OPERASYONEL LEASİNG'E HAZIRLIK

Türkiye ekonomisi son 7 yıldır aralıksız büyüyor. Ekonomideki büyümenin aralıksız sürmesi Türkiye için bir rekor. Ekonomideki büyüme sürdükçe yabancı sermayenin de desteği ise sektörlerin yatırım iştahı da artıyor. Her ne kadar global ekonomide yaşanan likidite kriziyle birlikte iç politikadaki belirsizlik yatırım iştahını son zamanlarda bir miktar azaltsa da bu tablonun uzun sürmeyeceği konusunda herkes hem fikir. Ekonomideki bu hızlı büyüme doğal olarak leasing sektörüne de yansıyor. Sektör her yıl ortalama yüzde 25-30 arasında büyüme gösteriyor. Leasing sektöründeki büyümenin lokomotif ise geçen yıl inşaat sektörüydü. Bu yıl inşaat sektöründe durgunluk olduğu söylense de leasing işlemlerinde inşaat sektörü önemli yer tutmaya devam ediyor. Finansal Kiralama Derneği (FİDER) verilerine göre 2008 yılının ilk üç ayında 6 bin 962 adet leasing işlemi gerçekleşti. Bu işlemlerini karşılığında ise bir milyar 843 milyon 180 bin YTL’lik yeni yatırım yapıldı. Malum 2007 da leasing sektörü açısından oldukça verimli geçmişti. 2007 yılında sektör en iyi yılını geçirdi ve işlem hacmi 8.2 milyar dolara ulaştı. Ancak geçen yılın günlerinde sürpriz bir şekilde sektöre uygulanan KDV avantajlarının ortadan kaldırılması sektörü şoke etti. 2007 yılında sektörün yakalamış olduğu büyüklük leasingin yatırımlar için ne derece önemli bir finansman kaynağı olduğunu açıkça gösteriyor. Vergi avantajları ortadan kalksa da sektörün büyümeye devam etmesi bekleniyor. 2008 yılının ilk 3 aylık döneminde sektörün cirosu 1.4 milyar dolar (1 milyar 843 milyon YTL) oldu. Bu rakam geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında gerileme olmadığı görülüyor. Detaylı bir analiz yapıldığında ise yeni işlem hacminin geçen yıla göre düştüğü dikkat çekiyor. 2008 yılının ilk çeyrek sonuçlarına bakıldığında sektör yetkilileri geçen yılın aynı dönemine göre işlem hacmi bazında bir gerileme olmadığını ama sözleşme adetlerinde düşüş yaşandığını belirtiyor. Sektörün son beş yıllık dönemini değerlendirildiğinde işlemlerin tabana yayıldığını söylemek mümkün… Sektör olarak bakıldığında bu yatırımların yaklaşık yüzde 50’sinin imalat sanayinde yapıldığı görülüyor. Çünkü imalat sanayinin leasing yatırımlarından aldığı pay 841 milyon 921 bin YTL civarında. İmalat sanayinden sonra leasing yoluyla en fazla yatırım yapılan sektörse yine inşaat oldu. Özellikle alışveriş merkezleri yatırımlarının sürmesi bu oranın yüksek olmasında önemli rol oynadı. Ayrıca tarım sektörü de gözle görülür büyüklükte leasing işlemlerinden faydalanan sektörlerin arasına girdi. Bu yılın ilk üç ayında leasing yolu ile tarım sektörüne 94 milyon 577 bin YTL yatırım yapıldı. LEASİNG İLE NE LANIYOR? Yine Finansal Kiralama Derneği (FİDER) verilerine bakıldığında leasing yolu ile en çok makine ve makine ekipmanları alındığı görülüyor. Yılın ilk üç ayında yapılan bir milyar 843 milyon 180 bin YTL’lik leasing işleminin yüzde 27’si ile makine ve makine ekipmanları yatırım yapıldı. Toplam