huzur hakkı asgari ücretin brüt tutarını geçmeyecek şekilde her yıl müteşebbis heyet tarafından belirlenecek ve maddeye ‘kamu görevlileri’ ibaresi de eklenecek. Böylece geçmiş yıllarda OSB’lerden gelir elde eden kamu görevlilerinin soruşturmalara konu olmasının önüne geçilecek. OSB’lerin gayrimenkul yatırım ortaklığı kurmasını içeren ek 5’inci maddenin de “OSB tüzel kişiliğinin kar amacı gütmeyen yapısından dolayı kazanılmış vergi muafiyetlerine halel gelmemesi için” kaldırılması planlanıyor. Yine yönetmelikte yer alan OSB’lerin faaliyetleri için anonim şirket kurması ya da kurulu bir anonim şirkete ortak olması ile ilgili maddenin de kanuna taşınması planlanıyor.

Yapı ruhsatı alma süresi 2 yıla çıkıyor

OSB’lerden gelen talep üzerine Geçici 15’inci maddede de OSB olarak seçilen alan içinde kalan ve OSB tarafından katılımcıya devri gerçekleştirilen taşınmazların yatırım yapılmayarak boş kaldığının tespit edilmesi hâlinde taşınmaz malikine yapı ruhsatını alması için tanınan bir yıllık süre iki yıla çıkarılıyor. Buna göre; Kanunun çıkmasını takiben bir yıl içinde yapılan devirlerde bakanlık satış fiyatı limiti belirlemeye ya da satış tutarından bir kısmının OSB’ye irat kaydedilmesini sağlamaya yetkili olacak. Bu süre içinde yapı ruhsatı alınmaması veya yapı ruhsatı alınmış ise yapı ruhsatı tarihinden itibaren iki yıl içinde üretime geçilmemesi hâllerinde, taşınmaz kimin tasarrufunda olursa olsun OSB adına tescil edilecek. Geçici 17’nci madde de ise Islah OSB’de geçiş döneminde ruhsatların ilgili idarelerce verilmesine imkan tanınırken, Islah OSB Uygulamasının yeniden yürürlüğe konulması amaçlanıyor.

“KOSGEB ve TÜBİTAK’a gelirden pay ayıracaklar”

OSB’lerin Nitelikleri’ni içeren 5’inci maddede yapılması planlanan değişiklikle Bakanlık ve TOKİ tarafından OSB’ler için kamulaştırma yapma yetkisi verilmesi de hedefleniyor. 12’nci maddede yer alan ‘OSB’lerin Gelirleri’ kısmında da iki önemli düzenleme yer alıyor. Bunlardan biri: “OSB’lerin bağış yapmasına ilişkin hususlar Bakanlıkça yönetmelikte belirlenir. OSB’ler yıllık safi gelirinin binde beşini KOSGEB’e, binde beşini TÜBİTAK’a destek programlarında kullanılmak üzere ödemek zorundadır. OSB’lerin nakit ve benzeri varlıklarının değerlendirilmesine ve yatırım kararlarına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir” maddesi. Diğeri ise: “Ön tahsis, parsel tahsisi, üst yapılı veya boş parsel satışı, kiralanması veya üst hakkı tesis edilmesinden sağlanan gelirler.” Buna göre OSB’lerin ön tahsis, üst yapılı ya da boş parsel kiralaması ya da üst hakkı tesis etmesine imkan tanındığından bu faaliyetlerinden elde edeceği kazançlar da gelirleri arasına dahil ediliyor.

Sanayi lekesi varsa, yer seçimine gerek yok

Ayrıca son zamanlarda iflas ertelemenin yerine konkordato uygulaması aldığından OSB’lerin talebi üzerine 12’nci maddede yer alan gelirler kısmına ek fıkra ile firmaların OSB’ye olan elektrik, su ve doğalgaz borçlarının ifası, takibi ve tahsili konusuna ‘konkordato’ şartı da ekleniyor. Taslak metinde; Özel OSB’ler, OSBÜK yapılanması ve Tarıma Dayalı İhtisas OSB’ler ile ilgili bir değişiklik öngörülmüyor. Ayrıca sanayi lekesi olan alanlarda yer seçimi olmadan OSB kurulmasına imkân tanınırken, parsel birim maliyetine ilişkin düzenleme uygulamadaki sıkıntılar nedeni ile kaldırılacak.

Türkiye'de 350 civarında OSB var

OSB’ler başkanlığını illerde Vali, ilçelerde kaymakamların yaptığı müteşebbis heyet ile kurulur. İşyeri açma, çalışma ruhsatı sayısı yüzde 50’yi geçtiğinde genel kurul toplanır. Sanayiciler ilk genel kurulda müteşebbis heyetle devam edip etmemeyi oylarlar. Devam etmeme kararı alınırsa her parselin birer katılımcı olduğu ve dışarıdan kimsenin olmadığı yeni yönetimi seçerek yoluna devam eder. OSB’lerde her yıl mali, 4 yılda bir de seçimli genel kurul yapılır.

Türkiye genelinde 350 civarında OSB faaliyet gösteriyor. 102 OSB süreci tamamlayarak genel kurul aşamasına geçmiş durumda. Süreci tamamlayan 102 OSB’den 42’si yönetimde müteşebbis heyet ile devam etme kararı alırken, 60 OSB kendi genel kurullarını yaparak kendi içlerinden yönetimlerini belirliyor.