Ölü tercih tehlikesi

Bu hayati seçim arifesinde BUGÜN Gazetesi, FEM Eğitim Kurumları Rehberlik Koordinatörü Faruk Ardıç’ın katkısıyla ‘Doğru Tercih Rehberi’ hazırladı.
Lisans Yerleştirme Sınavı'nın (LYS) sonuçları açıklandı. Şimdi puan hesaplama ve tercih zamanı. Geleceğini şekillendirecek seçimi yapmaya hazırlanan gençler için en kritik dönem başladı. Zira yanlış tercih bir ömür götürür. LYS'den 1 hafta sonra sonuçları açıklayan Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tercih için de acele etti.
Önce tercih dönemini 15-25 Temmuz olarak açıklayan ÖSYM, bu tarihleri bir hafta öne alarak 8- 18 Temmuz olarak revize etti. 2013-2014 öğretim yılı yükseköğretim programlarına kayıt tarihleri de, 12-20 Ağustos 2013 olarak yeniden belirlendi. ÖSYM, adayların kılavuzu dikkatle incelemeleri, tercihlerini buna göre yapmaları konusunda uyardı.

İNTERNETTEN BAŞVURU
Adaylar tercihlerini isterlerse bir başvuru merkezi aracılığıyla, isterlerse internetten bireysel olarak yapabilecek.  Başvurularını internetten yapmak istemeyen adaylar doldurdukları tercih formu ve nüfus cüzdanı/pasaportları ile birlikte istedikleri bir başvuru merkezine tercih için başvuracaklar. Peki en doğru şehir, üniversite, bölüm kısacası en doğru tercih nasıl yapılmalı? İşte FEM Eğitim Kurumları Rehberlik Koordinatörü Faruk Ardıç'tan adaylara doğru tercih için pusula...  
AİLENİZDEN ETKİLENMEYİN
Tercih yapmak için, adayların rehber öğretmenlerin söylediklerine kulak vermeleri gerekiyor. Tercihlerle ilgili yapılan araştırmalarda öğrencilerin ailelerinden oldukça etkilendikleri gözleniyor. Özellikle tercih sürecinde babalarından etkilenenlerin sayısı oldukça fazla. Aileler ve adaylar branş seçiminde fazla bilgili sahip olamadıkları için, yanlış tercihlerde bulunabiliyorlar. Birçok ailenin tatile gitme planlarını yaptığı şu günlerde tercihlere yönelik ön hazırlıkların yapılması gerekiyor. Adaylardan beklenen, yeteneklerine en uygun mesleği yapabilecek bir bölümde okuyabilmeleridir.
BÖLÜMLE İLGİLİ BİLGİ ALIN
Tercihleri sıralamadan önce hedeflediğiniz meslekler ve üniversiteler hakkında bilgilere ulaşmanız gerekir. Bu konuda elinizdeki yazılı kaynaklardan, üniversitelerin eğitim kurumlarına gönderdikleri broşürlerden ve internetten yararlanabileceğiniz gibi, eğitim almak istediğiniz bölümde ve üniversitede okuyan birkaç öğrenciyle, o bölüm ve üniversiteden mezun olanlarla görüşüp bilgi sahibi olabilirsiniz. İmkân bulabilirseniz üniversite ve bölümleri yerinde görerek bilgi almak daha faydalı olacaktır.
TEK TERCİH YAPMAYIN
Hem üniversite eğitimi boyunca hem de bunun sonrasındaki yaşamda mutluluk, seçilen mesleklerin öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine uygun olmasına bağlıdır. Üniversiteye hazırlık sürecinde istenen mesleği belirleyip hedef oluşturmak önemli bir adımdır. Sınavdan sonra adaylara 30 tercih hakkı veriliyor. Bu hakları kullanırken sadece tek bir üniversite ya da bölüm seçilmemelidir. Bu şekilde davranmak çok riskli olduğundan tercihlerinizi daha geniş yelpazede düşünmelisiniz. Bir üniversitenin bir bölümünü isteyen öğrencilerin bile yeterince araştırmadan o tercihe yöneldiklerini görüyoruz.