yatırımların yüzde 17’si ile de iş ve inşaat makineleri alımının yapıldığı görülüyor. Yılın ilk üç ayında gayrimenkul yatırımlarının toplam yatırım içindeki payı yüzde 9.53’te kalırken tekstil makinelerinin oranı ise yüzde 7.66 oldu. Kara ulaşım araçlırı alımında da leasing önemli rol oynadı. Toplam leasing işlemleri içerisinde kara ulaşım araçlarının payı ise yüzde 10 civarına yükseldi. Aynı şekilde tıbbı cihazların oranı yüzde 6.62’ye yükselirken büro ekipmanlarının payı ise yüzde 6.26 oldu. Malum Leasing sektörü temel olarak yatırımların orta ve uzun vadede finansmanını kiralama yoluyla sağlayan bir finansal sistem… Bunun için de ülke ekonomisine çok ciddi katkıları olan bir sektör. Özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde sürdürülebilir büyümenin yakalanması için önemli bir yere sahip. Çünkü büyüme yatırımların ve üretimin devamı ile mümkün. Ancak böyle bir dönemde sektöre tanını KDV avantajı geçen yılın sonunda kaldırıldı. (KDV yüzde 1’di, yüzde 18’e yükseltildi) Sektör yetkilileri bu ortamda yapılan bu vergi artışının yatırım hızını düşüreceğinden endişe ediyor. Çünkü leasing sektörünün portföyüne bakıldığında müşterilerin ağırlıklı olarak KOBİ ve altı firmalardan oluştuğunu görülüyor. Daha önce sunulan vergi avantajı firmaların maliyetlerini düşürdüğü söyleyen Yapı Kredi Leasing Genel Müdürü Yavuz Sarıyıldız, “Bunun için leasing yatırımları tetikleyici etki yapıyordu oysa bugünkü durumda artan maliyetler ve global konjonktür nedeniyle firmalar yatırım yaparken daha tedirgin olmak zorunda kalacaklar. Bu yüzden leasing sektöründe bu yıl için ciddi bir gerileme bekleniyor” diyor. LEASİNG HALA AVANTAJLI MI? Geçmiş yıllarda Türkiye’de leasingin penatrasyon oranı, (Leasing yatırımlarının toplam yatırımlara (özel sektör yatırımlarına) oranı) yüzde 6- 8 arasında değişiyor. Bu oran şu anlama geliyor. Yüzde 1 KDV avantajı olduğunda dahi yatırımların büyük bir kısmı leasing yoluyla finanse edilmiyordu. Son verilere göre bu oranın yüzde 8’e çıktığı söyleniyor. Diğer ülkelere göre kıyaslandığında örneğin ABD’de bu oran yüzde 25-30 civarında. Bu oranın AB ortalamasına göre de küçük olduğu belirtiliyor. Çünkü AB ülkelerinde leasing çok farklı seçenekleri, alt ürün grupları uygulanıyor. Türkiye’de ise sadece finansal kiralama yapılabiliyor. Böyle olunca da yatırımların çoğu banka kredisi ya da öz kaynak finansmanı ile yapılıyor. Bugün KDV avantajının kalkmasıyla birlikte sektörün müşteri profili değişmeye başladığı söyleniyor. İşlemlerin niteliği KOBİ ve KOBİ altı küçük işletmelerden, orta ve üzeri KOBİ’lerle kurumsal şirketlere kaydığı söyleniyor. Bu tablonun sektör açısından olumlu gelişmeler olduğu belirtilse de küçük yatırımcının finansman imkanını zorlaştırıldığı da unutulmamalı. Peki ama leasing yapmak hala avantajlı mı? Evet hala leasing yapmanın avantajı var. KDV oranı yüzde 18’e çıkarılsa bile taksitle ödeme imkanı sunuluyor. Ayrıca işletmeler leasing yaparken sadece kasalarından çıkan nakit olarak olaya bakmamalı. Kiraların