Online yemek şirketleri kâr getiremedi

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD’den Türkiye’ye kadar dünyanın dört bir yanındaki online sipariş şirketlerinin kurucuları pandemi sürecinde elde ettikleri servetlerin hızlı bir şekilde yok oluşunu izliyor.

Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre pandemi sürecinde online sipariş patlamasıyla milyarder olan altı isimden dördü halihazırda milyarder statüsünü kaybetti. Türkiye’den Getir, Amsterdam’dan Just Eat Takeaway ve Silikon Vadisi’nden Instacart ve DoorDash’in milyarderleri net servetlerinden toplamda 15 milyar dolar kaybetti.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre pandemi sürecinde eve kapanan müşterilerin yemek ve market siparişi ihtiyaçlarını gideren online sipariş şirketleri bu süreçte yatırımcıların oldukça ilgisini çekmişti. Ancak kapanmaların sona ermesiyle birlikte bu şirketlere yönelik yatırımlar yavaşladı. Nakit sıkıntısı çeken işletmeler karşılarındaki zorlu süreci kabul ettikçe pandemi dönemindeki yüksek şirket değerlemelerinin de önü kesildi.

Bloomberg haberine göre Lucerne İşletme Okulu’ndan Matthias Schu konuyla ilgili açıklamasında, “Yüksek yıllık büyüme oranlarının istisnai bir fenomen olduğu ve yıllar boyunca aynı seviyede sürdürülemeyeceği gerçeği, yalnızca sağduyulu bir bakış açısıyla net bir şekilde anlaşılmalıdır” ifadelerine yer verdi.

Eylül ayındaki ilk halka arzı öncesinde Instacart pandemiyi risk faktörleri arasında sıraladı. Temmuz ayında Just Eat Takeaway’den Jitse Groen, bir talep göstergesi olarak işletmenin hâlâ Kovid trendlerine karşı hassas olduğunu paylaştı. Groen “Kovid vakalarındaki yeniden canlanma nedeniyle” siparişlerin dörtte bir oranında arttığını söyledi. Ağustos ayında DoorDash’ten Tony Xu pandemi sonrası e-ticaret alanında “çözülmesi gereken çok fazla sorun” olduğunu söyledi.

Pandemi süresince 5 milyar dolarlık bir servet inşa eden Getir’in CEO’su Nazım Salur Bloomberg verilerine göre milyarder statüsünü kaybeden son isim oldu. Financial Times’ın haberine göre, Getir’in son finansman turunda şirket değeri %80 oranında düştü.

Pandemi kısıtlamalarının hafiflediği ve talebin yavaşladığı dönemde dahi Getir şirketi genişletmeye çalışıyordu. 2021 yılında 529 milyar dolarlık zarar bildiren şirket 2022 yılında 1,2 milyar dolara Alman rakibi Gorillas Technologies’i satın aldı.

Getir, ABD ve Batı Avrupa’ya doğru da genişlemişti. Ancak bu yılın başlarında Avrupa’daki birkaç ülkeden geri çekildi. Salur temmuz ayında yapılan bir personel toplantısında Türkiye pazarının tek kârlı birimi olduğunu söyledi. Ağustos ayında şirket küresel işgücünün %10’undan fazlasına denk gelen yaklaşık 2.500 çalışanını işten çıkaracağını bildirdi.

Bloomberg haberine göre Getir sözcüsü konuyla ilgili açıklama yapmayı reddetti.

Hisseler düşüyor

Girişim sermayedarları tarafından Mart 2021’de 31 milyar dolara kadar değer biçilen Instacart, 19 Eylül’de bu değerlemenin yalnızca dörtte biri orandaki hisse fiyatıyla halka açık olarak işlem görmeye başladı. Silikon Vadisi şirketinin hisseleri borsalardaki ilk gününde %12 değer kazandı. Instacart’ın kurucu ortağı Apoorva Mehta, şirket pik noktasındayken 3,5 milyar dolarlık servete sahipti. Ancak halka açık işlemlerle düşen şirket değeriyle Mehta’nın hisselerinin değeri 1,1 milyar dolara geriledi.

DoorDash’ten Andy Fang da milyarder statüsünü kaybederken şirketin diğer kurucu ortakları Xu ve Stanley Tang bu unvana zar zor tutunuyor. Yemek dağıtım şirketinin hisseleri Kasım 2021’deki zirveden bu yana %60’tan fazla değer kaybetti.

Just Eat Takeaway’in kurucusu Groen’in net serveti Ekim 2020’de yaklaşık 2 milyar dolardı. Ancak şirketin hisse fiyatlarının düşmesiyle Groen’in servetinin %85’i buharlaştı.

DoorDash ve Just Eat Takeaway temsilcileri bu hesaplamalar hakkında yorum yapmayı reddederken Instacart ise yorum taleplerine cevap vermedi.

Aynı eğilim daha gevşek mevzuat yapılarına ve daha ucuz işletme maliyetlerine sahip olan Hindistan ve Çin gibi diğer gelişen pazarlarda dahi görülüyor. Hindistanlı start-up firması Swiggy’nin şirket değeri mayıs ayında yarı yarıya düştü. Şirketin yerel rakibi Dunzo personeline ödeme yapmak ve yeni fon toplamak konusunda zorlanıyor. ABD borsalarında da listelenen Çinli Missfresh’in piyasa değeri temmuz ayında Nasdaq’taki 5 milyon dolar minimum sınırının altına düştü. Şirket listeden çıkarılma riskiyle mücadele ediyor.

Pandemi sonrası ‘intikam seyahatleri’ sona eriyor

Lüks tüketimde büyük gerileme! Pandemi öncesine döndü

ABD'de pandemi birikimlerinin neredeyse tamamı harcandı