Başarı sırasına dikkat
- Başarı sıralaması ilk 10 binde olan öğrencilerin tercihlerine ilk bin-2 binden başlamaları ama tercih yoğunlaşmasının 8-12 bin arasında olması,
- Başarı sıralaması 20 binde olan öğrencilerin ilk 4-5 binden birkaç tercih yapması, ama tercih yoğunlaşmasının 15-25 bin arasında olması,
- Başarı sıralaması 50 binde olan öğrencilerin ilk birkaç tercihini 10 binlerden yapıp tercih yoğunlaşmasının 30-60 bin arasında olması,
- Başarı sıralaması 100 binde olan öğrencilerin ilk birkaç tercihini 20 binlerden yapıp tercih yoğunlaşmasının 75-150 bin arasında olması daha idealdir.
Seçimde püf noktalar
-Bölüm bitirildiğinde istihdam imkânı nelerdir?
-İl içi tercih yapılacaksa, seçilecek bölümler hangi ilçede öğrenim veriyor?
-Üniversiteye ulaşım imkânları nasıl?
-Öğretim kadrosu nasıl? Yatay geçiş (bölümler arası geçiş) ya da çift anadal (2 bölümü aynı anda okumak) programları var mı?
-Yabancı dile hazırlık programları var mı?
-Vakıf üniversitesi tercih edilecekse (ücretli ise) ücretleri ne kadar?
-Burslu programını seçecekseniz bursların devam koşulları neler?
-Barınma ve burs imkânı sağlanabiliyor mu?
-Mezunlarına iş imkânı sağlamada ne derece etkili?
İstihdamı kısıtlı bölümleri çıkarın
Faruk Ardıç, tercih listesi nasıl oluşturulmalısı gerektiği konusunda şu tespitlerde bulundu:
1-Tercih listesi oluşturulurken önce "2013 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanlar Kılavuzu" ÖSYM'nin internet sayfasından indirilmelidir. Hiçbir ön şart gözetilmeksizin istek sırasına göre tüm programlar belirlenmeli ve yanlarına da 2012 yılında bölüme son giren adayın başarı sıraları yazılmalıdır.
2- Kazandığınızda gidip öğrenim görmeyeceğiniz fakülteleri, barınma sorunu oluşturabilecek, sadece puana göre yazılan, mezun olduğunuzda istihdam imkânları kısıtlı olanları, ileride daha büyük sorunla karşılaşmamak için listeden çıkarılmalıdır.
3- Eğer farklı puan türlerinden tercih yapılacaksa tercih listeleri, her alandan en çok istenilen bölümlere göre oluşturulmalı. Örneğin MF'ciler aynı zamanda TM'den puanları kırılmadan istedikleri programları tercih edebilmekteler. İstedikleri bölümü MF-1.2.3.4 ve TM-1.2.3 puan türlerine karşılık gelen başarı sıralarına göre karma olarak oluşturabilirler.
4- İstek sırasına göre bölümler arasında başarı sırası farkı olabilir. Bu fark, başarı sırası olarak 9-10 bini aşmış ise o zaman ölü tercih oluşabilir. Ama aradaki fark çok ise hangi bölüm daha çok isteniyorsa o bölüm kalmalı, diğerleri listeden çıkarılmalıdır.
5- Tercihlerinizde yer verdiğiniz bölüm/programların devlet, vakıf, KKTC veya yurtdışı da olsa maddi şartlarına dikkat edilmelidir. Devlet üniversitelerinde ikinci öğretim yapan bölümlerin harç miktarları normal öğretimlere göre çok yüksektir. Ayrıca devlet üniversitelerinde de yurtdışı üniversiteleriyle entegre yürütülen bölüm/programların ücretli olduğu unutulmamalıdır.
6- 2 yıllık MYO programlardan tercihte bulunacak genel lise mezunu adaylar, Tablo 3A'daki bölümler için önceliğin meslek lisesi mezunlarına verildiğini, kontenjan artarsa kendilerinin sınav sonuç belgesindeki Y-YGS puanlarına göre yerleştirileceklerini unutmamalıdır.