üzerine gelen KDV yatırımcı tarafından indirilebiliyorsa yani mahsup edilebiliyorsa leasing halen çok avantajlı... Yatırım yaparken nakit akışını dikkate almak gerekiyor. Diğer taraftan leasing sisteminden faydalanan firmalar için dövize endeksli kredi yerine direkt dövizle borçlanma, kira süresi boyunca uygulanan faiz oranlarının değişmemesi, dönemsel ödeme planlarının müşterilere sunulması, yüzde 100 finansman sağlanması gibi birçok avantaj söz konusu. Özellikle değişken faiz ortamının olduğu ortamlarda, kredi faizinin sabit kalması yatırımcıları piyasa Faiz riskine karşı koruyor. OPERASYONEL LEAİSİNG BEKLENİYOR Bu aralar sektörde hummalı bir çalışma var. Çünkü şirketler operasyonel leasinge hazırlanıyor. Ta ki geçen yılın sonunda çıkması beklenen yasal düzenlemeler bu yılın ilk altı ayında da çıkmadı. Konu ile ilgili olarak kanun taslağı çalışması devam ediyor. Bu yıl içinde operasyonel leasingin yolunun açılması bekleniyor. Türkiye’de henüz uygulanmayan yurtdışında ise oldukça yaygın olan operasyonel leasing nedir? Operasyonel leasingin finansal leasingden iki ayrı özelliği var. Bunlardan biri mülkiyet farkı, yani kiralanan malın mülkiyetinin ve doğal olarak da ekonomik riskinin kime ait olduğu… Operasyonel leasingde bu risk leasing şirketine ait. Diğer farksa devir ile ilgili. Kiralanan mal kira süresi sonunda kiralayana sembolik ücretlerle satılmıyor. Leasing şirketinde kalıyor. Gelişmiş ülkelerde leasing işlemlerinin yüzde 35’i operasyonel leasing ile yapılıyor. Operasyonel leasingin devreye girmesiyle birlikte “İkinci el kira” yönetiminin iyi planlanması gerekiyor. Bunun için şirketler yeni birimler kuruyor. Genel olarak taşınabilir mallar için yapılan operasyonel leasingde bakım ve onarım işleri leasing şirketine ait olacak. Operasyonel leasing uygulansa bile ilk aşamada sektörde büyük bir patlama yaşanması beklenmiyor. Yeni bir ürünü piyasa sunulduğunda bunun tanıtımından tutundurma gibi aşamaları geçmesinin birkaç yıl alması bekleniyor. Çünkü yatırımcılara sistemin avantajlarını anlatmak gerekecek. Belirli şirketlerin belirli sektörlere yönelik çalışmaları sürüyor. Ancak kanun çıktığında büyük şirketlerin sektörel uygulamaları artırması bekleniyor Ayrıca bütün leasing şirketlerinin bu alana girmesi beklenmiyor. Çünkü uzmanlık isteyen bu alanın biraz daha maliyetli olduğu söyleniyor. Operasyonel leasing hiç şüphesiz sektöre bir hareket kazandıracak ve yatırımcıların daha küçük taksitler ödemek sureti ile yatırımlarını yapmasını, gerektiğinde teknolojilerini değiştirerek verimlilik artışı yakalamalarını sağlayacak. Tablo Yıllar İşlem Hacmi (milyar Usd) 2002 1.3 2003 2.1 2004 2.9 2005 4.2 2006 5.2 2007 8.2 /////////////// Kutu Kimler leasing yapabilir: Leasingde genel olarak hukuki işlem yapmaya yetkili her türlü kişi ve kuruluş kiracı olabilir. Buna göre her türlü şahıs firmaları, her türlü ortaklıklar ve serbest meslek mensupları kiracı olabilir. Neler kiralanabilir? Finansal kiralama kanununa göre, her türlü taşınır ya da taşınmaz mal