Öğrenci servislerine 16 günde üçüncü zam talebi

İzmir Otobüsçüler ve Servisçiler Odası, akaryakıta gelen en son zamla yedek parça ve bakım giderlerine yapılan zamları gerekçe göstererek, öğrenci servis ücretlerine 16 gün içinde üç ayrı zam talebinde bulundu. Oda, 22 Kasım’da halen en kısa mesafe için (0-3 kilometre) 285 lira olan ücretin 342 liraya çıkarılması için İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği’ne (İESOB) başvurdu.

Servisçiler Odası, henüz bu başvuruya bir cevap gelmeden 25 Kasım’da yeni bir başvuru yaparak en kısa mesafe için istediği ücreti 370 lira olarak değiştirdi. Daha sonra 8 Aralık’ta yeni bir başvuru yapan Servisçiler Odası, bu kez en kısa mesafe için istediği ücreti 398 liraya yükseltti. Böylece istenen fiyat artışı oranı yaklaşık yüzde 40’a ulaştı.

“Bu fiyatların altında bir taşımacılığı beklemek tamamen hayaldir”

VOA Türkçe'de yer alan habere göre, Oda Başkanı Hasan Basri Bostancı, fiyat artışı talebinin gerekçelerini maliyetlerdeki artışla açıkladı: “Araçların fiyatları yüzde 100, yüzde 150 arttı. Tamir, bakım ve temel giderlerimiz yüzde 80 ile yüzde 100 arasında arttı. Akaryakıt bugünkü gelen zamla beraber yüzde 37,5 arttı.”

Bostancı, taleplerinin zam olarak değil, fiyat ayarlaması olarak görülmesi gerektiğini söyledi. İstedikleri fiyatın çok makul olduğunu belirten Bostancı, “Zaten bu fiyat ayarlamasını yaparken şu anda Türkiye genelinde yaşanan ekonomik krizi düşünerek böyle makul rakamlara çektik. Bu fiyatların altında bir taşımacılığı beklemek tamamen hayaldir. Bu hizmeti verebilmek için bunu almak zorundayız” dedi.

Bostancı, fiyat artışının servislere talebi azaltması ihtimaliyle ilgili olarak da “İki tane öğrenci azalsa aldığımız zammın hiçbir esprisi kalmayacak. Biz bunun bilincindeyiz. Ancak artık para kazanmak değil, hayatımızı idame ettirebilmek bu rakamlara çıkmamız bir mecburiyet” diye konuştu.

Devletten destek talebi

Öğrenci servis araçlarının normalde 12 yaş altında olmaları gerekiyor. Ancak Corona salgını nedeniyle yapılan bir düzenleme ile 1 Temmuz 2023 tarihine kadar geçerli olmak üzere 15 yaş altı araçlar da kullanılabilecek. “Biz Türkiye’nin geleceğini taşıyoruz. Dolayısıyla araçlarımızın bakımlı ve güvenli olması lazım. Araçları yenilememiz lazım” diyen Bostancı, devletin servis aracı alımında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ile Katma Değer Vergisi’nde (KDV) indirime gitmesi gerektiğini söyledi. “Esnafımız pandemi sürecinde 20 ay aracına binemedi, kontak çeviremedi, araçlarımızın altında ot bitti” diyen Oda Başkanı servisçilerin toparlanabilmesi için devlet desteğine ihtiyaç duyduğunu vurguladı.

Bostancı, iki yıl ödemesiz, yedi yıl vadeli kredi talebinin yanı sıra servis aracı alımında uygulanan ÖTV ve KDV oranlarının düşürülmesini, ucuz akaryakıt sağlanmasını ve her yıl yapılan fenni muayenelerin ücretlerinde yüzde 50 indirim yapılmasını önerdi. Bostancı bu desteklerin sağlanması halinde fiyat ayarlamasına gerek kalmayacağını da sözlerine ekledi.

“Fiyat ayarlamasında geç bile kalındı”

12 yıldır servis işletmeciliği yapan Ömer Akduman da fiyat ayarlamasında geç bile kalındığı görüşünde. VOA Türkçe’ye konuşan Akduman, 2018 yılında 150 bin liraya aldığı aracın şu anda 500 bin lira olduğunu söyledi. Akduman, “Geçen sene bu aralar mazot 4,70 lira imiş. Şimdi 10 lirayı geçti. Yüzde 100'ün üzerinde bir artış var. Sigortalar, maliyetler ona keza. Yani biz aslında maliyetimizin de hala çok altındayız” dedi. Akduman 16 kişilik bir servis aracının tam kapasiteyle çalışsa bile 300 liralık ücretle ancak yakıt ve şoför giderlerini karşılayabileceğini söyledi.

Pandemi sürecinde verilen devlet desteklerini çok yetersiz kaldığını ifade eden Akduman, artan maliyetlerin servis ücretlerinde de artışı zorunlu kıldığını söyledi: “Velilerin tepkisini en aza indirgemek için zaten aslında düşük rakamlarla güncellemeler yapıldı. Bunun adı bir zam olsaydı en az yüzde 100 olması gerekirdi.”

“Gün geçtikçe sermayemiz eriyor”

Okul servisi işleten Çağlar Atakan da fiyat artışını “geç kalınmış bir gereklilik” olarak tanımladı: “Daha önce yapılması gerekiyordu. Ama kendimizi bu kadar sıkabildik en fazla. Bundan sonrasında da biz böyle bir haklı bir fiyat güncellemesi istedik.” Birçok servisin zaten yüzde 55-60 kapasiteyle çalıştığını kaydeden Atakan, “Bundan dolayı da biz tabii gider maliyetlerinin karşılığını alamıyoruz. Gün geçtikçe sermayemiz eriyor. Araç değişikliği yapmak istiyoruz ama araçlarımızı değiştiremiyoruz” diye konuştu.

Daha önce eğitim-öğretim yılının ortasında servis ücretlerine zam yapılmadığını belirten Atakan, “Zam talebini velilere nasıl açıklıyorsunuz?” sorusuna, “Zaten veliler de gülüyor. Yani her gün her şey zamlanıyor. Mazot, akaryakıt fiyatlarına her gün zam geliyor. Bugün yine geldi” diye cevapladı.

“Biz yüzde 40 zam aldık mı ki karşı tarafa bu kadar ödeme yapacağız”

Ancak zam talebi velilerin de kaygılanmasına neden oluyor. Sekiz yıldır kızını servisle okula gönderen Nalan Kocabaş, zam talebine tepkisini “Şu an 8 bin lira ödüyoruz. Biz senenin başında 8 bin lira ödeyeceksiniz diye anlaştık. Maaşlara yüzde 40 zam gelmiş mi ki biz servise yüzde 40 ödeme yapacağız” diye gösterdi. Kocabaş, “Tamam yakıta zam gelmiş olabilir. Gerçekten karşı tarafın da haklılıkları var. Ama biz yüzde 40 zam mı aldık ki karşı tarafa bu kadar ödeme yapacağız. Biz çocuklarımızı nasıl götüreceğiz, nasıl getireceğiz. Yani kimlere sesleneceğiz. Biz bütün veliler olarak mağdur durumdayız şu anda. Bizim bu mağduriyetimizi kimler giderecek” dedi.