leasing konusu yapılabilir. Ancak patent hakkı, fikri ve sınai haklar ile bilgisayar yazılımı gibi maddi olmayan konular için leasing yapılamıyor. Leasing yapılan mallar: Tıbbı cihazlar, bilgisayarlar ve diğer bilgi işlem üniteleri. Santraller ve haberleşme cihazları Enerji tesisleri, kara nakil vasıtaları, hava taşıma araçları Kuru yük gemileri, tanker ve diğer deniz araçları İnşaat makineleri, vinçler, iş makineleri ve matbaa makineleri Her türlü tezgah ve üretim makineleri, komple fabrikalar, komple hastane, otel ve büro donanımları Yavuz Sarıyıldız / YK Leasing Genel Müdürü “Sektör liderliği sürecek” 1987 yılında kurulan Yapı Kredi Leasing sektörün en köklü şirketlerinden birisi. Ülke geneline yayılmış olan hizmet noktalarımız ile yatırımcılar ile bir araya gelerek kendilerine en uygun finansman modelini oluşturmaya çalışıyoruz. Gerek pazarlama, satış gerekse operasyonel hizmet kalitemiz, satış kanallarını etkin kullanma şeklimiz hizmetten ödün vermeden 2007 yılında da sektör liderliğini devam ettirmemizi sağladı. Yapı Kredi Leasing olarak yasalaşmasını beklediğimiz operasyonel leasinge yönelik hazırlıklarımız devam ediyor. Diğer taraftan mortgage ile ilgili uygulamanın leasing sektöründe de uygulanmaya başlaması ile birlikte tüketiciler banka dışı finansman alternatifine kavuşacaklar. Bir süredir denizcilik sektörüne yönelik yaptığımız çalışmaları hızlandırdık. Gemi leasingi konusunda uzmanlaşmış bir kadro oluşturduk. 2007 yıllında gerçekleştirdiğimiz uçak leasingine 2008 de devam edeceğiz. Enerji sektörü ise diğer ilgi alanımız olacak. 2008 yılında da sektörel liderliğimizi devam ettirirken, hissedarlarımıza karşı olan sorumluluğumuz gereği şirketimizin kar hedeflerini de yakalama arzusundayız. Önümüzdeki 5 yıllık dönemde sektöre getirilecek yeniliklerde sektörün öncü kuruluşlarından biri olarak yeni ürünleri müşterilerimize sunmaya başlayacağız. Bu noktada hedefimiz sürekli büyümeyi yakalamaktır. Göktuğ Demiray / DenizLeasing Genel Müdürü “İkinci sıraya yükseldik” Leasing Birliği’nin kurulması leasing şirketlerini günün şartlarına göre gerekli müdahaleleri daha hızlı yapabilmelerine imkan sağlayacaktır. Dolayısıyla sektörün gelişimine büyük katkı sağlayacaktır. 2005 yılından bu yana sektörün büyüme hızı üzerinde büyüme gösteren DenizLeasing, 2007 yılı FİDER sonuçlarına göre yüzde 7.5 pazar payı ile bir önceki yıla kıyasla üç sıra yükselerek 4’üncü sıraya yükseldi. 2008 yılı ilk çeyrek sonuçlarına göre ise yüzde 14 pazar payı ile ikinci sırada yer alıyor. DenizLeasing özellikle proje finansmanı ve tarım ekipmanlarının leasinginde uzmanlaşmış, sektörün öncüsü olmuştur. DenizLeasing olarak 2008 yılı hedefimiz pazar payımızı yüzde 10’un üzerinde tutarak, hedef ve karlılık prensiplerine uygun büyüme stratejisi ile müşteri portföyünü çeşitlendirmek ve leasing sektöründe orta vadede lider konuma gelmektir. DenizLeasing, proje finansmanı ve niş sektörler yanında KOBİ’lere vereceği destek ile de sektörde katma değer yaratmaya devam edecektir.